De oudst bekende naam van [[Sofia (Bulgarije)|Sofia]] is '''Serdica''' of '''Sardica''', naar de ''Serden'', de [[Thracië|Thracische]] stam die hier woonde. Voor een korte tijd in de 4e eeuw v.C. was de stad in handen van possessed by [[Philippus II van Macedonië]] en diens zoon [[Alexander de Grote]]. Rond 29 v.C. werd de stad veroverd door de [[Romeinse Rijk|Romeinen]], die haar hernoemden in ''Ulpia Serdica''. Het werd een ''municipium'', of hoofdstad van een administratieve regio, onder keizer [[Trajanus]] (98-117). De stad werd uitgebreid met vestigswallenvestigingswallen, publieke baden, administratieve en religieuze gebouwen, een [[basilica]] en een groot [[amfitheater]], het ''Bouleutherion''. Als keizer [[Diocletianus]] de provincie [[Dacië]] verdeelde in ''Dacia Ripensis'' (aan de oevers van de [[Donau]]) en ''Dacia Mediterranea'', werd Serdica de hoofdstad van deze laatste. De stad nam nog verder uitbreiding, zodat [[Constantijn de Grote]] haar ''mijn Rome'' kon noemen.
