Gebruiker:SjoerdvDonk/Wikipedia voor dummies
 |
Mee bezig Aan deze pagina of deze sectie wordt de komende uren of dagen nog druk gewerkt.
Klik op geschiedenis voor de laatste ontwikkelingen. |
Gebruikerspagina - overleg - kladblok - bibliotheek - tips voor beginners - prijzenkast - bijdragen - logboek - accounts
Wikipedia voor dummies bewerken
Beste Wikipedia-gebruiker, ongeveer twee jaar geleden ben ik aan Wikipedia begonnen en, zoals elke beginneling, liep ik tegen een hoop problemen aan. Wikipedia kent een relatief hoge drempel waar je overheen moet kunnen stappen, wil je aan het project participeren. Ondanks dat er vele hulppagina's zijn, vond ik het alsnog erg lastig om overal alleen uit te komen. De hulpteksten zijn makkelijk te begrijpen voor ervaren Wikipedianen, maar voor beginners... mwèh. Hierbij een wat gepersonaliseerde tekst. Ik leg hier onder andere uit hoe je het best een encyclopedisch artikel schrijft, hoe je bepaalde problemen oplost en hoe de 'Wikipedia community' werkt.
Tips voor het schrijven van artikelen bewerken
| Overzicht beheerpagina's |
|---|
| Pagina's met betrekking tot Wikipedia-richtlijnen en beleidsvoorstellen |
|
Zie ook Artikelen bewerken |
Zo... je bent er. Je schrijft je eerste Wikipedia-artikel. Dit is een spannend moment, een belangrijk moment, een dag die de geschiedenis in gaat en een gebeurtenis die je later aan je (klein)kinderen doorvertelt. Belangrijk is dat het foutloos gaat...
Ten eerste, wees niet bang om fouten te maken. Behalve de bots, zijn de gebruikers allemaal mensen en mensen maken simpelweg fouten. Vergeet nooit dat je Wikipedia vrijwillig bewerkt en dat jouw bijdragen zeer gewaardeerd worden, ondanks je kleine fouten in de bronvermelding (appendix) of de taalfouten die je maakt. Op Wikipedia gaan we uit van een goede wil; zolang je ijverig aan de slag gaat, zien we foutjes door de vingers. Voel je vrij en ga je gang!
Het schrijven bewerken
Zoek even Wikipedia door voordat je een bepaald artikel schrijft. Je moet zeker weten dat het artikel niet bestaat, zoek daarom op verschillende benamingen van jouw onderwerp. Het zal zonde zijn als je uren aan een artikel werkt dat al bestaat.
Belangrijk op Wikipedia is dat je encyclopedisch schrijft. Dit houdt in dat je geen meningen verwerkt in je artikel, geen reclame maakt, verifieerbare informatie gebruikt en je onderwerp relevant is. Laat onnodige details en feitjes gerust buiten je artikel, daar hebben we niks aan. Handig is om de vijf zuilen en de snelcursus te lezen voordat je aan de slag gaat. Deel alles overzichtelijk in door middel van ==kopjes== en schrijf duidelijk. Domme mensen zoals ik moeten het ook snappen. Als je nog een beginner bent, maak dan eerst je artikel in je kladblok en laat ervaren Wikipedianen het keuren. Zo weet je zeker dat je artikel niet op de beoordelingslijst komt!
Interne links bewerken
Interne links worden gebruikt om begrippen te linken aan de bijbehorende Wikipedia-artikelen. Een interne link naar een bestaand artikel is blauw, een link naar een (nog) niet bestaand artikel rood. Een interne link maak je zo:
[[kaneel]]
Sommige begrippen hebben meerdere betekenissen, een voorbeeld is Europa. Die komen uit op een doorverwijspagina. Wij streven niet naar interne links die uitkomen op doorverwijspagina's, dan stuur je immers de lezer in het diepe. Om te specificeren naar welke pagina je wilt doorverwijzen, doe je dit:
[[Europa (continent)|Europa]]
Wat je na '|' schrijft is de naam van het begrip in de tekst, hetgene voor '|' is de pagina waar je naartoe linkt.
