Tam konijn: verschil tussen versies

In [[Middeleeuwen|middeleeuwse]] [[klooster (gebouw)|kloosters]] werden ze eveneens gehouden en verhandeld. De eerste veranderingen in de skeletstructuur van konijnen werdwerden door archeologen gevonden bij dieren uit de 18e eeuw. Dit zijn de eerste sporen die duidelijk wijzen op domesticatie.<ref>{{Aut|E.K. Irving-Pease}} e.a.: [http://www.cell.com/trends/ecology-evolution/abstract/S0169-5347(18)30001-6 Rabbits and the specious origins of domestication]. ''Trends in Ecology & Evolution'', 2018, 33, 149-152.</ref><ref>[http://www.standaard.be/cnt/dmf20180215_03360090 "Flappie werd maar langzaam tam", De Standaard, 16 februari 2018, p. D7]</ref> Pas in het midden van de [[19e eeuw]] werden konijnen ook als ''hobbydier'' gehouden, waarbij er speciale konijnententoonstellingen werden gehouden. Na de [[Tweede Wereldoorlog]] werd het konijn een populair gezelschapsdier.

Konijnenrassen variëren zeer vanin grootte, kleur, vachtlengte en in de stand van de oren. Een groot ras zoals de [[Vlaamse Reus (konijn)|Vlaamse Reus]] kan meer dan acht kilogram wegen, terwijl dwergkonijnen nauwelijks een kilogram wegen. Het gewone konijn weegt ongeveer anderhalf tot twee kilogram.

Konijnen zijn heel kwetsbaar voor ziekten en dan vooral voor [[myxomatose]] en het [[viraal hemorragisch syndroom]] (RHD), twee virusziekten. Als een konijn zo'n ziekte eenmaal heeft, is het meestal niet meer te redden. Tamme konijnen kunnen ingeënt worden tegen deze ziekten: eenmaal per jaar tegen RHD en tweemaal tegen myxomatose. Tegenwoordig is er ook een vaccin dat 1 jaar werkzaam is voor beide ziektes, wel is hier een incubatietijd van drie weken en schijnt dit vaccin minder tegen RHD te werken als dezedit al eerder doormet dehet zogenoemdemedicijn Cunical is toegediendbestreden.

De tanden van een konijn groeien altijd door. Wanneer de voortanden niet goed aangelegd zijn of beschadigd zijn geraakt, groeien deze scheef door. Ze raken dan de tegenoverliggende voortanden niet meer en worden te lang, zogenaamde [[olifantentanden]]. Een gezond konijn zal zijn voortanden slijten door het eten van vezelrijke producten, zoals gras, hooi en bladgroente. Vaak wordt foutief aangenomen dat voor de slijtage van de voortanden takken of iets dergelijks nodig zijn. Desondanks zal een konijn graag gebruikmaken van [[wilg]]entakken, waarvan het hout niet splintert. Dieren met voortanden die te lang doorgroeien kunnen hun mond niet dichtdoen, wat de dieren verhindert te eten. De dieren zullen verhongeren als de tanden niet door bijvoorbeeld een [[dierenarts]] worden afgeslepen. Het is een fout om tanden te knippen (in plaats van te slijpen). Bij het knippen wordt zoveel kracht gebruikt dat de tanden kunnen splijten of barsten wat ontstekingen met abcesvorming kan veroorzaken. Daarom is het beter ze af te slijpen. Het is nog beter om de tanden van het konijn te laten verwijderen door een dierenarts. Er moet dan wel rekening mee worden gehouden dat het voedsel van het konijn dan in kleine hapklare brokken wordt aangeboden. De meeste konijnen passen zich goed aan om zonder voortanden te eten. Ze zijn immers gewend geraakt om hun voortanden niet te kunnen gebruiken.

