Spoorlijn Trondheim - Bodø

spoorlijn in Noorwegen

De spoorlijn Trondheim - Bodø ook wel Nordlandsbanen genoemd, is een circa 729 km lange niet geëlektrificeerde spoorweg van Norges Statsbaner (NSB) tussen Hell in Trøndelag en Bodø in de Noorse provincie Nordland. Deze spoorweg werd hoofdzakelijk uitgebouwd tijdens de Tweede Wereldoorlog, ook al werd hierover reeds in 1872 gedacht en begon het werk in 1902. Het laatste stuk van Nordlandsbanen werd pas op 7 juni 1962 officieel geopend.

Nordlandsbanen
Trondheim - Bodø
Totale lengte728,75 km
Spoorwijdte1435 mm
Aangelegd doorNSB
Geopend7 juni 1962
Huidige statusin gebruik
Geëlektrificeerdnee
Aantal sporen1
Baanvaksnelheid120 km/u
Beveiliging of treinbeïnvloedingEbicab 700
Treindienst doorSJ Nord
Traject
BOOT boten van de Hurtigruten lijndienst
KBHFa 728.75 Bodø (1961)
ABZgl traject naar Dreyfushammaren
HST 720.72 Mørkved (1987)
DST 719.38 Støver (1962)
TUNNEL2 Olderhaugen (ca. 300 m)
TUNNEL1 Vikfjellet (ca. 900 m)
TUNNEL2 Åsen (ca. 350 m)
DST 710.75 Tverrlandet (1961)
TUNNEL1 Tuva (ca. 550 m)
BHF 704.00 Oteråga (1962)
TUNNEL1 Blåbergan (ca. 600 m)
hKRZWae Laukåsstraumen
HST 685.62 Valnesfjord (2001)
TUNNEL1 Sommarsetlia (ca. 2,000 m)
TUNNEL2 Kleivtoppen (ca. 300 m)
ABZg+l industrie aansluiting
eABZg+l traject Polarbanen
BHF 674.23 Fauske (1958)
TUNNEL1 Finneid (ca. 550 m)
eABZg+l traject naar Sulitjelmabanen
BHF Finneid (1956)
hKRZWae Finneidstraumen
TUNNEL2 Straumnakken (ca. 400 m)
TUNNEL2 Høggrytja (ca. 550 m)
TUNNEL1 Tuva (ca. 1,400 m)
TUNNEL1 Langrudodden (ca. 1,300 m)
TUNNEL2 Jubbeneset (ca. 300 m)
TUNNEL1 Skruhammaren (ca. 1,100 m)
DST 660.12 Setså (1958)
TUNNEL1 Nonshøgda (ca. 1,000 m)
TUNNEL2 Stamnes (ca. 350 m)
TUNNEL2 Kjenesnakken (ca. 800 m)
TUNNEL2 Saltnes (ca. 500 m)
hKRZWae Saltelva (168 m)
BHF 647.76 Rognan (1958)
ABZgr industrie aansluiting
BHF 634.44 Røkland (1955)
HST 627.00 Rusåga (1955)
TUNNEL1 Russåneslia (ca. 300 m)
HST 621.45 Trettnes (1955)
TUNNEL1 Varghola (ca. 300 m)
HST 610.80 Kjemåga (1955)
STR+GRZq traject tot 1947
BHF 602.15 Lønsdal (1947)
SBRÜCKE
HST 592.42 Semska (1947)
SBRÜCKE Hoogste punt 680 m boven zeeniveau
HST 581.46 Stødi (1947)
HST 579.30 Poolcirkel
BHF 571.09 Bolna (1947)
TUNNEL1 Raudberget (333 m)
HST 561.83 Krokstrand (1947-1989)
