Jan Stuyt: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
StrepuBot (overleg | bijdragen)
k Minus lege Appendix
k →‎Leven en werk: wat gestroomlijnd
Regel 24:
[[Bestand:Lisseengelbewaarderskerk.jpg|thumb|De Engel: kerk H.H. Engelbewaarders]]
 
Stuyt werd in 1868 in Purmerend geboren als zoon van landbouwer Cornelis Stuyt en Maria van Beusekom. StuytHij geldt als een van de belangrijkste Nederlandse kerkenbouwers van de 20e eeuw. Voor de [[rooms-katholieke Kerk|katholieke]] [[Verzuiling|zuil]] ontwierp hij bovendien [[klooster (gebouw)|kloosters]], ziekenhuizen en [[Schoolgebouw|scholen]]. In de Limburgse mijnstreek verrezen verschillende woonwijken, veelal [[Kolonie (nederzetting)|mijnkolonies]], volgens ontwerpen van Stuyt. Stuyt had vanVvan 1909 tot 1917 had hij een kantoor in [[Amsterdam]] en eveneens vanaf 1909 een filiaal in [[Heerlen]]. Daarna woonde hij, tot zijn overlijden, in [[Den Haag]].
 
=== Begin carrière ===
Stuyt kreeg in 1882 een stageplaats bij architect H.P. van den Aardweg in [[Purmerend]]. Hij werkte vanaf 1883 als leerling op het kantoor van [[Adrianus Bleijs|A.C. Bleijs]], waar op dat moment de voorbereidingen voor de bouw van de [[Basiliek van de Heilige Nicolaas (Amsterdam)|Sint-Nicolaaskerk]] in Amsterdam in volle gang waren. Bleijs' voorkeur voor de [[romaanse architectuur|romaanse stijl]] was van blijvende invloed op Stuyt. In 1891 trad hij als [[Technischtechnisch tekenaar|tekenaar]] in dienst van de firma [[Pierre Cuypers|Cuypers]] in Amsterdam. Hij won de 3ederde prijs voor het ontwerp "vorstelijk verblijf". Tussen 1895 en 1898 was hij [[Opzichter|hoofdopzichter]] bij de bouw van de [[Kathedrale Basiliek Sint Bavo|Sint-Bavokathedraal]] in [[Haarlem]]. In 1898 begon hij als zelfstandig architect. In 1898 ontwierp hij een [[kerkgebouw]] voor de Poolse stad [[Łódź (stad)|Łódź]], dat echter niet werd geaccepteerd. Het jaar daarna volgde het ontwerp voor de Sacramentskerk in de Deense hoofdstad [[Kopenhagen]], dat wel werd geaccepteerd, al liet de bouw van de kerk nog tot 1915 op zich wachten. Zijn eerste uitgevoerde ontwerp voor een kerk, de [[Sint-Pancratiuskerk (Sloten)|Sint-Pancratiuskerk]], bouwde Stuyt in 1899-1900 in [[Sloten (Amsterdam)]]. Voor de realisatie van zijn kerken bouwde hij meerdere villa’s en herenhuizen, waarvan de eerste voor zijn zus en zwager in [[Groenlo]].
 
=== Samenwerking met Jos Cuypers ===
Na dit eerste succes ging Stuyt in 1899 een partnerschap aan met [[Jos Cuypers]], met wie hij tot 1909 zou samenwerken. [[Gebouw|Bouwwerken]] waarvan hij de architect was wordenwerden gebouwd in [['s-Hertogenbosch]], [[Utrecht (stad)|Utrecht]], Amsterdam, Velsen-Noord (Sint-Josephkerk), Egmond-Binnen ([[abdij van Egmond]]) en [[Groenlo]] ([[Nieuwe Calixtuskerk]]). Stuyt was lid van [[De Violier]] en van [[Architectura et Amicitia]] en maakte reizen naar [[Duitsland]] ([[Beuron]]), [[Italië]], [[Palestina (regio)|Palestina]] en de [[Verenigde Staten]]. Gedurende deze periode zouden beide architecten steeds meer loskomen van de heersende [[neogotiek]]. Het is onduidelijk in hoeverre de twee architectenzij echt samenwerkten, aangezien er vaak duidelijke verschillen in [[bouwstijl]] bestaan. Stuyt oriënteerde zich op de [[neoromaans]]e stijl en ontwikkelde bovendien een grote interesse in de [[centraalbouw]]. Beide interesses waren in belangrijke mate het gevolg van de eerste Nederlandse bedevaart naar Palestina in 1903, waarvan Stuyt een van de deelnemers was en waarbij ook enkele plaatsen in Italië en de [[Turkije|Turkse]] stad [[Constantinopel]] werden bezocht. Met name de [[Hagia Sophia]] in die stad maakte grote indruk op Stuyt. Tijdens zijn reis naar het [[Heilige Land]] leerde hij kapelaan [[Arnold Suys]] en de kunstenaar [[Piet Gerrits (kunstenaar)|Piet Gerrits]] kennen. Met hen zou hij samenwerken om het project [[Heilig Landstichting]], een Nederlands en Europees [[devotiepark]], tot stand te brengen.
 
Nog tijdens de samenwerking met Cuypers ontwierp Stuyt een aantal kerken die qua stijl sterk op de [[Romaanse architectuur|romaanse stijl]] van [[Noord-Italië]] waren gericht. Een belangrijk werk uit deze periode is de [[Sint-Jacobskerk (Jeroen Boschplein, 's-Hertogenbosch)|Sint-Jacobskerk]] in 's-Hertogenbosch, waarin een neoromaanse stijl gecombineerd wordt met een centraliserende plattegrond.
Regel 40:
 
=== Latere carrière ===
Naast kerken ontwierp Stuyt onder andere enkele [[ziekenhuizen]], het [[Koninklijk Nederlands Instituut Rome|Nederlands Instituut te Rome]] en, in de [[Parkstad Limburg|Limburgse mijnstreek]], een aanzienlijk aantal woonwijken, veelal zogenoemde [[kolonie (nederzetting)|mijnkolonies]] die werden gebouwd tijdens de snelle industrialisatie van de regio. Het [[Rijksbeschermd gezicht Heerlen - Tempsplein e.o.]] van zijn hand vormde de eerste grote uitbreiding buiten de binnenstad van [[Heerlen]]. Een belangrijke mijnkolonie naar zijn ontwerp is [[Molenberg (Heerlen)|Molenberg]] dat eveneens een [[Rijksbeschermd gezicht Molenberg|Rijksbeschermd gezicht stadsgezicht]] is.
Daarnaast restaureerde hij een aantal gebouwen, waaronder het [[gemeentehuis|stadhuis]] in zijn geboortestad Purmerend. Na zijn dood werd Stuyts kantoor korte tijd voortgezet door zijn zoon Giacomo.