Knoop (snelheid): verschil tussen versies

De '''knoop''', afgekort '''kt''' of ook '''kn''', is een [[Natuurkundige grootheden en eenheden|eenheid]] van [[snelheid]] ([[vaart (scheepvaart)|vaart]]) die veel gebruikt wordt in de [[scheepvaart]] en in de gemotoriseerde [[luchtvaart]]. Een knoop is een [[zeemijl]] per uur. Een zeemijl is gedefinieerd als precies 1852 meter.

De lengte van een zeemijl wordtis afgeleid uit de omtrek van de [[Aarde (planeet)|aardbol]] (gesteld op {{nowrap|40.000 km}}). Een zeemijl is dan gelijk aan het, op meters afgeronde, <math>\tfrac{1}{60}</math>e deel van een [[booggraad]] op die omtrek. Dus:

:1 [[zeemijl]] <math>= 1\,\mathrm{ NM} = 40.000\,\mathrm{km} / (360 \times 60) / 1000= 1\, 851{,}852851\, 851\mathrm{km}, = 185285\, \mathrm{m}</math> ⇒

In de luchtvaart en zeevaart is Engels de voertaal en wordt gesproken van ''knots''.

Vroeger werd op [[zeilschip|zeilschepen]] de snelheid gemeten door een houtblok of plankje, het [[log (scheepvaart)|log]], aan een lijn overboord te gooien. De log bleef tamelijk onbeweeglijk in het water liggen, terwijl de boot doorvoer en de lijn afrolde. Door te meten hoeveel van de lijn in een bepaalde tijd afgerold werd, kon de snelheid van het schip bepaald worden. Aanvankelijk werd de lijn apart opgemeten, later werden er op regelmatige afstanden knopen in gelegd, zodat de afgerolde lengte eenvoudiger bepaald kon worden. Uiteindelijk werd de afstand tussen de knopen genormaliseerd op 47 [[voet (lengtemaat)|voet]] en 3&nbsp;[[inch]]es (14,4018 meter), wat met een standaardglas ([[zandloper]]) van 28 seconden rechtstreeks de snelheid in knopen gaf {{nowrap|({{vbreuk|14,4018|28}} × 3,6 {{=}} 1,85166 km/h)}}. De telgegevens werden genoteerd in het [[logboek]]. De stuurman kon dan met deze gegevens navigeren. ([[gegist bestek]])