Het Steen (Antwerpen): verschil tussen versies

Het Steen, het oudste bewaarde gebouw van Antwerpen, werd gebouwd tussen 1200 en 1225 als poortgebouw van de Antwerpse burcht. Binnen de Burchtburcht bevonden zich belangrijke instellingen zoals de [[Vierschaar]] (de voormalige rechtbank op de hoek van de Mattenstraat), de [[Sint-Walburgiskerk (Antwerpen)|Sint-Walburgiskerk]] (ook bekend als burchtkerk), het Bezaanhuis, het Reuzenhuis (met daarnaast de refuge van de [[abdij van Affligem]] die ook als pastorij van de burchtkerk fungeerde, eveneens in de Mattenstraat), het Steen, de [[Werf (opslagplaats)|Werf]] en de Vismarkt. Rond 1520, ten tijde van [[Keizer Karel V|Karel V]], werd het poortgebouw van de burcht grondig verbouwd en noemde men het voortaan '''s-Heeren Steen''. In 1549 schonk Karel V het gebouw aan de stad, die het tot 1828 in eigendom had.

Van 1303 tot 1823 werd het gebouw als [[gevangenis]]<ref>[http://users.skynet.be/bk159961/mini/steen/Steen.htm Het Antwerpse Steen]</ref> gebruikt, daarna diende het als tehuis voor invalide soldaten. Nadat de overheid het gebouw in 1827 had opgeëist, werd het een jaar later aan een houtzager verkocht. In 1842 kocht de stad het gebouw echter weer terug. Een groot deel van de burcht werd in de jaren 1880 afgebroken toen men de kades recht trok en de Schelde verbreedde. Het overgebleven gebouw werd hierna simpelweg "Het Steen" genoemd. Toch werd meteen ook in 1889-1890 een nieuwe vleugel gebouwd en ook andere delen van het gebouw verbouwd.

In 1862 opperde [[Pieter Génard]] - als lid van het Antwerpse Comité der briefwisselende leden der [[Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen|Koninklijke Commissie van Monumenten]] - om in elke provincie een oudheidkundig museum op te richten. Volgens hem was Het Steen de geschikte plaats in Antwerpen hiervoor. De stad steunde het voorstel, zodat door architect Kennes begonnen werd met een restauratie. Op 14 augustus 1864 kon zo het museum opengaan.<ref>D. VAN DOORSLAER, ''Biografie van Pieter Genard, stadsarchivaris van Antwerpen (1830-1899)'', onuitgegeven licentiaatsverhandeling, Katholieke Universiteit Leuven, faculteit der Letteren en der Wijsbegeerte, 1984, 35-36.</ref> Dit

Een groot deel van de burcht werd in de jaren 1880 afgebroken toen men de kades recht trok en de Schelde verbreedde. De overgebleven cluster van gebouwen werd hierna simpelweg "Het Steen" genoemd. Meteen na de afbraak van de omliggende bebouwing werd in 1887-1890 ook een nieuwe vleugel in neogotische en neotraditionele stijl bijgebouwd en ook andere delen van de oorspronkelijke gebouwen werden verbouwd.

Het oorspronkelijke oudheidkundig museum uit 1864 werd in 1952 vervangen door het [[Nationaal Scheepvaartmuseum van Antwerpen|Nationaal Scheepvaartmuseum]], dat echter al meteen van 1953 tot 1958 ontoegankelijk was door verbouwingswerken. Het binnengedeelte van dit museum sloot uiteindelijk de deuren op 28 december 2008. De collectie van het Scheepvaartmuseum werd vanaf 2010 overgeplaatst naar het nieuwgebouwde [[Museum aan de Stroom]].