Islamofobie
Islamofobie is een term gebruikt voor angst voor en afkeer van alles wat met de islam te maken heeft. Het betreft hier geen ware fobie in de medische zin. Gebruikers van deze term linken deze aan haat of vooroordelen jegens of discriminatie van moslims. Er bestaan verschillende definities van islamofobie.
Islamofobie is een grotere rol gaan spelen sinds de aanslagen op 11 september 2001, de dag van de aanslag op onder andere het World Trade Center te New York.[1][2]
Karakteristieken
bewerkenEr is geen eenduidige definitie van islamofobie. De definitie van islamofobie is veranderd in de loop van de jaren.[3]
Het Europees Waarnemingscentrum voor racisme en vreemdelingenhaat EUMC definieert islamofobie als discriminatie van moslims:
Uitingen van islamofobie variëren van verbale dreigingen tot fysieke agressie tegen mensen en hun eigendommen.
De Pakistaanse minister-president Imran Khan stelt islamofobie en blasfemie tegen binnen de islam heilige concepten, op één lijn.[4] Groepen die ijveren tegen islamofobie, ijveren soms ook tegen godslastering, bijvoorbeeld de in 2020 verboden groep CCIF, die aanzette tot de onthoofding van de Franse leraar Samuel Paty.[5]
Kritiek
bewerkenTegenstanders van het gebruik van het begrip zien het als een manier om kritiek op de islam af te doen als overtrokken angst en de islam te vrijwaren van kritiek. Ook wijzen deze tegenstanders erop dat religieuze minderheden in islamitische landen doorgaans zwaarder te lijden hebben onder religieuze discriminatie dan moslims in westerse landen.
De Britse columniste Josie Appleton bracht haar kritiek op de definitie van de Runnymede Trust als volgt onder woorden:
Dit rapport spreekt over toenemende 'anti-moslim-vooroordelen' waartegen beleid zou moeten worden gemaakt. Maar in het hoofdstuk 'The nature of Islamophobia' worden vooroordelen wel erg breed opgevat – een voorbeeld van islamofobie zou onder meer zijn dat mensen de islam inferieur achten aan het Westen (in plaats van alleen maar 'anders'); dat zij de islam als één statisch blok zien (in plaats van gevarieerd en progressief); dat zij de islam als een vijand zien (in plaats van een partner om mee samen te werken). Dit leek mede gebaseerd op een soort overgevoeligheid, een neiging om elke kritiek op de islam de kop in te drukken. In plaats van met moslims in gesprek te gaan worden niet-moslims geacht moslims met fluwelen handschoenen aan te pakken, uit vrees hen te kwetsen.[6]
Op gebruik van het begrip islamofobie wordt kritiek geleverd door diegenen die menen geen irrationele, maar juist rationele argumenten tegen de islamitische religie en haar uitwerking op de westerse wereld te hebben. Volgens enkele critici, zoals ex-politica Ayaan Hirsi Ali, Afshin Ellian en schrijver Leon de Winter, is islamofobie een mythe die kritiek op de islam in de weg staat. Rationele argumenten tegen de islam zouden gelijkgesteld worden met racisme, en zelfs de vrijheid van meningsuiting zou in het gedrang kunnen komen. Frank Bovenkerk noemt als belangrijkste bezwaar tegen het concept islamofobie het gevaar dat men degenen die openlijk kritiek op de islam uitoefenen de mond snoert door hen als islamofoob te brandmerken.[7] Historicus Koen Vossen introduceerde in zijn boek "Rondom Wilders. Portret van de PVV" (2013) de term islam-alarmisme als mogelijk alternatief.[8]
Andere tegenstanders van de term stellen dat islamofobie geen zelfstandig fenomeen is, maar slechts een ietwat aangepaste vorm van racisme, die daarom geen eigen categorisering zou behoeven. Critici van de term islamofobie stellen voorts dat zij met name tegenstander zijn van islamisme van extremistische moslims en dhimmitude en niet zozeer van de moslims zelf. Ayaan Hirsi Ali en de Amerikaanse schrijver Robert Spencer stellen dat er wel gematigde moslims bestaan, maar geen gematigde islam en dat fundamentalistische moslims een beroep kunnen doen op de Koran en Hadith om gematigde moslims aan te zetten tot extremisme en dus dat vrees voor de islam legitiem is.[9]
Nederland
bewerkenVolgens een onderzoek van marktonderzoeksbureau Motivaction medio (2006) is de helft van alle Nederlanders islamofoob,[10] omdat "ze bang zijn voor de invloed van moslims op de samenleving en de islam afkeuren". De islam staat niet voor vrede, vindt 43%, en volgens 63% is de islam onverenigbaar met het moderne leven in Europa. Tegelijkertijd zegt 73% van de Nederlanders niet racistisch te zijn en verklaren veruit de meeste mensen dat ze voorstander zijn van een multiculturele samenleving. Bijna 80% van de ondervraagden noemt de situatie tussen de verschillende culturen gespannen.
Een onderzoek uit maart 2008 van het Historisch Nieuwsblad wijst uit dat meer dan de helft van de Nederlanders de islam een bedreiging vindt van de Nederlandse identiteit.[11]
In december 2008 berichtte de Monitor Racisme & Extremisme, een doorlopend wetenschappelijk onderzoek van de Universiteit van Leiden en de Anne Frank Stichting, dat in Nederland het probleem van islamofobie aanzienlijk groter zou zijn geworden. Dat betrof dan niet alleen het negatieve opinieklimaat over moslims, maar ook het toegenomen geweld tegen deze gemeenschap en het meer gedogen van tegen moslims gerichte uitingsdelicten.[12]
Politieke discussie
bewerkenEr is discussie over welke politieke partijen en politici islamofoob zijn. Kritiek op de islam door een partij of politicus hoeft niet noodzakelijkerwijs irrationeel te zijn en evenmin altijd op xenofobe gronden te berusten.