Een minder vaak voorkomend probleem bij te dikke dieren, oudere dieren en dieren die een onjuist dieet krijgen, is een klomp nachtkeutels die aan het achterste blijft kleven. Dit is te voorkomen door de konijnen het juiste dieet te geven. Mocht het toch voorkomen, is dit het best te verwijderen door het dier te badderen in een lauw waterbadje en de keutels voorzichtig weg te knippen met een nagelschaartje. Een bezoek aan de dierenarts is eveneens aan te raden, vooral als de keutels niet verwijderd kunnen worden. In de lente, zomer en herfst kunnen er [[tweevleugeligen|vliegen]] op de uitwerpselen afkomen. Deze zullen het konijn infecteren met [[made (larf)|maden]], waardoor het konijn de ziekte [[Myiasis]] riskeert. Hierdoor wordt het onderhuids weefsel van het konijn geïnfesteerd door de vliegenlarven. De maden moeten manueel worden verwijderd, en een behandeling met [[antibioticum|antibiotica]] is in veel gevallen noodzakelijk. Konijnen lopen vooral in de warmere seizoenen het risico deze ziekte te krijgen. Door het stro droog en de hokjes opgeruimd te houden, blijven vliegen weg.

Konijnen hebben een zeer gevoelige spijsvertering. Om haar optimaal te functioneren heeft het konijn vooral behoefte aan een grote vezelopname. Die haalt het voornamelijk uit gras, hooi en bladgroente. In bepaalde situaties, zoals bij pijn, stress of tijdens de verharing gaan konijnen weleens minder eten en dit veroorzaakt een vertraagde darmwerking. Hierdoor ontstaat "gas" in de darmen, wat voor het dier zeer pijnlijk is en waardoor het stopt met eten. De spijsvertering loopt dan het risico helemaal stil te vallen en als hier niet op gereageerd wordt, zal het dier sterven. Daarom geldt als vuistregel: een konijn dat niet eet is een ziek konijn. Een bezoek aan de dierenarts is dan noodzakelijk.

Konijnen zijn van huis uit [[groepsdier]]en, echter ismaar het is niet verstandig om meer dan twee dieren in een ren te houden. Konijnen kunnen [[Rivaliteit (psychologie)|rivaliserend]] gedrag gaan vertonen in kleinere ruimtes, wat uit kan lopen op hevige gevechten. Dit is niet per definitie zo, maar meestal wordt aangeraden om twee konijnen te houden. De beste combinatie is een [[castratie|gecastreerd]] mannetje met een [[Sterilisatie (vruchtbaarheid)|gesteriliseerd]] vrouwtje.

HoewelWanneer een ram al gecastreerd is, kunnen er toch redenen zij om een voedster te steriliseren. Tegen diede tijd dat een voedster 4-5 jaar is heeft zij - mede afhankelijk van het ras - een kans van 50-80% om te sterven aan [[baarmoederhalskanker|baarmoeder(hals)kanker]], ongeacht of zij een nest heeft gehad. Aantasting van de [[baarmoeder]] door [[kanker]] en [[ontsteking (geneeskunde)|ontstekingen]] is zeer veelvoorkomend. Dring er dan ook op aan dat bij [[Sterilisatie (vruchtbaarheid)|sterilisatie]] óók de baarmoeder (al is het maar deels) wordt verwijderd - want dit is niet altijd standaard het geval.

Konijnen zijn uitzonderlijk zindelijke dieren. Het is overbodig om ze in bad te doen. Soms, bij warm weer, zal het konijn bevuild stro opgraven om zich te koelen. Hierdoor ontstaan plekken in de vacht die moeilijk te verwijderen zijn. Een wasbeurt kan helpen, maar meestal verliest het konijn de plekken pas tijdens de [[rui (biologie)|rui]]. Kuis het hok dus op tijd uit. Je moet jehet konijn iedere week even borstelen. Dit is goed voor de [[bloedsomloop]] van het konijn en de oude haren worden verwijderd. De tanden van het konijn groeien altijd door en ze moeten dus af kunnen slijten. Het beste is veel [[hooi]] en takken (zoals de [[splinter (voorwerp)|splinter]]vrije wilgentakken) waarop ze kunnen knagen. Te lange tanden hinderen het konijn bij het eten. Ook bij een goede voeding komt het voor dat de tanden door een verkeerde stand te lang worden en doorgroeien, deze moeten dan door de dierenarts worden geknipt of geslepen.<ref>[https://web.archive.org/web/20160304104734/http://huisdieren.hetdierenrijk.nl/konijnen/voeding.php huisdieren.hetdierenrijk.nl/konijnen/voeding]</ref> De nagels van het konijn moet je elke twee à drie maanden knippen.