Een handige tool om interne links die uitkomen op doorverwijspagina's snel uit artikelen te vissen is deze:
.mw-disambig { background-color:#AFEEEE; }
Dit markeert elke link die naar een doorverwijzingspagina linkt in een kleur naar keuze. Om dit te gebruiken moet je op deze link klikken en de bovenste code op je 'User page' toevoegen. Even opslaan en klaar is Kees!
Referenties bewerken
Alles op Wikipedia, behalve uitspraken als water is nat, moet verifieerbaar zijn. Dit doe je bij voorkeur door het gebruik van referenties. Een referentie kun je zo maken:
<ref>bron</ref>
Alles wat je tussen <ref> en </ref> plaatst, komt in de appendix. Om de referenties nóg mooier te maken, gebruiken wij sjablonen. Dit is er zo één.
{{Citeer web |url= |titel= |auteur= |uitgever= |datum= |bezochtdatum= |taal = }}
Een ref met een goed sjabloon maak je dus zo:
<ref>{{citeer web|url=https://marineschepen.nl/nieuws/Helge-Ingstad-voorlopig-niet-geborgen-101218.html|titel=Noors fregat Helge Ingstad blijft voorlopig onderwater|auteur=Jaime Karreman|uitgever=Marineschepen.nl|datum=12 december 2018|bezochtdatum=12 december 2018|taal=NL(optioneel bij Nederlandse artikelen, liever wel bij anderstalige artikelen)}}</ref>
Soms gebruik je één referentie om meerdere constateringen te verifiëren, gebruik dan:
<ref name="naam">bron</ref>
Om dezelfde referentie dan nogmaals te gebruiken, doe dan:
<ref name="naam"/>
Als de auteur van een websitebron niet is vermeld, maakt dat niet erg veel uit. Je kunt het gewoon leeglaten in het sjabloon. Hier staan een hoop sjablonen voor referenties.
De referenties komen automatisch onderaan het geschreven artikel te staan. Het liefst zetten we het in een appendix. Die stel je zo op:
{{appendix|1=Bronvermelding|2=
* Dit artikel of een eerdere versie ervan is (gedeeltelijk) vertaald vanaf de Engelstalige Wikipedia, die onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar. <--- voor meer info, zie hier
----
;Literatuur
*Boek <---gebruik referentie sjabloon {{citeer boek}}!
*Boek
*Boek
----
;Externe links
*[(link) naam]
*[(link) naam]
*[(link) naam]
----
;Referenties
{{references}} <--- Hier komen automatisch de voetnoten te staan.
}}
Categorieën bewerken
Om Wikipedia overzichtelijk te houden, wordt veelvoudig gebruikt gemaakt van categorieën. Een artikel mag meer dan één categorie hebben. Een categorie plaats je onderaan een pagina, je typt dit:
[[Categorie:naam categorie]]
Zoek via de zoekbalk op categorieën. Type: Categorie:naam categorie. Gebruik een specifieke categorie voor je artikel, niet eentje die er in grote lijnen 'wel bij past'. Dus niet [[Categorie:Nederland]] en [[Categorie:Persoon]], maar [[Categorie:Nederlands Persoon]].
Sjabloongebruik bewerken
Om een sjabloon te vinden, zoek je in de zoekbalk op:
Sjabloon:naam
Sjablonen zijn belangrijk op Wikipedia. We gebruiken ze in artikels voor infoboxen, om aan te geven dat we nog met het artikel bezig zijn, een actuele gebeurtenis aan te geven, nautuurlijk de referenties en appendix, etc. Hierbij een opsomming van belangrijke sjablonen met daarbij een uitleg.
| |
Mee bezig Aan deze pagina of deze sectie wordt de komende uren of dagen nog druk gewerkt.
Klik op geschiedenis voor de laatste ontwikkelingen. |
Het sjabloon meebezig geeft aan dat je bezig bent met een artikel. Als je dit bovenaan een artikel plakt, zullen medebewerkers het niet bewerken en voorkom je dus bewerkingsconflicten. Voeg bij voorkeur een toelichting aan het sjabloon toe op de puntjes:
{{meebezig|...}}
|
In dit artikel wordt een actuele gebeurtenis beschreven. De informatie op deze pagina kan daardoor snel veranderen of inmiddels verouderd zijn. |
|
In dit artikel wordt een actuele sportgebeurtenis beschreven. De informatie op deze pagina kan daardoor snel veranderen. |
Als je een artikel schrijft over een actuele gebeurtenis, gebruik dan het sjabloon nieuws. Voor een actuele sportgebeurtenis wordt het sjabloon nieuws-sport gebruikt.
