Stilleven met pauwen

Stilleven met pauwen is een schilderij van Rembrandt in het Rijksmuseum Amsterdam.

Stilleven met pauwen
Kunstenaar	Rembrandt
Jaar	Circa 1639
Techniek	Olieverf op doek
Afmetingen	145 × 135,5 cm
Verblijfplaats	Rijksmuseum Amsterdam
Locatie	Amsterdam
RKD-gegevens
Portaal    Kunst & Cultuur

Voorstelling

Het stelt een meisje voor in een karmozijnrood fluwelen jasje, leunend in een stenen venster. Ze kijkt naar twee dode pauwhanen. Eén daarvan is opgehangen aan een houten vensterluik. De ander ligt op een stenen plint bij een plas bloed. Op de plint staat ook een mand met fruit. Het werk is een van de weinige stillevens die Rembrandt schilderde. Het motief van een figuur in een stenen venster met voorwerpen werd later verder uitgewerkt door Rembrandts leerling Gerard Dou.

Toeschrijving

Het werk lijkt rechtsonder te zijn gesigneerd met 'Rembrand'. Uit röntgenfoto's blijkt echter dat het werk is gesigneerd met Rembrandt. Zowel de R als de d en de t lijken te zijn overschilderd. Niet alle kunsthistorici zijn van mening dat deze signatuur authentiek is. Over de echtheid van het werk zelf wordt niet getwijfeld.

Herkomst

Het werk wordt voor het eerst vermeld in de boedelinventaris van Clara de Valaer (of Clara van Verlaer), weduwe van Hendrik van Domselaer, opgesteld in Amsterdam op 16 oktober 1660. Hierin komt het voor als 'Een stuck synde twee pauwen ende een kint van Rembrandt'. In september 1685 werd het vermeld in de boedelinventaris van haar zoon Tobias van Domselaer in Amsterdam als 'een groot schilderij met twee paeuwen van Rembrandt'. Op 12 mei 1734 werd een schilderij van Rembrandt met als onderwerp 'Doode vogels' geveild tijdens de verkoping van de verzameling van Willem Six bij veilingmeester Gerrit Schoemakers in Amsterdam. Of het hier om Stilleven met pauwen gaat is onzeker. In 1819 was het in het bezit van de Britse politicus William Ralph Cartwright, die het dat jaar in bruikleen gaf aan een tentoonstelling in Londen. Cartwright erfde het werk mogelijk van zijn tante Catherine Ann Blackwood (overl. 1804), die het op haar beurt zou hebben geërfd van haar schoonvader, kolonel John Blackwood (overl. 1777). Later, in ieder geval tot 1915, was het in het bezit van zijn kleinzoon, William Cornwallis Cartwright.

Volgens Frederik Schmidt Degener werd het in 1918 voor het einde van de Eerste Wereldoorlog verworven door kunsthandel Frederik Muller & Co. in Amsterdam. Van 1918 tot 1942 was het in het bezit van Jean Joseph Marie Chabot, die het tussen 1923 en 1942 in bruikleen gaf aan het Rijksmuseum Amsterdam. Op 21 juli 1942 werd het door Chabot samen met twee andere schilderijen voor 800.000 gulden op illegale wijze verkocht aan kunsthandelaar Erhard Göpel, die het kocht voor het Führermuseum van Adolf Hitler in Linz. Op 9 oktober 1945 werd het door de Amerikanen via het Central Collecting Point overgedragen aan de Nederlandse overheid, die het onderbracht bij Stichting Nederlands Kunstbezit. Deze stichting gaf het in 1948 in bruikleen aan het Rijksmuseum, die het op 24 februari 1960 definitief in eigendom kreeg.