hKRZWae Raufjellfossen Bridge (180 m)
TUNNEL1 Hjartåsen (328 m)
HST 552.17 Hjartåsen (1947)
BHF 543.05 Dunderland (1945)
TUNNEL1 (ca. 300 m)
ABZg+r traject naar Ørtfjellmoen
BHF 535,49 Ørtfjell (1945-1959)
BHF 534,63 Ørtfjell (1983)
TUNNEL1 Stupforsen (ca. 400 m)
HST 527.35 Grønfjelldal (1942-1974)
TUNNEL1 Storforsen (ca. 350 m)
STR+GRZq begin Dunderlandsbanen
ABZg+r traject naar Storforsen
DST 522.88 Storforshei (1942)
TUNNEL1 Illhollia (ca. 1 700 m)
BHF 512.65 Skonseng (1942)
eABZgr traject oude lijn
TUNNEL1 Meforsura (ca. 600 m)
eABZg+r traject oude lij1n
HST 506.51 Mjølalia (1942)
hKRZWae Tverråga (ca. 60 m)
STR+GRZq traject Dunderlandsbanen
STRo (ca. 15 m)
SBRÜCKE Rv12
DST 500.85 Gullsmedvik (1942)
ABZgr traject naar Rana Gruber
ABZgl traject naar Mellomvika
DST Mo i Rana freight terminal
BHF 497.98 Mo i Rana (1942)
ABZg+r naar Mo industrigebied
HST 485.77 Dalselv (1942)
hKRZWae Dalselva (41 m)
TUNNEL1 Granåsen (ca. 500 m)
TUNNEL2 (ca. 350 m)
HST 473.05 Finneidfjord (1942)
BHF 468.68 Bjerka (1942)
hKRZWae Røssåga bru (124 m)
BHF 464.85 Røsså (1942)
TUNNEL2 Mulklubben (ca. 450 m)
TUNNEL1 Matesfjellet (ca. 700 m)
HST 458.82 Selhornvik (1942)
TUNNEL1 Hattneset (ca. 1,600 m)
TUNNEL2 Hattholten (ca. 700 m)
TUNNEL2 Bordvedneset (ca. 450 m)
TUNNEL2 Seljelia (ca. 350 m)
TUNNEL2 Gammallia (ca. 400 m)
BHF 447.61 Elsfjord (1941)
TUNNEL1 Falkmoen (ca. 750 m)
BHF 440.77 Drevvatn (1941)
TUNNEL1 Haugen (ca. 300 m)
HST 432.03 Toven (1941)
TUNNEL1
HST 425.21 Drevja (1941)
HST 423.31 Forsmo (1946)
TUNNEL1 Tømmerremma (ca. 550 m)
ABZgl industrie aansluiting naar Arbor Mosjøen
HST 419.49 Holandsvika (1941)
SBRÜCKE Rv78
HST 414.62 Søfting (1941-1989)
hKRZWae Fusta Bridge (41 m)
TUNNEL1 Åsmulen (ca. 1,050 m)
ABZg+r traject naar Mosjøen Port
BHF 406,01 Mosjøen (1940)
hKRZWae Skjervo (ca. 30 m)
hKRZWae Vefsna
BHF 393.78 Kvalfors (1940)
TUNNEL1 Klubbåsen (ca. 300 m)
ÜST 388.93 Eiterstraum (2005)
TUNNEL1 Høgåsen (ca. 500 m)
HST 378.63 Laksfors (1940)
STRo Trolldalen viaduct (175 m)
BHF 367.24 Trofors (1940)
TUNNEL1 (ca. 700 m)
TUNNEL2 Langvassåsen (ca. 450 m)
BHF 354.49 Svenningdal (1940)
hKRZWae Svenningdalselva
SBRÜCKE Rv76
TUNNEL1 (ca. 300 m)
HST 339.37 Holmvassås (1940)
STRo (ca. 10 m)
BHF 331.69 Sefrivatn (1940)