{{Nieuws}} & {{Nieuws-sport}}
Als je een artikel schrijft over een bepaald persoon, schip, schilderij, gebouw, etc., maken we vaak gebruik van infoboxen. Deze zijn belangrijk, ze geven de lezer gelijk belangrijke informatie over het onderwerp. Zoek daarom een infobox op die past bij je artikel, plak hem en vul hem in.
Om een taal van een bron aan te geven, gebruik je sjablonen zoals:
{{en}}, {{nl}}, {{de}}, {{fr}}, etc.
(en) , (nl) , (de) , (fr) , etc.
Zet dit sjabloon voor je bron, niet achteraan of in het midden. Bij Nederlandse bronnen hoef je het sjabloon {{nl}} in principe nooit te gebruiken.
Foto's invoegen bewerken
Alles wat op Wikipedia Commons staat, kan ingevoegd worden op Wikipedia. Zoek eerst een foto op op Commons, klik erop, kopieer het bestand, (bijv.Hr.Ms K.D Met twee Kruisers langszij.jpg), plak het in het artikel en pas het aan. In een infobox hoef je er, behalve Bestand: of File: weg te halen, niks aan te doen, in een tekst de volgende dingen:
Stap 1:
- Zet het tussen haakjes en voeg 'Bestand:' toe.
Hr.Ms. Karel Doorman met de kruisers Hr.Ms. De Ruyter en Hr.Ms. de Zeven Provinciën langszij
[[Bestand:Hr.Ms K.D Met twee Kruisers langszij.jpg]]
Stap 2:
- Bepaal de plaats van de foto op de pagina.
[[Bestand:Hr.Ms K.D Met twee Kruisers langszij.jpg|thumb|right/centre/left]]
Stap 3:
- Pas eventueel het formaat aan.
[[Bestand:Hr.Ms K.D Met twee Kruisers langszij.jpg|thumb|right/centre/left|350px]]
Stap 4:
- Zet er een titel bij.
[[Bestand:Hr.Ms K.D Met twee Kruisers langszij.jpg|thumb|right/centre/left|350px|Hr.Ms. Karel Doorman met de kruiser Hr.Ms de Ruyter en Hr.Ms. de Zeven Provinciën langszij]]
Stap 5:
- Maak eventueel interne links naar artikelen.
[[Bestand:Hr.Ms K.D Met twee Kruisers langszij.jpg|thumb|right|350px|[[Hr.Ms. Karel Doorman (1948)|Hr.Ms. Karel Doorman]] met de [[kruiser]]s [[Hr.Ms. De Ruyter (1953)|Hr.Ms. De Ruyter]] en [[Hr.Ms. De Zeven Provinciën (1953)|Hr.Ms. de Zeven Provinciën]] langszij]]
Persoonlijke tips bewerken
- Werk met meerdere tabbladen. Op één tabblad schrijf je de tekst, op het andere tabblad zoek je de namen van artikelen op waar je naar wilt doorverwijzen. Zo weet je zeker dat je altijd een goede interne link maakt.
- Neem je tijd. Wikipedia kan soms als een verplichting aanvoelen. Dat is het niet, neem lekker de tijd om een artikel te schrijven.
- 'Lees er omheen'. Verdiep je in het onderwerp. Lees niet alleen bronnen over wat je wilt schrijven, maar ook bronnen die de kleine, irrelevante details beschrijven. Hierdoor vergroot je je kennis over een onderwerp en schrijft het stukken makkelijker.
- Wees nooit bang om hulp te vragen! We zijn collega's, we helpen elkaar. Als je iets echt even niet weet, raadpleeg dan gerust de helpdesk of een andere gebruiker.
