|
De naam Perzië werd tot 1935 gebruikt door het Westen om de natie Iran, zijn bevolking, of zijn oude imperium te beschrijven. Het stamt af van de oude Griekse naam voor Iran, ''Persis''. Dit komt beurtelings van de naam van een provincie in het zuiden van Iran, genaamd ''Fars'' in de moderne [[Nieuw-Perzisch|Perzische taal]] en ''Pari'' in [[Middenperzisch]]. ''Persis'' is de hellenistische vorm van ''Pari''. Deze provincie was de kern van het originele Perzische Rijk. De westerlingen verwezen naar de staat als Perzië tot 21 maart 1935, toen [[Reza Pahlavi]], Shah van Perzië, formeel de internationale gemeenschap vroeg om het land bij zijn inheemse naam te noemen: [[Iran]], wat ''Land van [[Ariërs]]'' betekent.
[[Cyrus II de Grote]] verenigde de verdeelde koninkrijken rond 559 voor Christus. Op dit
[[Cyrus II de Grote]] verenigde de verdeelde koninkrijken rond 559 voor Christus. Op dit ogenblik waren de Perzen nog onderworpen aan het Middenrijk dat door de grootvader van Cyrus, [[Astyages]] werd geregeerd. Cyrus bracht Perzen op de been en kwam in opstand, en stootte Astyages van de troon. Cyrus, nu de [[shah]] van een verenigd Perzisch koninkrijk, veroverde de rest van Medië rond 550 voor Christus. Cyrus verenigde de Meden (voorouders van de Azeri) en Perzen en nog meer veroveringen volgden spoedig. Hij veroverde [[Lydië]] in [[Klein-Azië]] en verplaatste zijn manschappen naar Centraal-Azië. Tot slot marcheerde Cyrus triomfantelijk door de oude stad [[Babylon]]. Na deze overwinning kreeg hij naam als welwillende veroveraar. Hij stelde een beroemd [[handvest]] op. In dit handvest beloofde de koning om Babylon niet te terroriseren of zijn instellingen en cultuur te vernietigen. Cyrus werd gedood tijdens een veldslag tegen de [[Massagetae]] (of [[Saka's]]).
De zoon van Cyrus, [[Cambyses II]], voegde [[Oude Egypte|Egypte]] toe aan het Perzische Rijk. Het imperium bereikte echter zijn grootste omvang onder [[Darius I]]. Hij leidde veroverende legers in de vallei van de rivier de [[Indus (rivier)|Indus]] en in Europa. Zijn invasie van Griekenland werd gestopt na de [[Slag bij Marathon]]. Zijn zoon [[Xerxes I|Xerxes]] probeerde ook om Griekenland te veroveren, maar hij werd in 480 voor Christus verslagen bij de [[Slag bij Salamis]].
Het Perzische Rijk van de Hachaemeniden was het grootste en krachtigste imperium tot dan toe. Wat nog belangrijker was, het werd goed geleid en werd efficiënt georganiseerd. Darius verdeelde zijn koninkrijk in ongeveer twintig provincies onder ''[[satraap|satrapen]]'', of gouverneurs, van wie velen een persoonlijke band met de sjah hadden. Hij stelde een belastingsysteem op om elke provincie geld en middelen te laten afdragen aan de regering. Hij nam het geavanceerde postsysteem van de Assyriërs over en breidde het uit. Ook overgenomen uit het [[Assyrische Rijk]] werd het gebruik van [[geheim agent|geheime agent]]en, de ''Ogen en Oren van de Koning’’, die hem informeerden over de stand van zaken in het rijk. Hij legde de beroemde [[Koninklijke Weg]] aan door oude handelsroutes te verbeteren. Daardoor werd handel met landen ver van het imperium mogelijk. Hij verplaatste het beleidscentrum van Perzië naar [[Susa (Iran)|Susa]], dichtbij Babylon en dichter bij het centrum van het koninkrijk. De Perzen stonden toe dat lokale culturen intact bleven. Dit kwam uiteindelijk het imperium ten goede, aangezien de veroverde volkeren geen behoefte voelden in opstand te komen.
Tijdens de periode van de Hachaemeniden, werd [[zoroastrisme]] de godsdienst van de heersers en de meeste mensen in Perzië. Zijn stichter [[Zoroaster]] had rond 600 voor Christus geleefd. De nieuwe godsdienst was een vervanging van de verering van traditionele Arische goden; het benadrukte een universele strijd tussen goede en kwade goden. Zoroastrisme en zijn mystieke leiders, genaamd [[Magi]], zouden een bepalend element in de Perzische cultuur worden.
Hachaemenidisch Perzië verenigde mensen en koninkrijken van elke belangrijke beschaving uit die tijd (behalve [[Chinese keizerrijk|China]]). Voor het eerst waren de mensen van zeer verschillende culturen met elkaar in contact gebracht onder één heerser.
==Hellenistisch Perzië <small>(330-170 v. Chr.)</small>==
| 