Republicanisme in Nederland: verschil tussen versies

Op 11 september 1996 werd het [[Republikeins Genootschap (1996)|Republikeins Genootschap]] (RG) opgericht in het [[Prinsenhof (Delft)|Prinsenhof]] te [[Delft]].<ref name="Leve">{{Citeer nieuws |url=http://www.volkskrant.nl/dossier-archief/leve-de-republiek~a479507/ |title=Leve de republiek |author=Jan Hoedeman |work=[[de Volkskrant]] |date=27 februari 1997 |accessdate=21 mei 2015}}</ref> Deze beweging wilde dat Nederland een [[republiek]] wordt, maar ondernam hiervoor geen acties om dit te bereiken; in plaats daarvan verwachtte zij dat dit vanzelf zal gebeuren als het onderwerp maar vaak genoeg besproken wordt in de samenleving.<ref>{{Citeer web |url=http://www.republikeinsgenootschap.nl/ |title=Gearchiveerde website van het Republikeins Genootschap |accessdate=22 juni 2017 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160829020502/http://www.republikeinsgenootschap.nl/ |archivedate=29 augustus 2016}}</ref> In tegenstelling tot de algemene anti-establishmentgroepen kwamen haar leden uit de gevestigde kringen van de wetenschap, het zakenleven en de journalistiek<ref name="VDB141" /> (later ook de politiek en het onderwijs), met de afschaffing van de monarchie als haar specifieke en enige doel. Aanvankelijk besloot het RG in het geheim te opereren, maar in februari 1997 werden de [[notulen]] van de oprichtingsvergadering gelekt naar ''[[de Volkskrant]]'',<ref name="Knabbelen">{{Citeer nieuws |url=http://www.volkskrant.nl/politiek/prominente-heren-knabbelen-wat-aan-het-koningschap~a484464/ |title=Prominente heren knabbelen wat aan het koningschap |author=Jan Hoedeman |work=de Volkskrant |date=26 februari 1997 |accessdate=21 mei 2015}}</ref> hetgeen een grote nationale mediastorm veroorzaakte.<ref name="Club">{{Citeer nieuws |url=http://www.nrc.nl/handelsblad/van/1997/februari/26/club-discussieert-over-republiek-7343914 |title=Club discussieert over republiek |work=[[NRC Handelsblad]] |date=26 februari 1997 |accessdate=21 mei 2015}}</ref><ref name="Salon">{{Citeer nieuws |url= |title=Salonrevolutie smoort in openheid |author=Albert de Lange |work=Het Parool |date=27 februari 1997 |accessdate=21 mei 2015}}</ref><ref name="Bende">{{Citeer nieuws |url=http://www.groene.nl/artikel/de-bende-van-vijftien |title=De bende van vijftien |author=Martin van Amerongen |work=[[De Groene Amsterdammer]] |date=5 maart 1997 |accessdate=21 mei 2015}}</ref> Hoewel de overweldigende meerderheid van de eerste reacties negatief was, slaagde de voortijdige onthulling van het loutere bestaan van het Republikeins Genootschap erin om het taboe van het in vraag stellen van de monarchie te doorbreken door een landelijke discussie te doen ontbranden over de Nederlandse regeringsvorm.<ref>{{Citeer nieuws |url= |title=Dutch republican cabal breaks taboo in attack on royalty |author=Mark Fuller |work=[[The Times]] |date=28 februari 1997 |accessdate=23 mei 2015}}</ref><ref>{{aut|Martin van Amerongen}}, [http://www.republikeinsgenootschap.nl/repdernl.htm "Zeven Dolle Dagen. Een miljoenenverslindend museumstuk ter discussie"] in: Tom Rooduijn, ''De Republiek der Nederlanden. Pleidooien voor het afschaffen van de monarchie'' (1998) 122-140. Amsterdam: De Bezige Bij.</ref> Echter, door haar exclusiviteit en gebrek aan activiteiten, besloten enkele republikeinen begin 1998 tot de oprichting van het [[Nieuw Republikeins Genootschap]] (NRG).<ref>{{Citeer web |url=https://www.republikeinen.nl/ontstaansgeschiedenis/ |title=Ontstaansgeschiedenis |publisher=Republikeinen.nl |accessdate=23 september 2017}}</ref> In tegenstelling tot het RG organiseertorganiseerde deze beweging ook acties tegen het koningshuis. Beide bewegingen waren relatief marginaal in de Nederlandse samenleving: het RG had wel veel prominente leden, maar geen grote aanhang; het NRG had in april 2013 zo'n 2000 leden.<ref>{{Citeer nieuws |url=http://www.refdag.nl/nieuws/anp/binnenland/snelle_aanwas_republikeinen_1_728722 |title=Snelle aanwas republikeinen |author=ANP |work=[[Reformatorisch Dagblad]] |date=6 april 2013 |accessdate=5 oktober 2015}}</ref> Daarom werd besloten de krachten te bundelen. Op 19 februari 2017 kondigde het NRG aan te gaan fuseren met het RG.<ref>{{Citeer web |url=https://twitter.com/geenmonarchie/status/833243289641943040 |titel=Twitterpagina (toenmalig) Nieuw Republikeins Genootschap |bezochtdatum=22 juni 2017}}</ref> Op de [[algemene ledenvergadering]] van het NRG van 13 mei 2017 werd de fusie door de leden goedgekeurd. De vereniging is verder gegaan onder de naam ''Republikeins Genootschap''.<ref>{{Citeer nieuws |url=http://www.derepublikein.nl/republikeins-genootschap-herrijst-as/ |title=Republikeins Genootschap herrijst uit zijn as |author=Ulli d’Oliveira |publisher=De Republikein |date=21 juni 2017 |accessdate=23 september 2017}}</ref> In 2021 nam het RG de naam [[Republiek (organisatie)|Republiek]] aan. <ref>{{Citeer web|url=https://republiek.org/articles/rg-wordt-republiek|titel=RG wordt Republiek|bezochtdatum=2022-01-24|werk=republiek.org|taal=nl}}</ref>