Hoe werkt de Wikipedia community? bewerken
Wikipedia wordt op vrijwillige basis gemaakt, dus reken maar dat er een grote Wikipedia community is. Zo heb je de kroeg, verschillende overlegpagina's, moderators, de arbitragecommissie en nog véél meer! Omdat het zoveel is, is het nogal overweldigend en lastig te begrijpen. Bij deze dus wat hulp.
Ondertekenen bewerken
Na elk bericht op een community-pagina, dus een overlegpagina of een pagina zoals 'de Kroeg', zet je je handtekening. Dit doe je door vier tildes (~~~~) te plaatsen. Dit laat een tijdstip, datum en naam achter. Voorbeeld:
~~~~ maakt -Sjoerd (overleg) 12 dec 2018 11:31 (CET)
Om alleen je naam te zetten, gebruik je drie tildes (~~~). Voorbeeld:
Om alleen het tijdstip en de datum te zetten, gebruik je vijf tildes (~~~~~). Voorbeeld:
~~~~~ maakt 12 dec 2018 11:31 (CET)
Als iemand vergeten is te ondertekenen, kun jij namens hem/haar 'tekenen'. Zoek in de geschiedenis de naam/IP van de afzender op en plaats:
{{afz|naam of IP}}
Dus:
{{afz|SjoerdvDonk}} maakt – De voorgaande bijdrage werd geplaatst door SjoerdvDonk (overleg · bijdragen)
Overlegpagina's bewerken
Er zijn twee soorten overlegpagina's – gewone overlegpagina's die gebruikt worden om over een artikel, sjabloon of categorie te praten, en gebruikersoverlegpagina's die gebruikt worden om te overleggen of een bericht achter te laten. Elke pagina heeft een bijbehorende overlegpagina, behalve pagina's in de naamruimte 'Speciaal'. Als er nog nooit tekst op een overlegpagina heeft gestaan, is de link naar de overlegpagina van het artikel rood, en in dat geval wordt de pagina aangemaakt als je er als eerste iets schrijft.
Op overlegpagina's van artikelen wordt over het algemeen weinig gesproken, als je iets op of aan te merken hebt, is het 't snelste om de auteur op te zoeken. Links, in het Wikipedia-menu, staat het kopje 'Paginagegevens'. Druk hierop, scroll naar beneden en je zult spoedig de naam van de auteur van het artikel tegenkomen.
Op overlegpagina's is het de gewoonte om onderaan de pagina je nieuwe vraag/opmerking te plaatsen. Rechtsboven, tussen 'Bewerken' en 'Geschiedenis', staat 'Kopje toevoegen'. Druk hierop en type je vraag/opmerking. Het wordt automatisch onderaan gesteld. Als je op een overlegpagina een vraag stelt, wordt de vraag ook daar beantwoord. Het is makkelijk en overzichtelijk om overleg op één plek te houden.
Archieven bewerken
Archieven zijn opgeslagen overlegpagina's van voorafgaande jaren, maanden, weken of dagen. Deze worden vaak bewaard, zodat de 'eigenaar' van de overlegpagina (of andere gebruikers) vroegere overleggen kan opzoeken. Stel je vragen niet op deze archiefpagina's.
De Kroeg bewerken
De kroeg kun je eigenlijk de algemene overlegpagina noemen. In de kroeg kun je gezellig babbelen en discussiëren over van alles en nog wat. De kroeg kent enkele 'sub-cafe's'. Dit zijn overlegpagina's op onderwerp. Zo heb je het Economiecafé, het Sportcafé en nog vele andere. Ook staan de 'Artikelen van de dag' op de kroeg geparkeerd. Dit zijn artikelen die dringend aangemaakt moeten worden of extra aandacht nodig hebben. Bezoek de kroeg gerust, maar wees wel voorbereid, want er vinden ook vaak kinderachtige, verhitte discussies plaats.
Peilingen, stemmingen, etalageartikelen en moderatoraanmeldingen bewerken
- Peilingen
In het opinielokaal kunnen de peilingen van de Nederlandstalige Wikipedia gehouden worden. Een peiling is informeel, dus niet bindend. Iedere gebruiker mag zijn/haar mening geven (uiteraard maar één keer per persoon).
- Stemmingen
In het stemlokaal worden de stemmingen van de Nederlandstalige Wikipedia gehouden. Een stemming is formeel, dus bindend. Alleen geregistreerde gebruikers die aan een aantal eisen voldoen mogen stemmen.
