Artsenproces

Het Artsenproces (officieel: Verenigde Staten van Amerika vs. Karl Brandt, et al.) was het eerste van twaalf processen die de Verenigde Staten na de Tweede Wereldoorlog in Neurenberg (deels ook in Frankfurt am Main) tegen verdachten van oorlogsmisdaden voerden. Deze processen werden - in tegenstelling tot het bekendere Proces van Neurenberg waar nazikopstukken werden berecht - niet voor een internationaal tribunaal gehouden maar voor Amerikaanse militaire rechtbanken. De twaalf processen vonden wel in dezelfde ruimte plaats.

Karl Brandt hoort zijn vonnis aan.

De 23 aangeklaagden in het Artsenproces waren bijna allemaal arts en werden er onder meer van beschuldigd betrokken te zijn geweest bij medische experimenten op gevangenen. De officiële aanklacht was op 25 oktober 1946 en het proces duurde van 9 december van dat jaar tot 20 augustus 1947. Van de 23 verdachten werden er zeven volledig vrijgesproken, zeven anderen kregen de doodstraf en de rest kreeg een gevangenisstraf variërend van tien jaar tot levenslang.

Aanklacht

Bij het artsenproces waren er vier aanklachten:

I Samenzwering om oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid te plegen als beschreven in aanklacht II en III.

II Oorlogsmisdaden: het uitvoeren van medische experimenten op krijgsgevangenen en burgers van bezette gebieden zonder dat het slachtoffer hier toestemming voor had gegeven, alsmede deelname aan de massamoord op gevangenen in concentratiekampen.

III Misdaden tegen de menselijkheid: het plegen van de bij II beschreven misdaden op Duitse burgers.

IV Lidmaatschap van een criminele organisatie, de SS.

De SS was bij het eerdere Proces van Neurenberg tot een criminele organisatie verklaard. Alle verdachten verklaarden "niet schuldig" te zijn. De rechters verwierpen grotendeels aanklacht 1, omdat deze buiten hun bevoegdheden viel.

