Haarlemmermeerspoorlijnen: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
juiste wl
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 1:
[[Bestand:Netherlands, Zijl (2).png|thumb|Spoorbrug over de [[Zijl (rivier)|Zijl]] bij Leiden, omstreeks 1930]]
[[Bestand:Haarlemmermeerspoorlijnen.svg|thumb|Het netwerk rond 1930. Enkele kleine haltes waren toen al gesloten. Het tijdelijke spoor naar Schiphol staat wel aangegeven, maar was er toen nog niet. Amstelveenscheweg is incorrect, dit moet Amsterdamscheweg zijn.]]
[[Bestand:Station Hoofddorp rond 1912.jpg|thumb|[[Station Hoofddorp (Haarlemmermeerspoorlijnen)|Station Hoofddorp]] rond 1912]]
[[Bestand:Station Uithoorn; 1935.jpg|thumb|[[Station Uithoorn]] in 1935]]
De '''Haarlemmermeerspoorlijnen''' zijn een netwerk van voormalige spoorlijnen in het gebied tussen [[Haarlem]], [[Amsterdam]], [[Utrecht (stad)|Utrecht]] en [[Leiden]]. In weerwil van de naam liepen ze niet allemaal door de [[Haarlemmermeer|Haarlemmermeerpolder]]. Er waren zes spoorlijnen:
* [[Spoorlijn Aalsmeer - Haarlem]]
* [[Spoorlijn Hoofddorp - Leiden Heerensingel]]
* [[Spoorlijn Aalsmeer - Nieuwersluis-Loenen]]
* [[Spoorlijn Aalsmeer - Amsterdam Willemspark]]
* [[Spoorlijn UithoornAalsmeer - Alphen aan den RijnNieuwersluis-Loenen]]
* [[Spoorlijn Uithoorn - Alphen aan den Rijn]] met een korte zijtak van [[Station Nieuwveen|Nieuwveen]] naar [[Station Ter Aar|Ter Aar]]
* [[Spoorlijn Aalsmeer - Haarlem]]
* [[Spoorlijn Bovenkerk - Uithoorn]]
DezeAl deze lijnen zijn opgebroken, behalve het traject Amsterdam – Amstelveen – Bovenkerk, dat tussen 1975 en 1997 is geëlektrificeerd en wordt gebruikt door de [[Electrische Museumtramlijn Amsterdam]]. In maart-april 2021 werd er een stukje dubbelspoor aangelegd ten noorden van de [[Rijksweg 9|A9]] vanwege werkzaamheden aan deze snelweg waardoor de spoorbrug tijdelijk weggehaald. Station Amstelveen en Bovenkerk worden hierdoor tijdelijk niet bereikt. Van 2004 tot 2019 reed de [[Metro/sneltramlijn 51]] over het tracé Bovenkerk - Amstelveen Westwijk. In aanleg is de [[Amsteltram]] over het gehele traject van de [[spoorlijn Bovenkerk - Uithoorn]], die volgens planning in 2024 in gebruik zal worden genomen.
 
== Geschiedenis ==
Regel 17:
De eerste lijnen werden geopend in 1912, veel later dan de bedoeling was, bijna een halve eeuw na de presentatie van de eerste plannen. De lijnen lagen in het gebied tussen [[Amsterdam]], [[Haarlem]], [[Leiden]], [[Alphen aan den Rijn (plaats)|Alphen aan den Rijn]] en [[Nieuwersluis]] en werden geopend tussen 1912 en 1918. Van de 27 stationsgebouwen die de HESM liet bouwen behoorden er 23 tot een van de drie [[Standaardstations van de Haarlemmermeerspoorlijnen|standaardklassen voor de Haarlemmerspoorlijnen]]. De stations Willemspark (later [[station Amsterdam Haarlemmermeer|Amsterdam Haarlemmermeer]]), Leiden Heerenpoort (later [[station Leiden Heerensingel|Heerensingel]]) en [[Station Aalsmeer|Aalsmeer]] weken af van het standaardontwerp en waren groter.
 
Door de [[economische crisis]] van de jaren dertig en de concurrentie van de autobus van [[Maarse & Kroon]] werden diverse lijnen al na ruim twee decennia weer gesloten op 1 januari 1936. Alleen de lijnen Amsterdam [[Haarlemmermeerstation]] – [[Amstelveen]] – [[Aalsmeer]] en [[Bovenkerk (Amstelveen)|Bovenkerk]] – [[Uithoorn]] – [[Nieuwersluis]] bleven nog voor reizigers- en goederenverkeer in gebruik en de lijn Aalsmeer - Uithoorn enkel en alleen voor goederen. In september 1950 reden de laatste [[1950Reizigerstrein|reizigerstreinen]]. reedGoederenvervoer hierging dedoor laatstetot februari 1972 op het traject [[reizigerstreinStation Leiden Heerensingel|Leiden Heerensingel]]. In- [[Station Leiden Centraal|Leiden]] en tot en met mei 1972 werdenop de lijnentrajecten geslotenAalsmeer voor- goederenverkeerAalsmeer-Oost, Amstelveen - Amsterdam Haarlemmermeer en Amstelveen - Uithoorn. Goederenverkeer tussen Aalsmeer en Uithoorn werd stop gezet in juni 1973, behalveterwijl het traject Amsterdam – Uithoorn, datna nog4 jaar zonder treinverkeer, tussen 1976 en 1981 dienstdeednog dienst deed als aanvoerlijn voor materieeluitwisselingen voor de nieuwe [[Schiphollijn]] (die aanvankelijk geen andere verbinding had met de rest van het spoorwegnet). enUiteindelijk stopte het goederenvervoer Uithoorn – Nieuwersluis, datin totjuni 1986 door de kortzichtigheid bij aanleg van de [[Rijksweg A2|A2]] waardoor er een gelijkvloerse kruising was met een snelweg. Deze lijn was al die tijd in gebruik bleefgebleven, onder meer voor het sloopbedrijf Koek te [[Mijdrecht]], waar de [[Nederlandse Spoorwegen|NS]] veel materieel liet slopen.
 
Op veel plaatsen liggen nog dijklichamen. Diverse stations- en haltegebouwen zijn nog herkenbaar en inonder andere gebruik als woning,: waaronder[[Station dieAalsmeer|Aalsmeer]] teen Amsterdam[[Halte Aalsmeer Oost|Aalsmeer Oost]], [[Station Aarlanderveen|Aarlanderveen]], [[Station Amstelveen|Amstelveen]], Aalsmeer[[Station Amsterdam Haarlemmermeer|Amsterdam]], Uithoorn[[Halte Bovenkerk|Bovenkerk]], [[Halte Gouwsluis|Gouwsluis]], [[Station Hoofddorp|Hoofddorp]], [[Halte De Kwakel|De Kwakel]], [[Station Mijdrecht|Mijdrecht]], [[Station Nieuwveen|Nieuwveen]], [[Halte WilnisOukooperdijk|WilnisOukooperdijk]], en[[Halte Rijksstraatweg|Rijksstraatweg]], [[Station AarlanderveenTer Aar|AarlanderveenTer Aar]], [[Station Uithoorn|Uithoorn]], [[Station Vinkeveen|Vinkeveen]], [[Station Vijfhuizen (Nederland)|Vijfhuizen]] en [[Halte Wilnis|Wilnis]]. Verder zijn er nog veel wachterswoningen over gebleven en nog altijd bewoond.
 
== Literatuur ==