|
[[Bestand:Delftware in het Provinciehuis Haarlem.jpg|210px|thumb|Kat op tegels in het Provinciehuis te Haarlem]]
'''Delfts blauw''' is een type [[Faience (aardewerk)|faience]] ([[aardewerk]]) met blauwe decoratie, dat traditioneel in [[Delft]] wordt vervaardigd. Het ontstond aan het einde van de [[16e eeuw]] als goedkoop alternatief voor het blauwwitte [[Porselein#Chinees porselein|Chinese porselein]]. Het Delfts blauw werd in korte tijd zeer populair en beleefde een bloeiperiode in de periode 1650-1750, toen er in Delft een honderdtal aardewerkfabrieken actief waren. De industrie werd omstreeks 1800 weggevaagd door goedkoper aardewerk uit met name [[Engeland]] ([[Staffordshire]]). Tegenwoordig is er nog maar één fabriek in Delft die ‘echt’ Delfts blauw produceert, "De Porceleyne Fles". Andere soorten Delfts aardewerk zijn het meerkleurige [[Boerendelfts]] en het [[Delfts wit]].
==Ontstaan==
Beroemd zijn vooral de [[Oudhollandse tegels|tegels]], apothekersflessen, sierborden, vazen, kandelaars en serviesgoed. Het eerste Chinese porselein dat de [[Vereenigde Oostindische Compagnie|VOC]] naar Nederland vervoerde, is gemaakt gedurende de [[Ming]]-dynastie. Dit verklaart dat veel van de Delftse producten, ook ver na de val van deze dynastie (1644), met typisch Ming-achtige of [[Wanli]] motieven versierd zijn. Maar het Delfts blauw is meer dan goedkopere aardewerken kopieën van Chinees porselein. In de 17e eeuw weten Delftse keramiekschilders als [[Isaac Junius]], [[Frederik van Frytom]] en [[Arie de Milde]] de kwaliteit van hun producten tot ongekende hoogte te brengen. Hun eindproducten zijn ware kunstwerkjes. Door nieuwe schilder- en baktechnieken zorgden ze steeds weer voor verrassingen.
==Verval==
In de tweede helft van de [[18e eeuw]] verdwenen de plateelbakkerijen in Delft een voor een. In 1794 waren er nog tien manufacturen over. Er was minder vraag naar het Delftse blauw door de opkomst van goedkoop, maar kwalitatief goed Engels aardewerk.
De in 1653 gestichte bakkerij [[De Porceleyne Fles]] is de enige die sinds de 17e eeuw continu in proces is geweest. Andere bakkerijen zijn [[Goedewaagen (bedrijf)|Goedewaagen]], [[De Delftse Pauw]], [[De Candelaer]] en Heinen Delfts Blauw. De eerste vier bakkerijen zijn open voor publiek. Tijdens de rondleidingen en bezichtigingen ziet men hoe het Delfts Blauw nu nog steeds op authentieke wijze wordt vervaardigd.
Ook nu nog is Delft, mede door de talrijke galerieën, een trekpleister voor liefhebbers van hedendaags [[keramiek]].
==Collecties==
Nederlandse musea met Delfts blauw in de collectie:
* [[Kunstmuseum Den Haag]]
* [[Royal Delft]]
* [[Princessehof|Keramiekmuseum Princessehof]] te [[Leeuwarden (stad)|Leeuwarden]]
* [[Prinsenhof (Delft)|Museum Het Prinsenhof]] te Delft
* [[Paleis Het Loo]]
* [[Rijksmuseum Amsterdam]]
* [[Rijksmuseum Twenthe]]
* [[Zwanenbroedershuis]] in [['s-Hertogenbosch]]
==Bronnen==
* Aken-Fehmers, M.S. van & L.A. Schledorn, A.G. Hesselink, T.M. Eliëns, (1999) Delfts aardewerk. Geschiedenis van een nationaal product, deel 1, Zwolle/Gemeentemuseum Den Haag.
* Lunsingh Scheurleer, D.F. (1975) Delfts blauw.
* Matusz, J. (1977) Delfts aardewerk.
==Externe links==
* [http://www.erfgoed-delft.nl Erfgoed Delft en omstreken]
* [http://delft.fr/index-en.html Geschiedenis van de Nederlandse tegel]
* [http://www.heinendelftsblauw.nl/ Heinen Delfts Blauw]
* [http://www.royaldelft.com/ Royal Delft]
* [http://www.delftsaardewerk.nl/ Delfts onder de loep]
* [https://web.archive.org/web/20100330005942/http://www.aronson.com/collection.html#15 Aardewerk theepot uit Delft]
* [http://www.xs4all.nl/~kalden/dblue/delftblue-workshopENG.htm ''How did they produce Delft blue faience in the delftware potteries?]
{{Commonscat|Delftware|Delfts blauw}}
[[Categorie:Cultuur in Delft]]
| 