Doodstraf in Europa

De meeste landen in Europa hebben de doodstraf als zwaarst mogelijke straf in de loop der tijd afgeschaft. Anno 2023 wordt zij alleen nog in Wit-Rusland daadwerkelijk voltrokken.

Artikel 2 van het Handvest van de Grondrechten van de Europese Unie

De Europese Unie stelt afschaffing van de doodstraf als een van de voorwaarden voor lidmaatschap; om deze reden is in 2002 de doodstraf in Turkije afgeschaft. Binnen de Europese Unie verbiedt onder andere het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie de doodstraf, in artikel 2, lid 2.

Ook de Raad van Europa stelt afwezigheid van de doodstraf als voorwaarde voor lidmaatschap, maar acht daarbij ook een moratorium of een de facto afschaffing waarbij de doodstraf wel in het wetboek blijft, maar niet meer uitgevoerd wordt, aanvaardbaar.

Binnen de Raad van Europa wordt de doodstraf verboden door het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens en wel specifiek door de Protocollen 6 (verbod op de doodstraf buiten oorlogstijd) en 13 (totaal verbod) bij dit verdrag. Deze protocollen zijn van kracht voor alle landen die deze protocollen ondertekend en geratificeerd hebben. In het geval van Nederland was de ratificatie van Protocol 6 op 24 april 1986 (inwerkingtreding op 1 mei van dat jaar) en de ratificatie van Protocol 13 op 10 februari 2006 (inwerkingtreding 1 juni 2006). In het geval van België werd protocol 6 van kracht op 1 januari 1999 en Protocol 13 op 1 oktober 2003.

Doodstraf in de Europese Unie

Methodes van executie, per land en data

Land	Methode	Laatst gebruikt	Afgeschaft in vredestijd
Finland	Onthoofding	1825	1949
Portugal	Ophanging	1846	1867
Zweden	Guillotine	1910	1921
Malta	Ophanging	1943	1971
Italië	Vuurpeloton	1947	1948
Duitsland	Guillotine	1949 (1981 in de DDR)	1949 (1987 in de DDR)
Oostenrijk	Ophanging	1950	1950
België	Guillotine	1918	1996
Denemarken	Onthoofding	1950	1930
Nederland	Vuurpeloton	1952 (oorlogsrecht)	1870
Ierland	Ophanging	1954	1990
Slovenië	Ophanging	1957	1989
Cyprus	Ophanging	1962	1983
Verenigd Koninkrijk	Ophanging	1964	1965
Griekenland	Vuurpeloton	1972	1993
Spanje	Garrote	1975	1978
Frankrijk	Guillotine	1977	1981
Hongarije	Ophanging	1988	1990
Polen	Ophanging	1988	1997
Bulgarije	Vuurpeloton	1989	1998
Tsjechië	Ophanging	1989	1990
Roemenië	Vuurpeloton	1989	1990
Estland	Vuurpeloton	1991	1998
Litouwen	Vuurpeloton	1995	1996
Letland	Vuurpeloton	1996	1999

Voor meer informatie over de doodstraf in landen die geheel of gedeeltelijk in Europa liggen, zie Albanië – Andorra – Azerbeidzjan – België – Bosnië en Herzegovina – Bulgarije – Cyprus – Denemarken – Duitsland – Estland – Finland – Frankrijk - Georgië – Griekenland – Hongarije – Ierland – IJsland – Italië - Kazachstan – Kosovo - Kroatië – Letland – Liechtenstein – Litouwen – Luxemburg – Macedonië – Malta – Moldavië – Monaco – Montenegro – Nederland – Noorwegen – Oekraïne – Oostenrijk – Polen – Portugal – Roemenië – Rusland – San Marino – Servië – Slovenië - Slowakije – Spanje – Tsjechië – Turkije - Vaticaanstad – Verenigd Koninkrijk – Wit-Rusland – Zweden – Zwitserland

Bronnen

• Laatste onthoofding belgie
• (en) [1]^{[dode link]}

Doodstraf per land