Wikipedia

Stad en Lande van Gooiland: verschil tussen versies

Interactief door geschiedenis bladeren
← Oudere bewerkingNieuwere bewerking →
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
VisueelWikitekst
2 onbereikbare link(s) gered en 0 gelabeld als onbereikbaar #IABot (v1.5.1)
red.
Regel 1:
'''Stad en Lande van Gooiland''' was een vereniging die eigenaar was van de gemeenschappelijke gronden in [[Het Gooi]]. De vereniging werd in 1912 opgericht door de overheid om de aanspraken op het gebied door [[ErfgooiersErfgooier|erfgooiers]] te regelen.
 
== Erfgooiers ==
De boeren in [[Het Gooi]] hadden in de middeleeuwen gebruiksrechten op gemeenschappelijke gronden ([[meent]]en) gekregen van de [[graaf van Holland]] en diens rechtsopvolgers. Als [[Erfgooierserfgooiers]] bezaten zij het vruchtgebruik van het grootste deel van deze streek en behielden dat volgens het erfrecht. Dit recht zou dus verloren gaan indien zij zich buiten Gooiland zouden vestigen, vandaar dat zij honkvast bleven en zich organiseerden. Toen deze gronden in 1836 en in 1843 werden verdeeld over de Erfgooiers en de Staat (Domeinen), werden de gezamenlijke Erfgooiers eigenaar van de hen toegewezen gemeenschappelijke weiden. Erfgooiers met vee kregen recht op gebruik van de 3678 ha gemeenschappelijke weiden. Dit geschiedde onder leiding van notaris [[Albertus Perk (1795-1880)|Albertus Perk]]. Erfgooiers met vee kregen recht op gebruik van de 3678 ha gemeenschappelijke weiden.
 
== Vereniging Stad en Lande ==
Een groot deel van de gronden (1735 ha) werd door [[Domeinen]] verkocht aan particulieren. In 1903 ontstond er een groot conflict over de rechten van de Erfgooierserfgooiers op het gebruik van deze 'gemene gronden'. Om de onenigheid tussen de gebruikers en de eigenaar op te lossen werden de [[meent]]en in 1912 door de rijksoverheid bij wet overgedaan aan de nieuwe Vereniging Stad en Lande van Gooiland. In 1933 werd een deel van dedeze gronden verkocht aan het [[Goois Natuurreservaat]]. Deze natuurorganisatie was in 1932 gezamenlijk door de zes Gooise gemeenten, de gemeente Amsterdam en de provincie [[Noord-Holland]] opgericht. Emil Luden was de eerste voorzitter van vereniging Stad en Lande Gooiland.
 
== Van Vereniging naar Stichting ==
Na de afbraak van het [[gemeenlandshuis]] (bestuursgebouw ontworpen door [[K.P.C. de Bazel]]) werd deze erfenis in 1971 overgedragen aan de opgerichte Stad en Lande Stichting. De ceremoniële slotvergadering en opheffing plaatswas in 1979. Naar oud gebruik vond dit plaats in de [[Grote of Sint-Vituskerk (Naarden)|Grote Kerk van Naarden]]. Een van de [[burgemeester]]s van ééneen der Gooise gemeenten was daarbij voorzitter. De rechten van de Erfgooierserfgooiers werden afgekocht. Op [[10 september]] 1993 gaf de Stichting Stad en Lande de omvangrijke archieven in bewaring bij het stadsarchief van [[Naarden]].
[[Bestand:20100624 Naarden Marktstraat 22 - Stadhuis 001.JPG|thumb|Stadhuis van Naarden.]]
Doelstelling van de Stichting was de zorg voor:
* ''archiefbeheer'' - De omvangrijke inventaris van talrijke resolutieboeken en meer dan 500 archiefdozen bestaat uit twee delen: het archief van de Vergadering van Stad en Lande van Gooiland en het archief van de Vereniging van Stad en Lande van Gooiland 1914-1971. Tot het archief behoren ook middeleeuwse [[Oorkonde|charters]] en de ''Kroniek van Lustigh''. Sinds 2007 is dit archief op internet beschikbaar. Oude stamboomgegevens vanaf 1708 van vele erfgooiersfamilies zijn zo te raadplegen.<ref>[https://web.archive.org/web/20141208143121/http://gooijerhistory.blogspot.nl/ Archief Stad en lande]</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20160217013719/http://stad-lande-archief.blogspot.com/ Archief]</ref>
[[Bestand:RM30182 Naarden Cattenhagestraat 10.JPG|thumb|Burgerweeshuis]]
* ''meubilair'' - het speciaal voor het gemeenlandshuis (Erfgooiershuis) aan de Lage Naarderweg vervaardigde meubilair staat in de Burgerzaal van het oude stadhuis in Naarden. Op iedere stoel staat het geborduurde wapen van de gemeente waartoe een bestuurslid behoorde. Op de voorzitterszetel staat het wapen van Stad en Lande, bestaande uit een dubbelkoppige adelaar op een zilver veld. Een ander deel van het meubilair staat in het gebouw van het voormalige [[Burgerweeshuis (Naarden)|Burger Weeshuis]], thans stadsarchief. Dit gebouw is opgesierd met enkele gevelstenen en de [[windvaan]] van het gemeenlandshuis.
* ''schilderijen'' - deze worden getoond bij door de stichting opgezette tentoonstellingen
* ''landkaarten'' - een ‘erfgooierslijst’ met landkaart van Gooiland te maken uit 1709. Deze wordt bewaard bij het Algemeen [[Rijksarchief]] in [[Den Haag]]. Stad en Lande bezit een nieuwere versie van de kaart uit 1723. Deze hangt in de burgemeesterskamer te [[Huizen]]. Ook oude land- en [[kadaster]]kaarten worden in het archief bewaard.
* ''archeologisch bezit'' - bodemvonsten uit de [[grafheuvel]]s op de [[Westerheide (Noord-Holland)|Westerheide]] zijn worden sinds 2012 bewaard in het Provinciaal Depot voor Archeologie van de [[Provincie Noord-Holland]] in [[Castricum]].
* ''Emil Luden Fonds'' - genoemd naar de eerste voorzitter van de opgeheven vereniging. Personen die zich verdienstelijk hebben gemaakt op het terrein van de Gooise historie en traditie ontvangen een erepenning met [[oorkonde]].
 
In 2002 bestond de Stad en Lande Stichting 25 jaar. De jubileumviering voor genodigden vond plaats in de Burgerzaal van het Naardense Stadhuis.
 
De stichting heeft langs de bewegwijzerde Erfgooiers fietsrouteErfgooiersfietsroute infopanelen. Het boekje met routekaartje ''Een verkenning door Stad en Lande van Gooiland'' bevat uitleg over de bijzonderheden op de route.
{{Appendix|2=
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/wiki/Stad_en_Lande_van_Gooiland"