Wet van Murphy
De wet van Murphy, toegeschreven aan Edward A. Murphy (1918–1990), luidt "if there’s any way they can do it wrong, they will" (als er een manier is waarop ze het verkeerd kunnen doen, zullen ze dat ook doen) of ook wel "Anything that can go wrong, will go wrong" (alles wat fout kan gaan, zal fout gaan).[1]
Murphy was van beroep ruimtevaartingenieur die aan veiligheidskritieke systemen werkte. Hij wilde met zijn uitspraak de nadelige kant van de wet van de grote aantallen illustreren: al is de kans op een ernstige menselijke fout bij het uitvoeren van een bepaalde procedure/handeling heel klein, als het risico maar vaak genoeg wordt gelopen, dan zal er vroeg of laat iemand een fout maken bij het uitvoeren van de procedure/handeling.
Hoewel de wet van Murphy in de volksmond nogal eens verward wordt met de wet van bedrog – als iets mis kan gaan, dan gaat het mis op het slechtst denkbare moment – heeft Murphy's zoon Robert Murphy aangegeven dat zijn vaders werkelijke adagium als volgt luidde: "If there's more than one way to do a job and one of those ways will end in disaster, then somebody will do it that way." (als er meerdere manieren zijn om iets te doen en een van die manieren eindigt rampzalig, dan zal iemand het op die manier doen).[2]
Toepassing bewerken
De wet van Murphy is een van de leidende principes bij het opstellen van protocollen voor bijvoorbeeld apotheken. Voordat een medicijn aan de patiënt wordt uitgereikt, voeren verschillende personen een groot aantal meervoudige controles uit. Zo zal een apothekersassistent op verschillende momenten de naam van het medicijn vergelijken met de naam op het recept. Aangezien er heel veel medicijnen worden verkocht, zouden er zonder deze protocollen doden vallen door menselijke fouten bij het verstrekken van medicijnen.
Ook een dergelijk protocol kan de wet van Murphy echter niet geheel buitenspel zetten: uiteindelijk zal het toch een keer fout gaan.
Het (eigen) leven van de wet van Murphy bewerken
Vanwege zijn bijzonder aansprekende formulering, is de wet van Murphy meer als een grap onder wetenschappers dan als een echte wet gaan leven, al blijft de ernstige ondertoon. Er zijn vele afgeleiden van, en commentaren op deze wet. Een greep uit het aanbod:[3]
- Als er bij een experiment iets fout kan gaan, zal het ook daadwerkelijk eens fout gaan.
- De fout gebeurt altijd op het onaangenaamste moment (soms ook de wet van bedrog of wet van Finagle genoemd).
- Succes wordt door slechts weinig mensen gezien, terwijl falen altijd volop in de schijnwerpers staat.
- De constante van Murphy: de schade aan een voorwerp is recht evenredig met de waarde ervan.
Edward A. Murphy heeft dus, zonder zich bewust te zijn van het gevolg, slechts een algemene uitspraak gedaan waaruit anderen zijn wet hebben afgeleid.[4]
Hoewel luchtig bedoeld, zit er toch een ernstige kant aan de wetten van Murphy. Experimenteel werk kan het geduld van onderzoekers namelijk danig op de proef stellen. Iemand die daar niet – bijvoorbeeld aan de hand van de wetten van Murphy – het grappige van kan inzien, zal het als experimentator zelden lang volhouden. Wat dat betreft onderstreept de wet van Murphy eerder een psychologische wetmatigheid dan een natuurwetenschappelijke.
Zie ook bewerken
- De wet van Muphry (een opzettelijk foute spelling van de wet van Murphy), die stelt dat iemand die schriftelijk kritiek levert op een tekst op zijn beurt altijd ten minste één spel- of taalfout zal maken in zijn eigen tekst.
- De Wet van Finagle
Externe link bewerken
Bronnen, noten en/of referenties
|