ABZgl traject naar Sefrivatn pukkverk
TUNNEL1 Sefrivatn (232 m)
SBRÜCKE
BHF 321.74 Majavatn (1940)
STRo (ca. 10 m)
STRo (ca. 10 m)
SBRÜCKE
HST 313.04 Smalåsen (1940)
hKRZWae Namsen (ca. 60 m)
HST 302.57 Bjørnstad (1940)
BUE Fv374
BHF 290.25 Namsskogan (1940)
STRo
ABZg+r traject naar ..
ABZgr traject naar ..
TUNNEL2 (ca. 190 m)
TUNNEL1 Brannan (ca. 550 m)
hKRZWae Brekkvasselva and Rv773 (ca. 100 m)
BHF 277,27 Brekkvasselv (1940)
BHF 266,05 Flåtådal (1940)
SBRÜCKE
hKRZWae Namsen (ca. 100 m)
TUNNEL2 (ca. 140 m)
hKRZWae Lindseta (ca. 100 m)
BHF 254.64 Lassemoen (1940)
hKRZWae Folmerelva (ca. 90 m)
HST 243.68 Aunfoss (1940)
BHF 235.79 Harran (1940)
TUNNEL2 Bjørbekkenget (ca. 200 m)
TUNNEL2 (ca. 190 m)
TUNNEL1 Gløshaugen (ca. 1 050 m)
SBRÜCKE Rv775
BHF 228.66 Gartland (1940)
TUNNEL2 (ca. 70 m)
TUNNEL2 (ca. 50 m)
TUNNEL2 (ca. 180 m)
TUNNEL2 Nausthaugan (ca. 100 m)
hKRZWae over bekkedal (ca. 80 m)
hKRZWae Namsen and (ca. 200 m)
TUNNEL1 Husfjellet (ca. 2 600 m)
STR+GRZq traject tot 1929
BHF 219.54 Grong (1929)
eABZgr traject naar Namsosbanen
DST 212.72 Formofoss (1929)
hKRZWae Sanddøla
SBRÜCKE Rv74
TUNNEL2 3 smaller tunnels
TUNNEL1 (ca. 350 m)
TUNNEL2 8 smaller tunnels
DST 199.06 Lurudal (1929)
TUNNEL2 Burås (ca. 80 m)
HST 194.66 Myrset (1929)
ÜST 190.72 Agle (1929)
TUNNEL2 Bomo (ca. 150 m)
TUNNEL1 Bergsåsen (ca. 450 m)
BUE Rv763
BHF 181.64 Snåsa (1926)
SBRÜCKE Rv763
TUNNEL1 Svarva (268 m)
hKRZWae Grana bru (114 m)
BUE Rv763
HST 173.57 Jørstad (1926)
hKRZWae Jørstadelva bru (30 m)
ÜST 170.07 Starrgrasmyra (1984)
ÜST 162.87 Strindmoen (1941)
HST Heggesbekk ( -1972)
HST 154.10 Valøy (1926)
HST Tiltnes ( -1987)
ÜST 144.50 Stod (1926)
TUNNEL2 Sunnan II (66 m)
TUNNEL2 Sunnan I (87 m)
hKRZWae Sundet Bridge (48 m)
STR+GRZq traject tot 1905
DST 136.66 Sunnan (1905)
HST 133.17 Fossemvatnet (1909-1972)
BUE Rv763
HST 130.34 Byafossen (1905)
SBRÜCKE Rv761
eABZg+r traject naar Nordsidleiret
STRo Rv761
hKRZWae Steinkjerelva Bridge (96 m)
BHF 125.50 Steinkjer (1905)
SBRÜCKE Rv762
ABZgr traject naar Sørsidleiret port
hKRZWae Figgaelva Bridge (46 m)
BUE Rv761
HST 118.76 Vist (1905-1990)
HST 114.84 Mære (1917)
BHF 112.93 Sparbu (1905)
BUE Fv251
HST Vollan ( -1990)
TUNNEL1 Lunnan (385 m)
BUE
BHF 105.47 Røra (1905)
TUNNEL1 Koabjørgen (103 m)
HST Bjørga