Aangeklaagden

Aangeklaagde	Foto	Rang	Functie	Schuldig aan aanklachten	Oordeel
Viktor Brack		SS-Oberführer	Hoofd van de Hauptamt II in de Kanselarij van de Führer	II, III, IV	Doodstraf – uitgevoerd op 2 juni 1948
Karl Brandt		SS-Gruppenführer en Generalleutnant in de Waffen-SS	Rijkscommissaris voor de gezondheid en gezondheidszorg, Generalkommissar voor "Kampfstofffragen" (chemische wapens), Euthanasiebevollmächtigter, lijfarts van Adolf Hitler	II, III, IV	Doodstraf – uitgevoerd op 2 juni 1948
Rudolf Brandt		SS-Standartenführer	Persoonlijk assistent van Heinrich Himmler met een leidinggevende functie bij het ministerie van Binnenlandse Zaken	II, III, IV	Doodstraf – uitgevoerd op 2 juni 1948
Karl Gebhardt		SS-Gruppenführer en Generalleutnant in de Waffen-SS	Persoonlijk arts van Himmler, hoofd van de SS-artsen en hoofd van het Duitse Rode Kruis	II, III, IV	Doodstraf – uitgevoerd op 2 juni 1948
Waldemar Hoven		SS-Hauptsturmführer	Hoofdarts in het concentratiekamp Buchenwald	II, III, IV	Doodstraf – uitgevoerd op 2 juni 1948
Joachim Mrugowsky		SS-Oberführer	Oberster Hygieniker, Reichsarzt SS und Polizei, Chef des Hygienischen Institutes der Waffen-SS	II, III, IV	Doodstraf – uitgevoerd op 2 juni 1948
Wolfram Sievers		SS-Standartenführer	Directeur van het Institut für Wehrwissenschaftliche Zweckforschung	II, III, IV	Doodstraf – uitgevoerd op 2 juni 1948
Fritz Fischer		SS-Sturmbannführer in de Waffen-SS	Assistent van de eveneens aangeklaagde Karl Gebhardt	II, III, IV	Levenslange gevangenisstraf op 31 januari 1951 omgezet in 10 jaar op 1 april 1954 vroegtijdig vrijgelaten
Karl Genzken		SS-Gruppenführer en Generalleutnant in de Waffen-SS	Hoofd van de medische afdeling van de Waffen-SS	II, III, IV	Levenslange gevangenisstraf op 31 januari 1951 omgezet in 20 jaar op 1 april 1954 vroegtijdig vrijgelaten
Siegfried Handloser		Generaloberstabsarzt	Hoofd van de Medische Dienst van de Wehrmacht, medisch inspecteur van het leger	II, III	Levenslange gevangenisstraf op 31 januari 1951 omgezet in 20 jaar in december 1953 om gezondheidsredenen vroegtijdig vrijgelaten
Gerhard Rose		Generalarzt in de Luftwaffe	Vicepresident en hoofd van de afdeling voor tropische geneeskunde, hoogleraar aan het Robert Koch Instituut	II, III	Levenslange gevangenisstraf op 31 januari 1951 omgezet in 15 jaar op 3 juni 1955 vroegtijdig vrijgelaten
Oskar Schröder		Generaloberstabsarzt	Inspekteur des Luftwaffe-Sanitätswesens en Chef des Sanitätswesens der Luftwaffe	II, III	Levenslange gevangenisstraf op 31 januari 1951 omgezet in 15 jaar op 1 april 1954 vroegtijdig vrijgelaten
Hermann Becker-Freyseng		Stabsarzt in de Luftwaffe	Referent für Luftfahrmedizin beim Sanitätsinspekteur der Luftwaffe, Abteilungsleiter Luftfahrtmedizinisches Institut	II, III	20 jaar gevangenisstraf op 31 januari 1951 omgezet in 10 jaar op 20 november 1952 vroegtijdig vrijgelaten
Herta Oberheuser			Arts in het concentratiekamp Ravensbrück, assistente van mede-aangeklaagde Karl Gebhardt	II, III	20 jaar gevangenisstraf op 31 januari 1951 omgezet in 10 jaar op 4 april 1952 vroegtijdig vrijgelaten
Wilhelm Beiglböck		adviserend arts in de Luftwaffe	Hoofdarts aan de universiteitskliniek van Wenen	II, III	15 jaar gevangenisstraf op 31 januari 1951 omgezet in 10 jaar op 15 december 1951 vroegtijdig vrijgelaten
Helmut Poppendick		SS-Oberführer	Chef des Persönlichen Stabes des Reichsarztes SS und Polizei	IV	10 jaar gevangenisstraf op 31 januari 1951 vroegtijdig vrijgelaten
Kurt Blome		Generalartzt	Plaatsvervanger van Reichsgesundheitsführer Leonardo Conti, plaatsvervangend hoofd van de Reichsärztekammer		Vrijspraak
Adolf Pokorny		Sanitätsoffizier	Arts, gespecialiseerd in huid- en geslachtsziektes		Vrijspraak
Paul Rostock		Generalarzt der Reserve	Chirurg in Berlijn, adviseur van het leger, Amtschef der Dienststelle Medizinische Wissenschaft und Forschung onder Karl Brandt		Vrijspraak
Konrad Schäfer		Unterarzt der Luftwaffe	Assistent-arts bij het chemotherapeutisches laboratium Schering AG, instituut voor luchtvaartgeneeskunde, Berljn		Vrijspraak
Siegfried Ruff		Hauptmann-vlieger	Directeur van Deutsche Versuchsanstalt für Luftfahrt		Vrijspraak
Georg Weltz		Oberfeldarzt	Chef van het instituut voor luchtvaartmedicijnen in München		Vrijspraak
Wolfgang Romberg			Arts bij de Medische Dienst van de Luchtmacht		Vrijspraak

In zijn algemeenheid kregen de personen van wie bewezen was dat ze lid waren van een criminele organisatie zoals gedefinieerd door het Internationale Militaire Tribunaal de doodstraf, en de anderen gevangenisstraf.

Uitvoering straffen

De zeven personen die de doodstraf kregen, werden op 2 juni 1948 opgehangen in de Landberg gevangenis in Beieren.

In 1951 werd een groot aantal straffen omgezet in lichtere straffen.

Zie ook

• T-4-euthanasieprogramma

Externe links

• Trial proceedings (first part) and Trial proceedings (second part) afkomstig van de Mazal bibliotheek
• Description van het Holocaust Memorial Museum
• The Nuremberg Trials: The Doctors Trial Uitgebreide online documentatie: aanklachten, verhoren, getuigenissen, vonnissen.

Literatuur

• Medizin ohne Menschlichkeit. Dokumente des Nürnberger Ärzteprozesses. Herausgegeben und kommentiert von Alexander Mitscherlich und Fred Mielke (1948, 1960).