Externe links

• Webpagina Rijksmuseum Amsterdam
• RKDimages
• Rembrandt Database

Tentoonstellingen (selectie)

• Catalogue of Pictures of the Italian, Spanish, Flemish, and Dutch Schools, British Institution, Londen, 1819, in: British Institution for Promoting the Fine Arts in the United Kingdom, OCLC 18339134, cat.nr. 90.
• Catalogue of Pictures of the Italian, Spanish, Flemish, Dutch, and French Masters. With which the Proprietors have Favoured the Institution, British Institution, Londen, juni 1839, OCLC 78525082, cat.nr. 68.
• Exhibition of Works by the Old Masters and by Deceased Masters of the British School. [...] Winter Exhibition. Ninth Year, Royal Academy of Arts, Londen, 1878, cat.nr. 95, p. 20 (als Dead peafowl. Lent by W. C. Cartwright, Esq., M.P. [...] Canvas, 54 by 50½ in.
• De Rembrandt Tentoonstelling te Amsterdam, Stedelijk Museum Amsterdam, Amsterdam, september 1898–november 1898, cat.nr. 49.
• Exhibition of Works by Rembrandt. Winter exhibition, thirteenth year, Royal Academy of Arts, Londen, 2 januari–11 maart 1899, cat.nr. 101.
• Album ter herinnering aan de tentoonstelling van oude meesters, Frederik Muller & Co., Amsterdam, 1918–1919, cat.nr. 5.
• Exhibition of Dutch Art 1450–1900, Royal Academy of Arts, London, 4 januari–9 maart 1929, OCLC 38679108, cat.nr. 65.
• Rembrandt tentoonstelling ter plechtige herdenking van het 300-jarig bestaan der Universiteit van Amsterdam, Rijksmuseum, Amsterdam, 11 juni–4 september 1932, cat.nr. 13.
• Het stilleven, kunsthandel J. Goudstikker N.V., Amsterdam, 18 februari–19 maart 1933, cat.nr. 260.
• Herwonnen Kunstbezit, Koninklijk Kabinet van Schilderijen Mauritshuis, 16 maart–mei 1946, Den Haag, cat.nr. 51.
• Paintings looted from Holland. Returned through the efforts of the United States Armed Forces, tentoonstelling gehouden in 14 steden in de Verenigde Staten, 7 december 1946–1 januari 1948, cat.nr. 35.
• Rembrandt-Ausstellung zu Ehren Ihrer Majestät Königin Wilhelmine der Niederlande, anlässlich des Jubiläums ihrer fünfzigjährigen Regierungszeit, Katz Galerie, Bazel, 24 juli–30 september 1948, cat.nr. 19.
• The age of Rembrandt, National Museum of Western Art, Tokio, 19 oktober–22 december 1968, cat.nr. 47.
• Rembrandt en zijn tijd, Paleis voor Schone Kunsten, Brussel, 23 september–21 november 1971, OCLC 63826891, cat.nr. 81.
• Rembrandt, The master and his workshop, Altes Museum, Berlijn, 12 september–10 november 1991, Rijksmuseum, Amsterdam, 4 december 1991–1 maart 1992, National Gallery, Londen, 26 maart–14 mei 1992, cat.nr. 30.
• Rembrandt och hans tid, Nationalmuseum, Stockholm, 2 oktober 1992–6 januari 1993, ISBN 91-7100-416-5, cat.nr. 5.
• Het Nederlandse stilleven 1550-1720, Rijksmuseum Amsterdam, Amsterdam, 19 juni–19 september 1999, ISBN 90-400-9316-4, cat.nr. 40.
• Still-life paintings from the Netherlands 1550-1720, Cleveland Museum of Art, Cleveland, 31 oktober 1999–9 januari 2000, ISBN 90-400-9317-2, cat.nr. 40.
• Rembrandt and the Golden Age of Dutch Art. Masterpieces from the Rijksmuseum, Dayton Art Institute, Dayton, Ohio, 24 september 2006–7 januari 2007, Phoenix Art Museum, Phoenix, Arizona, 27 januari–6 mei 2007, Portland Art Museum, Portland, Oregon, 26 mei–16 september 2007, cat.nr. 14, p. 37.
• In the Presence of Things. Four Centuries of European Still-Life Painting, Museu Calouste Gulbenkian, Lissabon, 12 februari–2 mei 2010, ISBN 9728848706, als 52.

Noten