HST Fleskhus
BHF 96.23 Verdal (1904)
STRo Rv757
hKRZWae Verdalselva Bridge (210 m)
STRo Rv72
ABZg+r traject naar Verdal port
SBRÜCKE Rv72
HST 93.70 Bergsgrav (1977)
ABZgr traject naar Rinnan
HST 91.63 Rinnan (1904)
STRo
HST Østborg
HST 85.18 HiNT (2001)
HST 84.54 Elberg (1968)
hKRZWae Levangerelva Bridge (27 m)
ABZg+r traject naar Havnevegen
BHF 83.90 Levanger (1902)
HST 83.30 Innherred Sykehus
STRo
HST Eggen (1938)
BHF 76.01 Skogn (1902)
BUE Rv754
ABZgr traject naar Fiborgtangen
BHF 69.65 Ronglan (1902)
BUE Fv112
HST 64.83 Hammerberg (1939)
hKRZWae Fossingan
BHF 61.40 Åsen (1902)
SBRÜCKE
SBRÜCKE
HST 57.43 Vudu (1950)
BHF 50.55 Langstein (1902)
SBRÜCKE
BUE Sve
HST 44.94 Alstad (1902-1993)
ÜST Alstad (-1972)
BUE Fv39
BHF 41.90 Skatval
HST Vold
SBRÜCKE
BUE Fv36 Innherredsvegen
BHF 34.67 Stjørdal (1902)
ABZg+r traject naar ..
STRo
TUNNEL1 Værnes runway (155 m)
TUNNEL2 Værnes taxiway (ca. 45 m)
STRFLUG Luchthaven Trondheim Værnes (1994)
BHF Værnes (1994)
SBRÜCKE
HST Sandferhus ( -1989)
hKRZWae Stjørdalselva Bridge (149 m)
ABZg+l Meråkerbanen van Storlien
BHF 31.54 Hell (1881)
TUNNEL1 29.65 Gjevingåsentunnel (4400 m) (sinds 2011)
eHST 27.70 Muruvik (1921)
ABZgl 27.68 traject naar Muruvika
eHST 25.10 Solbakken (1959)
ABZg+l traject naar Hommelvik port
hKRZWae 23.75 Homla (85,8 m)
BHF 23.14 Hommelvik (1881) 8 m asl
ABZgl traject naar Hommelvik port
eHST 22,30 Hallstad (1912)
eHST 20,36 Roten
DST 18.55 Midtsandan (1898) 11 m asl
eHST 16,62 Torp
eHST 15,90 Nedre Malvik
eHST 15,53 Haugan
eHST 14,77 Malvik (1881) 7,8 m asl
eHST 13,76 Vikhamarløkka
BHF 12.69 Vikhammer (1893) 4,7 m asl
eHST 11,71 Saksvik
eHST 11,08 Hundhammeren
eHST Være
BUE 8.45 Grytbakkstranda
DST 7.42 Ranheim (1881) 10,4 m asl
ABZgl aansluitig Ranheim Papirfabrikk
eHST 6.63 Presthus
eHST 4.91 Charlottenlund (1899)
HST 4.45 Rotvoll (1909)
STRo Haakon VII gate (50,3 m)
BHF 3.49 Leangen (1881) 33,6 m asl
eABZg+l branch line Ladelinjen (abandoned)
ABZgl Leangenbanen naar Marienborg
HST 2.91 Ladalen (1989)
HST 1.77 Lilleby (1967)
ABZg+r 1.02 traject naar Nedre Elvehavn
HST 0.99 Elvehavn/Lademoen (1904) 6 m asl
hKRZWae 0.51 Nidelv Bridge (190 m)
STRo E6 Havnegata
BHF 0.00 Trondheim S (1881)
BOOTSTR boten van de Hurtigruten lijndienst
STR Dovrebanen naar Oslo

