Socialisme: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
typefout Labels: Ongedaan gemaakt Misbruikfilter: Leeghalen Bewerking via mobiel Bewerking via mobiele website |
Versie 60229486 van 77.250.148.124 (overleg) ongedaan gemaakt. Label: Ongedaan maken |
||
Regel 1:
{{Infobox ideologie
| naam = Socialisme
| afbeelding = Karl Marx.jpg
| onderschrift = Portret van [[Karl Marx]] omstreeks 1875
| color =
| grondlegger = [[Claude Henri de Saint-Simon|Saint-Simon]]
| ontstaan = [[18de eeuw|18de]] / [[19de eeuw]]
| locatie = [[Parijs]] / [[Brussel (stad)|Brussel]] / [[Londen (hoofdbetekenis)|Londen]]
| ideologen = [[Robert Owen]]<br/>[[Charles Fourier]]<br/>[[Victor Prosper Considerant]]<br/>[[Pierre-Joseph Proudhon]]<br/>[[Louis Auguste Blanqui]]<br/>[[Josiah Warren]]<br/>[[Auguste Comte]]<br/>[[Joseph Déjacque]]<br/>[[Karl Marx]] & [[Friedrich Engels]]<br/>[[Max Stirner]]<br/>[[Michail Bakoenin]]<br/>[[Ferdinand Lassalle]]<br/>[[William Morris (schrijver)|William Morris]]<br/>[[Alexander Herzen]]<br/>[[Nikolaj Tsjernysjevski]]<br/>[[Karl Kautsky]]<br/>[[August Bebel]]<br/>[[Sidney Webb]]<br/>[[Thorstein Veblen]]<br/>[[Eduard Bernstein]]<br/>[[Pjotr Kropotkin]]<br/>[[Rosa Luxemburg]]<br/>[[Vladimir Lenin|Lenin]]<br/>[[Leon Trotsky]]<br/>[[Alexander Berkman]]<br/>[[Emma Goldman]]<br/>[[Anton Pannekoek]]<br/>[[Amedeo Bordiga]]<br/>[[Antonio Gramsci]]<br/>[[Karl Korsch]]<br/>[[György Lukács]]<br/>[[Piero Sraffa]]<br/>[[Bertrand Russell]]<br/>[[Rudolf Rocker]]<br/>[[Mao Zedong]]<br/>[[Paul Mattick]]<br/>[[Enver Hoxha]]<br/>[[Deng Xiaoping]]<br/>[[Edvard Kardelj]]<br/>[[Murray Bookchin]]<br/>[[Robin Hahnel]]<br/>[[Michael Albert]]<br/>[[Slavoj Žižek]]
| politiek spectrum = [[Links (politiek)|Links]]
| stromingen = [[Democratisch socialisme]]<br/>[[Marktsocialisme]]<br/>[[Marxisme]]<br/>[[Anarchisme]]<br/>[[Fabian Society]]<br/>[[Fourierisme]]<br/>[[Owenisme]]<br/>[[Saint-simonisme]]<br/>[[Blanquisme]]<br/>[[Narodniki]]<br/>[[Zapatistisch Nationaal Bevrijdingsleger|Neo-Zapatisme]]
| symbool = [[Charter van Quaregnon]]<br/>[[Internationale (lied)|Internationale]]<br/>[[Dag van de Arbeid]]<br/>[[Rozen|Rode roos]]
| politiek = '''België:'''<br/>[[Vooruit (politieke partij)|Vooruit]] / [[Parti Socialiste (België)|PS]] / [[Sozialistische Partei|SP]]<br/>[[Partij van de Arbeid van België|PVDA-PTB]]<br/>[[Linkse Socialistische Partij|LSP-PSL]]<br/>[[Socialistische Arbeiderspartij (België)|SAP-LCR]]<br/>[[Rood!]]<br/>'''Nederland:'''<br/>[[Partij van de Arbeid (Nederland)|PvdA]]<br/>[[Socialistische Partij (Nederland)|SP]]<br/>[[Nieuwe Communistische Partij Nederland|NCPN]]<br/>[[Verenigde Communistische Partij|VCP]]
| vakbond = '''België:''' [[Algemeen Belgisch Vakverbond|ABVV]]<br/>'''Nederland:''' [[Federatie Nederlandse Vakbeweging|FNV]]
| mutualiteit = '''België:''' [[Socialistische Mutualiteiten]]
}}
'''Socialisme''' is een politieke [[Maatschappij (sociologie)|maatschappijvorm]], en ook een economische filosofie gebaseerd op [[Socialisatie (economie)|socialisatie]] en het collectief eigendomsrecht van de productiemiddelen. Kerngedachte binnen deze stromingen is dat het [[collectief (samenwerkingsverband)|collectief]] de hoogste beslissingsbevoegdheid heeft over de verdeling van macht en goederen. [[Arbeiderszelfbestuur]] staat centraal bij verscheidene socialistische theorieën.
Of de samenleving gevormd moet worden door overheidsingrijpen of door individueel initiatief is van oudsher een strijdpunt binnen de socialistische beweging. Een meerderheid van [[sociaaldemocratie|sociaaldemocraten]], [[Thorstein Veblen|institutionalisten]], [[Marxisme-leninisme|marxisten-leninisten]], [[Fabian Society|fabianen]] en anderen zien heil in ingrijpen in [[economie]] en maatschappij door politieke partijen en regeringsdeelname, terwijl [[libertair socialisme|anarchistisch]] en [[Linkscommunisme|links-communistisch]] georiënteerde socialisten doorgaans fel gekant zijn geweest tegen staatsmacht, vooral waar die als ondemocratisch wordt ervaren.
== Oorsprong van het woord ''socialisme'' ==
| |||