Cirkel van Willis

De cirkel van Willis of circulus arteriosus Willisi[5] is een vaatkring van slagaders die de hersenen van bloed voorzien.[6] De cirkel van Willis is vernoemd naar de Engelse arts Thomas Willis (1621-1675), die de vaatkring van slagaders en anastomosen ontdekte. De cirkel van Willis zorgt voor een netwerk van anastomosen in de bloedvoorziening van de hersenen. De cirkel werkt als een soort beveiligingsmechanisme. Indien namelijk een deel van de cirkel van Willis afgesloten raakt, bijvoorbeeld door atherosclerose, is de bloedvoorziening via de andere weg gewaarborgd.[6] De bloedvoorziening van de grote hersenen is hierdoor meestal voldoende om ischemie te voorkomen.

Cirkel van Willis
Circulus arteriacus Willisi
Slagader
Schematische weergave van de cirkel van Willis, de hersenslagaders en de hersenstam
De hersenen en de voedende slagaders van de onderkant bekeken. De rechter temporale kwab en een deel van het rechter cerebellum zijn verwijderd
Synoniemen
Latijn circulus arteriosus Willisi[1]

circulus arteriosus cerebri[2]

Nederlands ring van Willis[3]

arteriële vaatring van de hersenen[4]

Naslagwerken
Gray's Anatomy 147,574
MeSH A07.231.114.228.351
Portaal  Portaalicoon   Biologie
DSA van de arteria vertebrobasilaris en de posterieure cerebrale circulatie, daarmee een deel van de cirkel van Willis vormend

Componenten bewerken

Het toevoegsel communicans in de naam arteria communicans posterior komt voort uit het gegeven dat dit bloedvat de arteria carotis interna verbindt met het vertebrobasilaire systeem. De arterie vormt daardoor een essentieel onderdeel van het netwerk van collateralen tussen de arteria carotis en het vertebrobasilaire systeem dat zich aan de basis van de hersen bevindt, de zogenaamde cirkel van Willis. Hoewel de arteria basilaris en de linker en rechter arteria cerebri media ook de hersenen van bloed voorzien, worden zij niet tot de cirkel van Willis gerekend.

Anatomische variatie bewerken

Er bestaat een grote variatie in de anatomie van de cirkel van Willis. Een volledige cirkel met de gangbare verbindingen met slagaders zoals in de afbeelding rechtsboven op deze pagina te zien blijkt niet veel voor te komen. Bij een onderzoek bij 1413 personen werd ontdekt dat slechts in 34,5% van de gevallen de bloedvaten volledig aangelegd zijn.[7] Bij een belangrijke variant is de arteria cerebri posterior erg smal en de arteria communicans posterior juist verwijd, waardoor de arteria carotis interna in dat geval ook de bloedvoorziening van het posterieure deel van de hersenen voor haar rekening neemt.