Ten zuiden van station Stødi wordt de noordelijke poolcirkel gekruist. Het hoogste punt (680 m) ligt op de Saltfjell. Dit is het langste traject van NSB en het enige Noorse traject dat de poolcirkel kruist. De Ofotbanen is weliswaar noordelijker gelegen (bij Narvik), maar deze kruist niet de poolcirkel. Deze lijn is niet met Nordlandsbanen verbonden, hij verbindt Narvik met Zweden.

Hell is een knooppunt, hier splitst de Meråkerbanen naar Storlien in Zweden zich af.Nordlandsbanen gaat verder door Steinkjer, Mosjøen, Mo i Rana en Fauske, terwijl een zijtak naar Namsos niet meer in bedrijf is. Het grootste deel personenverkeer vindt plaats voor Steinkjer.

De dagtreinen op de lijn werden een aantal jaren gereden door dieseltreinstellen van het type Talent; iets wat voor een dergelijk lange lijn niet echt gebruikelijk is. Hoewel de treinstellen een comfortabeler interieur hebben dan de normale (regionale) Talent, werd het door veel passagiers als minder comfortabel beschouwd dan de "klassieke" treinen met locomotieven met rijtuigen. Daarom rijdt de dagtrein sinds 6 januari 2008 weer met een locomotief en rijtuigen. De nachttrein met slaaprijtuigen wordt ook door een locomotief getrokken.

Geschiedenis bewerken

In 1872 werd een voorloper van Nordlandsbanen gepland, Meråkerbanen genoemd. Het traject was Trondheim - Hell - Meråker, over een afstand van ongeveer 100 km. Meråkerbanen was klaar voor gebruik in 1881.

De Noorse staat besloot in 1894 dat de lijn verlengd zou worden tot aan Sunnan, iets wat afgerond werd in 1905. Nieuwe plannen kwamen in 1908 op tafel voor een lijn tot aan Fauske met een zijtak naar Bodø en Namsos. Het werk aan het eerste traject tussen Sunnan en Grong begon in 1919 en werd afgerond in 1929.

Het startsein voor de Namsosbanen werd in 1913 gegeven, een zijtraject van ongeveer 50 km vanaf Grong naar Namsos.

In 1940 was de spoorlijn tot aan Grong doorgetrokken, terwijl de voorbereidingen voor het traject verder (van Grong via Mosjøen, Mo i Rana en Fauske tot aan Bodø) in voorbereiding waren. Waarschijnlijk was Nordlandsbanen nooit helemaal aangelegd als het niet in de Tweede Wereldoorlog door de Duitsers was gebeurd.

Het project Die Nordstraße werd in gang gezet door Hitler en in 1942 kreeg Organisation Todt opdracht om de spoorlijn Mo i Rana naar Kirkenes via Narvik, Nordreisa, Kautokeino, Karasjok en Nyborg voor te bereiden. Dit was een project dat ongeacht de kosten doorgevoerd moest worden, het handelde niet om economie - eerder het bouwen van een imperium. Dit besluit werd in de lente van 1943 deels teruggedraaid. Hitler besloot toen dat de spoorweg Narvik-Kirkenes niet gebouwd zou worden.

Veel van het werk aan deze spoorweg werd uitgevoerd door Organisation Todt. Deze organisatie stelde in beginsel Noren, Denen en Duitsers te werk. Gebrek aan Noren (en ook passieve sabotage) zorgde ervoor dat dwangarbeiders en krijgsgevangenen uit verschillende landen werden ingezet. Dit betrof voornamelijk Polen, Joegoslaven (Serviërs) en Russen. Het werktempo op het traject tussen Fauske en Korsnes werd gedurende 1944 opgevoerd. Er werd gewerkt aan delen van dat traject, met bruggen- en tunnelbouw.

In totaal zijn ongeveer 30.000 gevangenen bij de bouw van Nordlandsbanen en wegen in Noord Noorwegen betrokken geweest. Ze werden gehuisvest in grote kampen, waarvan de grootsten langs het tracé van de spoorweg waren gelokaliseerd. In Saltdal alleen al waren zo'n 15 kampen. Op het traject Mo i Rana - Fauske waren op het hoogtepunt ongeveer 11.000 gevangenen tewerkgesteld. De bedoeling was dat de gevangenen het zware werk zouden doen, of ze het overleefden was een tweede. Na de oorlog heeft de NSB geprobeerd na te gaan hoe veel van de gevangenen het niet hebben overleefd. Het resultaat was meer dan 1000, maar dit getal is niet zeker. De Russen die het overleefden, werden bij hun terugkeer in de USSR als collaborateurs beschouwd en naar werkkampen gestuurd. In Rognan is een klein museum aan deze "Bloedweg" gewijd.

