François-Joseph Dewandre

François-Joseph Dewandre (Luik, 4 september 1758 - Luik, 29 juni 1835) was een 18e en 19e-eeuwse beeldhouwer, die voornamelijk actief was in het (voormalige) prinsbisdom Luik. Hij kan zowel worden gerekend tot de late barokbeeldhouwers van het prinsbisdom Luik als tot de neoclassicistische beeldhouwers van achtereenvolgens de Franse Nederlanden, het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden en het jonge koninkrijk België. In de woelige tijden na de Franse en Luikse Revolutie werkte hij echter meer als leraar en ambtenaar dan als scheppend kunstenaar.

François-Joseph Dewandre
Handtekening van Dewandre op het grafmonument voor Franciscus Karel de Velbrück (ca. 1785)
Persoonsgegevens
Geboren	1758
Overleden	1835
Geboorteland	Prinsbisdom Luik (België)
Beroep(en)	beeldhouwer
Oriënterende gegevens
Stijl(en)	classicistische barok, neoclassicisme
RKD-profiel
Portaal    Kunst & Cultuur

Biografie

Over het leven van François-Joseph Dewandre zijn maar weinig details bekend. Hij werd in 1758 in Luik geboren als zoon van Henri-Joseph Dewandre en Anne-Dieudonnée Delvigne. Zijn kunstzinnige vorming ontving hij gedurende twee jaar in het atelier van de Luikse schilder, beeldhouwer en architect Jean Latour en daarna bij Guillaume Évrard (1709-1793). Rond zijn twintigste maakte hij een studiereis naar Rome, zoals gebruikelijk was in die tijd voor een kunstzinnig aangelegde jongeman. In 1783 won hij de prix de Rome voor beeldhouwkunst. Pas in 1784 keerde hij terug naar Luik, waar hij meteen de eervolle opdracht kreeg om het grafmonument voor prins-bisschop Franciscus Karel de Velbrück in de Sint-Lambertuskathedraal te beeldhouwen. Andere opdrachtgevers waren de in Maastricht en Alden Biesen residerende landcommandeur van de Duitse Orde, baron Franz von Reischach, en de familie De Marchant et d'Ansembourg.

Na de komst van de Fransen in 1794 was hij enige tijd betrokken bij het catalogiseren van kunstwerken in geseculariseerde Luikse kapittelkerken en kloosters om te voorkomen dat deze zouden worden geveild. Daarna volgde hij Leonard Defrance op als tekenleraar aan de École centrale. Vanaf 1800, tijdens de Franse tijd, was hij enkele jaren vice-burgemeester van Luik. In 1805 stelt hij voor een theater te bouwen op de Place Saint-Lambert, waar dan nog enkele restanten van de vernielde Sint-Lambertuskathedraal staan. Ook ontwierp hij in deze periode enkele altaren voor Luikse kerken.

Vanaf 1817 was hij directeur van de Koninklijke Tekenacademie in Luik, net zoals zijn oude leermeester Guillaume Évrard. De eveneens in Luik geboren beeldhouwer Eugène Simonis was een leerling van Dewandre. Met zijn echtgenote Marie-Catherine Beckoz had hij drie kinderen, waaronder jurist en politicus Henri Dewandre en magistraat Barthélemy-François Dewandre.

Werken

• Terracottareliëf De Droom van Apollo (1782), voorheen in de collectie van het Musée de l'Art Wallon, thans Museum voor Schone Kunsten, Luik.
• Marmeren borstbeeld van Marcus Aurelius (1784), voorheen in het provinciehuis, thans in het Museum voor Schone Kunsten, Luik.
• Monument voor prins-bisschop Franciscus Karel de Velbrück (na 1784), oorspronkelijk in de Sint-Lambertuskathedraal, later verplaatst naar de kloostergang van de Sint-Pauluskathedraal in Luik.
• Zijaltaar (ca. 1800-'10) in de Sint-Pauluskathedraal in Luik.
• Marmeren altaar, oorspronkelijk in de Sint-Pauluskathedraal, vanaf 1873 in de Sint-Margarethakerk in Luik.

• 
  Monument De Velbrück
• 
  Detail grafmonument
• 
  Detail grafmonument
• 
  Detail grafmonument

Bronnen

• Bast, L.A.M. de, Annales du Salon de Gand et de l'école moderne des Pays-Bas: recueil de morceaux choisis parmi les ouvrages de peinture, sculpture, architecture et gravure, esposés au musée en 1820, et d'autres nouvelles productions d l'art: gravés au trait, avec l'explication des sujets et une notice sur les artistes (1823), pp. 171-172 (online tekst)
• Becdelièvre-Hama, A.G., Biographie Liégeoise, ou précis historique et chronologique de toutes les personnes qui se sont rendues célèbres par leur talens, leurs vertus ou leurs actions, dans l'ancien diocèse et pays de Liège, les duchés de Limbourg et de Bouillon, le pays de: depuis les temps les plus reculés jusqu'a nos jours : bibliographie liégeoise, deel 2 (1836), pp. 726-729 (online tekst)
• Le siècle des Lumières dans la principauté de Liège, museumcatalogus, Musée de l'Art wallon, Luik, 1980
• Lijst van werken van François-Joseph Dewandre op website Belgian ArtLinks and Tools (BALaT)

Referenties

Mediabestanden

Zie de categorie François-Joseph Dewandre van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.