In Nederland wordt de politieke discussie over de islam hevig gevoerd, onder andere door de PVV van Geert Wilders.
België
bewerkenPolitiek
bewerkenIn Vlaanderen roeren vooral het Vlaams Belang (voorheen het Vlaams Blok) en in iets mindere mate de N-VA zich in het debat over de islam.
In 2012 dienden senatoren Bert Anciaux (sp.a), Fauzaya Talhaoui (sp.a), Freya Piryns (Groen), Ahmed Laaouej (PS), Richard Miller (MR) en Zakia Khattabi (Ecolo) een voorstel van resolutie in betreffende de strijd tegen islamofobie.[13] Het voorstel gaat uit van een stijging van de islamofobie in België en Europa. Het doel is om islamofobie te bestrijden. Het voorstel gebruikt de definitie van de Runnymede Trust.
Andere landen
bewerkenIn Frankrijk ontbond het Collectif contre l’Islamophobie en France (CCIF) in december 2020 zichzelf, voordat de regering een gelijkaardig voornemen kon uitvoeren, in de aanloop naar een wet ter versterking van de republikeinse principes. In België kreeg de tegenhanger, Collectif contre l’Islamophobie en Belgique (CCIB, ondertussen Collectif pour l'inclusion et contre l'islamophobie en Belgique, CIIB) echter een overheidssubsidie.[14]
Zie ook
bewerkenExterne links
bewerken- Hugh Fitzgerald on "Islamophobia" at the UN, een uitgebreide reactie op de VN-conferentie "Islamofobie".
- Frank Bovenkerk: Islamofobie. In: J. van Donselaar & P.E. Rodrigues, Monitor racisme & extremisme, zevende rapportage (pp. 86-110). Anne Frank Stichting/Universiteit Leiden, 2006.
- Wajahat Ali, Eli Clifton, Matthew Duss, Lee Fang, Scott Keyes en Faiz Shakir: Fear, Inc.: The Roots of the Islamophobia Network in America
- Matthew Duss, Yasmine Taeb, Ken Gude en Ken Sofer: Fear, Inc. 2.0: The Islamophobia Network’s Efforts to Manufacture Hate in America
- Joe Mulhall en Nick Lowles: The Counter-Jihad Movement: Anti-Muslim hatred from the margins to the mainstream
- ↑ (en) Anja Rudiger, Discrimination and Legislation, Oxford-Princeton Conference "Muslims in Europe post 9/11", april 2003
- ↑ (en) Religion as a fig leaf for racism, The Guardian, 23 juli 2004. Gearchiveerd op 24 oktober 2012.
- ↑ Ton den Boon, Islamofobie betekent niet meer hetzelfde als voorheen. Trouw (15 augustus 2018). Geraadpleegd op 6 januari 2021.
- ↑ (en) APP, Pakistan PM Imran Khan vows to rid the world of Islamophobia, blasphemy. Khaleej Times. Gearchiveerd op 9 januari 2021. Geraadpleegd op 6 januari 2021.
- ↑ (fr) Le CCIF officiellement dissout par le Conseil des ministres. LEFIGARO. Gearchiveerd op 8 januari 2021. Geraadpleegd op 6 januari 2021.
- ↑ (en) Who's afraid of Islamophobia?, Spiked-Online, 2 juli 2002
- ↑ Bovenkerk, F. (2006) "Islamofobie", in
Monitor racisme & extremisme: zevende rapportage. Amsterdam: Anne Frank Stichting, p. 95. Gearchiveerd op 14 juli 2017.
- ↑ Vossen, Koen, Rondom Wilders. Portret van de PVV (Uitgeverij Boom, Amsterdam 2013), ISBN 978-94-610-5522-4
- ↑ (en) Hirsi Ali, Ayaan. "Every time there is a debate between a real jihadi and, say, what we have decided to call moderate Muslims, the jihadis win", Jihad Watch ex. New York Times, 4 februari 2006
- ↑ Islam heeft in Nederland een heel slecht imago, Publicatie Onderzoek op Website Motivaction
- ↑ Nederlanders: Islam grote bedreiging, De Telegraaf, 26 maart 2008 (via Internet Archive)
- ↑ Jaap van Donselaar & Peter R. Rodrigues (red.) Monitor racisme & extremisme: achtste rapportage, uitg. Pallas Publications (Anne Frank Stichting, Amsterdam; Universiteit Leiden, Leiden) (2008) ISBN 978-90-8555-004-4. Gearchiveerd op 14 juli 2017.
- ↑ Voorstel van resolutie betreffende de strijd tegen islamofobie (ingediend door mevrouw Fauzaya Talhaoui en de heer Bert Anciaux c.s.), Belgische Senaat, zitting 2012-2013, 21 februari 2013
- ↑ Abbeloos, Jan-Frederik, ‘Vijand van de republiek’ in Frankrijk, subsidies in België. De Standaard (2 januari 2020). Gearchiveerd op 2 januari 2021. Geraadpleegd op 2 januari 2020.