Behalve de gevangenen werkten er verder ongeveer 2000 Noren en 1500 civiele Duitsers. Daarnaast waren er zo'n 16.000 Duitse soldaten aanwezig om de gevangenen te bewaken en eventuele aanvallen tegen te gaan.

In mei 1941 werd het traject langs de kust tot aan Elsfjord geopend en op 15 maart 1942 opende het station te Mo i Rana. Het traject over Saltfjellet kwam tijdens de oorlogsjaren niet gereed. Op 1 mei 1945 werd het traject tot aan Dunderland geopend, dit werd echter direct na de bevrijding weer gesloten omdat het nog niet af was.

Tijdens de oorlogsjaren was de Nordlandsbanen 323 km langer geworden, het traject Grong - Mosjøen - Fauske was gereed. Met al het werk wat nog te doen was om de spoorlijn verder naar het noorden door te trekken, werd door de Noorse overheid besloten dat Bodø het eindstation van Nordlandsbanen zou worden.

Tussen 1947 en 1951 was Lønsdal het eindstation van Nordlandsbanen, in 1952 werd Saltdalen station (Røkland) geopend. Tussen 1957 en 1962 lag het eindstation in Fauske. De huidige Nordlandsbanen werd officieel geopend door koning Olaf V op 7 juni 1962. Dit gebeurde door de aankomst in Bodø van de eerste officiële passagierstrein, getrokken door locomotief DI3 623.

Treindiensten bewerken

De Norges Statsbaner verzorgt het personenvervoer op dit traject met NSB Regiontog / RB treinen.

De treindienst wordt onder meer uitgevoerd met treinstellen van het type BM 93.

  • RB 71: Trondheim - Bodø

Feiten bewerken

 
station Bodø

Stations bewerken

In de volgende plaatsen zijn stations: Bodø, Mørkved, Valnesfjord, Fauske, Rognan, Røkland, Lønsdal, Bolna, Dunderland, Skonseng, Mo i Rana, Bjerka, Drevvatn, Mosjøen, Trofors, Svenningdal, Majavatn, Namsskogan, Lassemoen, Harran, Grong, Snåsa.

Aftakkingen bewerken

De 11 langste tunnels bewerken

Naam Geopend/Gereed Lengte (m)
Gjevingåsentunnel 2011 4.400
Medjås 1940 2.549
Svarthammeren 1962 2.075
Ilhullia 1942 1.760
Hattflåget 1942 1.580
Kvænflåget 1958 1.432
Somanvika 1983 1.365
Skruhammer 1958 1.121
Urstad 1940 1.077
Nonshaugen 1958 1.057
Rynesåsen 1941 1.026

De 9 langste bruggen bewerken

Naam Materiaal Bouwjaar Lengte (m)
Ørtfjell brug (Zijlijn) Staal/Beton 1983 260
Nidelva Staal 1972 236
Verdalselva Staal 1903 210
Namsen Staal 1935 205,6
Rautfjellfossen Staal 1945 180
Stjørdalselva Staal 1900 179
Vefsna Staal 1936 175,2
Trolldalen viaduct Staal 1938 175
Saltdalselva Staal 1956 167,8

Reistijd 1965 – 2003 bewerken

Sinds de opening van Nordlandsbanen in 1962 is de reistijd ingekort met 2 uur en 35 minuten (met de TP93). Met locomotief en rijtuigen is de reistijd 40 minuten langer, dus 9 uur en 55 minuten, terwijl de TP93 9 uur en 15 minuten nodig heeft.

Jaar Uren Minuten
1965 11 50
1970 11 40
1975 11 35
1980 11 35
1985 11 15
1990 10 55
1999 10 00
2003 (TP93) 9 15
2003 9 55

Zie ook bewerken

Externe links bewerken