Alex de Koter
Alexander (Alex) de Koter (Sleeuwijk, 4 juli 1964)[1] is een Nederlandse sterrenkundige.
Levensloop
bewerkenDe Koter promoveerde in 1993 aan de Universiteit Utrecht bij Henny Lamers en W. Schmutz op onderzoek naar de oorzaak van extreem variabel gedrag van zeer zware sterren aan het eind van hun levensloop. De titel van zijn proefschrift was Studies of variability of luminous blue variable stars.[2] Hierna werkte hij een aantal jaar op het Goddard Space Flight Center van de NASA in Greenbelt, Maryland (Verenigde Staten). Hij was daar een van de eersten die de waarnemingen analyseerde van de Ruimtetelescoop Hubble nadat astronauten van de Space Shuttle extra lenzen hadden geïnstalleerd die het probleem met de hoofdspiegel corrigeerden. Dat leidde tot de ontdekking van de zwaarste ster tot nu toe: R136a1.[3]
Sinds 1997 is De Koter verbonden aan het Anton Pannekoek Instituut van de Universiteit van Amsterdam. Daarnaast is hij sinds 2012 hoogleraar aan het Instituut voor Sterrenkunde van de KU Leuven. In 2019 benoemde de Universiteit van Amsterdam hem tot hoogleraar astrofysica met bijzondere aandacht voor zware sterren.[4]
Onderzoek
bewerkenDe Koter bestudeert de levensloop van sterren. Hij kijkt specifiek naar de evolutie van de zwaarste en helderste sterren in het heelal en naar de invloed die deze sterren hebben op hun omgeving. In zijn onderzoeksgroep worden technieken ontwikkeld voor kwantitatieve spectroscopie en modellen die de hydrodynamica van sterrenwinden beschrijven.
In 2011 zag een team met daarin De Koter de extreem snel draaiende ster VFTS 102. Die ster slingert bijna zijn eigen materiaal weg.[5] In 2012 liet De Koter met collega's zien dat zware, heldere sterren bijna altijd een partner hebben.[6] In 2018 ontdekte sterrenkundigen onder wie De Koter dat er veel meer zware sterren zijn dan verwacht.[7] In 2019 en 2020 onderzocht hij met een internationaal team de onverwachte helderheidsafname van de rode superreus Betelgeuse. Het team vond aanwijzingen dat de ster gaswolken uitstoot die de ster tijdelijk kunnen verduisteren.[8][9][10]
Onderwijs
bewerkenDe Koter doceert aan de Universiteit van Amsterdam en de KU Leuven. In 2020 werd hij door studenten verkozen als beste docent van de Faculteit Natuurkunde, Wiskunde en Informatica aan de UvA.[11][12] In 2024 won hij de eerste Kees de Jagerprijs voor onderwijs in de sterrenkunde in Nederland en Vlaanderen.[13]
Externe link
bewerken- ↑ https://profs.library.uu.nl/index.php/profrec/getprofdata/2440/16/31/0
- ↑ (en) Alex de Koter, Studies of the variability of Luminous Blue Variable stars (1998). Geraadpleegd op 29 januari 2020.
- ↑ (en) Alex de Koter et al., An Empirical Isochrone of Very Massive Stars in R136a (1998). Gearchiveerd op 29 januari 2020. Geraadpleegd op 29 januari 2020.
- ↑ astronomie.nl, UvA benoemt Alex de Koter tot hoogleraar Astrophysics (29 januari 2020). Geraadpleegd op 29 januari 2020.
- ↑ AD, Astronomen ontdekken supersnel draaiende ster (2 december 2011). Gearchiveerd op 29 januari 2020. Geraadpleegd op 29 januari 2020.
- ↑ Science Guide, Heldere ster heeft vaak partner (27 juli 2012). Geraadpleegd op 29 januari 2020.
- ↑ New Scientist, Zware sterren Tarantulanevel verpletteren gangbare beeld heelal (8 januari 2018). Gearchiveerd op 29 januari 2020. Geraadpleegd op 29 januari 2020.
- ↑ Montargès, M., Cannon, E., Lagadec, E., de Koter, A., Kervella, P. (17 juni 2021). A dusty veil shading Betelgeuse during its Great Dimming. Nature 594 (7863): 365–368. ISSN:0028-0836. DOI:10.1038/s41586-021-03546-8.
- ↑ information@eso.org, ESO-telescoop bekijkt het oppervlak van zwakke Betelgeuze. www.eso.org. Geraadpleegd op 10 juli 2024.
- ↑ Wat gebeurt er als de ster Betelgeuze ontploft?. Quest (30 januari 2024). Geraadpleegd op 10 juli 2024.
- ↑ Amsterdam, Universiteit van, Alex de Koter verkozen tot FNWI Docent van het Jaar. Universiteit van Amsterdam (28 mei 2020). Geraadpleegd op 10 juli 2024.
- ↑ FNWI Docent van het jaar 2020. UvA Teaching and Learning Centres (TLC). Geraadpleegd op 10 juli 2024.
- ↑ Kees de Jagerprijs voor sterrenkundige en educator Alex de Koter. www.astronomie.nl. Geraadpleegd op 10 juli 2024.