- Etalageartikelen
Een etalageartikel is een uitstekend Wikipedia-artikel dat in de Etalage staat. Etalageartikelen worden eerst gereviewd voor enkele weken/maanden en daarna wordt besloten, via een etalageaanmelding, of het artikel etalage-waardig is. Hierbij wordt door geregistreerde gebruikers gestemd. Als je vindt dat een etalageartikel niet (meer) in de etalage thuishoort, kun je het artikel nomineren voor etalageverwijdering.
- Moderatoraanmeldingen
Elke dag zijn honderden gebruikers actief op Wikipedia en worden er duizenden bewerkingen gedaan. Regelmatig moeten taken uitgevoerd worden die zeer gevoelig zijn voor misbruik. Het gaat hierbij om het verwijderen of terughalen van artikels, blokkeren van gebruikers... Deze mogelijkheden zouden in de verkeerde handen tot grote problemen kunnen leiden.
Deze functies worden daarom voorbehouden aan een door de gemeenschap verkozen gebruiker, de moderator. Deze moderatoren doen het onderhoud op Wikipedia, bestrijden vandalisme en verwijderen ongewenste pagina's. Niettegenstaande de extra mogelijkheden en verantwoordelijkheden hebben moderatoren niet meer macht dan andere gebruikers.
Wie belangstelling heeft om moderator te worden, kan dat op deze pagina kenbaar maken. Er zijn echter wel enkele voorwaarden aan verbonden.
De Arbitragecommissie bewerken
De Arbitragecommissie is een commissie van de Nederlandstalige Wikipedia die dient voor het oplossen van conflicten tussen gebruikers, bijvoorbeeld bij blokkades van geregistreerde gebruikers, bewerkingsoorlogen of anderszins. Omdat het op overlegpagina's en in de kroeg vaak nogal verhit is, is deze commissie hard nodig.
Beoordelingslijst bewerken
Een nominatie op de beoordelingslijst betekent niet dat een artikel direct verwijderd wordt. Het betekent dat er is voorgesteld om het artikel te verwijderen om een reden die bij het artikel op de beoordelingslijst is aangegeven, bijvoorbeeld omdat iemand het onderwerp niet relevant genoeg vindt. Met uitzondering van een nuweg-nominatie blijven genomineerde artikelen minstens twee weken beschikbaar voor verbetering voordat een moderator een besluit neemt voor behoud of verwijdering.
Een pagina die genomineerd is ter verwijdering, is terug te vinden op de beoordelingslijst. Op de beoordelingslijst kan je commentaar geven op de nominatie en uitleggen waarom het artikel volgens jou wel of niet verwijderd dient te worden. Als het jouw artikel is die genomineerd is, bedenk dan dat de bewijslast bij jezelf ligt, niet bij de persoon die denkt een probleem in het artikel gevonden te hebben. Verwijder alsjeblieft niet het sjabloon van de pagina bij het artikel. Dat kan gezien worden als vandalisme en maakt de situatie alleen maar erger.
Vandalismebestrijding en verbeteren van artikelen bewerken
Vandalismebestrijding bewerken
Om vandalistische, overduidelijk irrelevante (vooral bij levende personen, auteursrechtenschendende of reclameachtige artikelen zo snel mogelijk te verwijderen, nomineren niet-moderators artikelen voor directe verwijdering. Dit doe je door het sjabloon nuweg boven een pagina te plaatsen. Let op, een pagina genomineerd voor directe verwijdering moet aan de criteria voldoen. Vul een reden voor directe verwijdering op de puntjes in.
{{nuweg|...}}
Als je het sjabloon aan de pagina hebt toegevoegd, kun je het artikel en reden voor directe verwijdering eventueel hier plaatsen. Of je dat nu wel of niet doet, het komt sowieso in de zogeheten nuweg-categorie te staan, waardoor het artikel hoe dan ook spoedig verwijderd wordt. Er wordt aangeraden om de verzoekpagina alleen te gebruiken als je vindt dat er nog sprake moet zijn van een toelichting of iets dergelijks of als er extra haast bij is.