IJlst (stad): verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 30:
 
IJlst is een van de [[Friese elf steden]]. In {{Statistiek woonplaats Nederland inwoners|TXT=Year}} telde de stad {{Statistiek woonplaats Nederland inwoners|2410}} inwoners. Onder de stad valt ook een stukje van het dorp annex buurtschap [[Nijezijl]]. Tot 2011 was IJlst de hoofdplaats van de voormalige gemeente [[Wymbritseradeel (gemeente 1984-2010)|Wymbritseradeel]]. De inwoners van IJlst worden ook wel ''[[kypmantsje]]s'' genoemd, naar een koekjessoort die hier vroeger werd gemaakt.<ref>Frysk Wurdboek (F-N) (1992); Frysk Hânwurdboek (2016)</ref>
 
IJlst is per trein bereikbaar. Het [[station IJlst]] ligt aan de [[spoorlijn Leeuwarden - Stavoren]].
 
==Geschiedenis==
Regel 60 ⟶ 62:
</gallery>
 
==Wijken=Kerken===
De wijken zijn aangegeven van oud naar nieuw:
 
* [[Ald Drylts]] (Oud IJlst) / Centrum
* [[IJlst-Noord|Noord]] / Nijesyl
* Industrieterrein [[Roodhem]]
* [[Plan de Rat|De Rat]]
* [[Mientlan]]
* [[Cloosterkamp]]
*[[De Iendracht]]
*[[Wiiddraai]]
*[[Croleskwartier]]
 
==Kerken==
De stad kent enkele kerken. De oudste is de [[Mauritiuskerk (IJlst)|Mauritiuskerk]]. Deze [[zaalkerk]] met driezijdige [[koorsluiting]] is de opvolger van een [[kerspel]]kerk uit de 13e eeuw met [[zadeldaktoren]] gewijd aan de heilige [[Mauritius (heilige)|Mauritius]]. Deze kerk werd in 1828 afgebroken en twee jaar later werd de andere kerk gebouwd. Deze heeft een [[geleding (architectuur)|ongelede]] toren met [[ingesnoerde spits]]
 
Regel 83 ⟶ 72:
</gallery>
 
=== Molens ===
In IJlst staat een twee molens. De bekendste is de achtkante [[stellingmolen]] [[De Rat (molen)|De Rat]]. Deze werd in [[1683]] gebouwd in de Zaanstreek en werd in 1828 in onderdelen verscheept naar IJlst. Het is een van de drie [[Zaagmolen|houtzaagmolens]] in Friesland. Naast de [[windmolen]] staat de molenaarswoning.
 
Regel 90 ⟶ 79:
De Rat molen IJlst 25.JPG|<center>Houtzaagmolen [[De Rat (molen)|De Rat]]
IJlst - Terpensmole met De Rat-2017.JPG|<center>[[Terpensmole]]
</gallery>
 
==Musea==
De stad kende sinds 2007 het museum Nooitgedagt-IJlst. Deze zat in de voormalige fabrieken van J. Nooitgedagt & Zn en toont de schaatsen, het gereedschap en het speelgoed dat er gemaakt werd. Sinds 2017 is het Museum Houtstad geopend nabij de molen De Rat. De collectie ging in 2018 over in het museum dat de ambachtelijke historie van IJlst toont. Sinds mei 2019 is er een permanente buitenexpositie. Op 18 grote panelen is met name de (scheepsbouw)geschiedenis van de stad uitgebeeld.
<gallery widths="200" heights="150">
Houtstad-IJlst museum werkplaats.jpg|<center>[[Houtstad-IJlst]], museum en houtwerkplaats
20140502 Nooitgedagt IJlst Fr NL.jpg|<center>De achterzijde en schoorsteen van [[Nooitgedagt]] in 2014
</gallery>
 
Regel 107 ⟶ 89:
 
In IJlst werden in 2002 en 2005 opnamen gemaakt voor de films ''[[De schippers van de Kameleon (film)|De schippers van de Kameleon]]'' en ''[[Kameleon 2]]''. De bleekweiden en het oude stadhuis dienden als decor.
 
===Musea===
De stad kende sinds 2007 het museum Nooitgedagt-IJlst. Deze zat in de voormalige fabrieken van J. Nooitgedagt & Zn en toont de schaatsen, het gereedschap en het speelgoed dat er gemaakt werd. Sinds 2017 is het Museum Houtstad geopend nabij de molen De Rat. De collectie ging in 2018 over in het museum dat de ambachtelijke historie van IJlst toont. Sinds mei 2019 is er een permanente buitenexpositie. Op 18 grote panelen is met name de (scheepsbouw)geschiedenis van de stad uitgebeeld.
<gallery widths="200" heights="150">
Houtstad-IJlst museum werkplaats.jpg|<center>[[Houtstad-IJlst]], museum en houtwerkplaats
20140502 Nooitgedagt IJlst Fr NL.jpg|<center>De achterzijde en schoorsteen van [[Nooitgedagt]] in 2014
</gallery>
 
==Sport==
Regel 113 ⟶ 102:
Verder kent het onder meer nog de badmintonclub IJlst, de tennisclub LTC IJlst, volleybalvereniging Stânfries IJlst en de gymnastiekvereniging De Stânfries.
 
==TreinstationWijken==
De wijken zijn aangegeven van oud naar nieuw:
De stad heeft een eigen treinstation aan de [[spoorlijn Leeuwarden - Stavoren]]. Het [[Station IJlst|stationsgebouw]] van het station werd tegelijkertijd met de opening van de spoorlijn geopend op 8 november 1885.
* [[Ald Drylts]] (Oud IJlst) / Centrum
* [[IJlst-Noord|Noord]] / Nijesyl
* Industrieterrein [[Roodhem]]
* [[Plan de Rat|De Rat]]
* [[Mientlan]]
* [[Cloosterkamp]]
*[[De Iendracht]]
*[[Wiiddraai]]
*[[Croleskwartier]]
 
== Bevolking ==
===Bevolkingsontwikkeling===
*1954 - 1482
*1959 - 1529
Regel 127 ⟶ 126:
*2019 - 3055
 
===Geboren in IJlst===
* [[Eeltje Holtrop van der Zee]] (1824-1901), scheepsbouwer
* [[Walle Melis Oppedijk]] (1834-1893), houthandelaar en politicus
Regel 140 ⟶ 139:
* [[Anna Raadsveld]] (1990), actrice
 
===Overleden in IJlst===
* [[Reynier van Tzum]] (circa 1600-1670), in 1645-1646 [[Lijst van VOC-opperhoofden in Japan|opperhoofd]] in [[Dejima]], later burgemeester van IJlst
 
===Erehof===