Met koolsoorten en, [[sla|kropsla]] en [[witlof]] moet je voorzichtig zijn, omdat een konijn daar heel snel gasvorming van krijgt, wat ook weer dodelijk kan zijn. Het is beter om van de koolsoorten een beetje [[bloemkool]] en 's winters [[Boerenkool (groente)|boerenkool]] te geven.

Kant-en-klare hokken konijnen- en kippenhokken die in [[dierenwinkel]]s en [[bouwmarkt]]en worden verkocht zijn eigenlijk te klein om een konijn continu in te huisvesten. enKonijnen hebben een ren nodig om te rennen, te springen, te spelen en te graven en ook om voor elkaar weg te vluchten. De NederlandsNederlandse Dierenbescherming gaat uit van een minimale oppervlakte van 2 vierkante meter voor twee konijnen.<ref>[https://www.dierenbescherming.nl/dierenasiel/het-knaaghof/konijnen Konijnen], Dierenbescherming</ref>

Bij voorkeur worden konijnen in huis gehouden., Omdatomdat ze kwetsbaar zijn voor weersveranderingen en roofdieren. Vaak voelen konijnen zich geïsoleerd als ze buiten gehouden worden.

Konijnen hebben graag ondergrondse graafruimte. Die graafruimte moet afgeschermd zijn met stevig gaas, zodat het voor [[bunzing]]s en [[marters]] onmogelijk is om in het hok te komen.

Konijnen hebben de behoefte om te spelen. Ze zullen speelgoed erg op prijs stellen. Geschikt speelgoed is onder meer: een kartonnen doos met een gat erin (om in te kruipen/bovenop te springen), lege toiletpapierrolletjes (om mee te gooien), een tennisbal aan een touwtje ophangenopgehangen (om tegenaan te botsen), rotanballetjes (om te knagen en om te gooien), een oud telefoonboek (om te scheuren), een grote bak met aarde (om in te graven/wroeten), wilgentakken (om op te knagen), een stuk oud tapijt (om te krabben). Het speelgoed zal gesloopt worden, een teken dat het konijn het leuk vindt. Haal papier en kartonnen speelgoed weg als het konijn het daadwerkelijk opeet, dit kan verstoppingen veroorzaken. In de meeste dierenwinkels vind je ook speeltjes voor konijnen, bijvoorbeeld een speelbal waarin "snoepjes" zoals gedroogde [[Banaan (vrucht)|banaan]], [[rozijn]]en of andere commerciële snoepjes kunnen worden gestopt.

Konijnen zijn erg gevoelig voor hitte. Wanneer de temperatuur boven de 24 graden komt zal het konijn last van de warmte krijgen, en; boven de 27 graden kan het konijn een levensbedreigende hitteslag oplopen. Het dier wordt apathisch of gaat languit slap liggen, tandvlees en ogen zijn donkerrood, de oren zeer warm, de ogen half gesloten, en de ademhaling wordt zeer snel. Het is derhalve belangrijk de huisvesting van het konijn in de zomer koel te houden en het konijn vooral niet in een hok in de volle zon te zetten.

Bij de gedomesticeerde vormen worden volgens de Nederlandse standaard de diverse [[dierenras|rassen]] onderscheiden: zie [[Lijst van konijnenrassen]]. Historisch zijn de [[Lage Landen (staatkunde)|Nederlanden]] grote exporteurs geweest van gedomesticeerde konijnen, zowel voor [[vacht|pels]] als in de vleeshandel. Dit komt tot uiting in de grote hoeveelheid verschillende rassen die in het gebied worden gekweekt. De laatste 100 jaar is de populariteit van het konijn als slachtdier of bron voor bont sterk afgenomen. Bovendien is het veel economischer geworden om zich in de industriële kweek toe te leggen op groot-schaalrassen of [[albinisme|albino]]'s. De historische rassen werden dus opzij geschoven en bleven slechts in handen van een beperkt aantal hobbyisten. Sinds kort is er een noodkreet gerezen om dit [[levend erfgoed]] te beschermen. Speciale verenigingen houden zich bezig met wedstrijden en het in stand houden van zeldzame populaties.