Gebruiker:Hugo DK/Moordpartij in de Ardeatijnse grotten: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Label: bewerking met nieuwe wikitekstmodus |
Label: bewerking met nieuwe wikitekstmodus |
||
Regel 11:
== Aanslag in de Via Rasella ==
[[File:Attentato di via Rasella2.jpg|thumb|Attentato di via Rasella2]]▼
In de namiddag van 23 maart 1944 pleegden 12 partizanen van de ''Gruppi di Aziona Patriottica'' ("''gappisti''") een bijzonder gewaagde aanslag op de nazi's in het centrum van Rome, meer bepaald in de Via Rasella.<ref>Naast de 12 leden van de ''Gruppi di Aziona Patriottica'' die de aanslag uitvoerden waren er nog 4 of 5 anderen betrokken bij de organisatie ervan.</ref> De datum was zeer symbolisch gekozen: op 23 maart 1919 had Mussolini de fascistische partij opgericht, en op 23 maart 1944 werd de 25ste verjaardag daarvan gevierd in een gebouw op de Via Veneto. De locatie voor de aanslag was uitgekozen op aangeven van een van de mededaders die daar in de omgeving woonde en had vastgesteld dat Duitse soldaten elke namiddag in oorlogstenue door de smalle Via Rasella marcheerden op hun weg naar hun kwartier in de omgeving van de Via Nazionale.
Regel 20 ⟶ 21:
== Represaille ==
[[File:Bundesarchiv Bild 101I-312-0983-03, Rom, Festnahme von Zivilisten.jpg|thumb|Bundesarchiv Bild 101I-312-0983-03, Rom, Festnahme von Zivilisten]]▼
De overige soldaten hielden onmiddellijk een razzia in de wijk, waarbij 250 mensen werden gearresteerd: toevallige passanten, en inwoners van de omliggende huizen. Onder bedreiging van geweren werden ze opgesteld langsheen de omheining van Palazzo Barberini; nadien werden ze overgebracht naar de gevangenis.<ref>Op het meest noordelijke punt van de omheining van Palazzo Borghese, naast het hotel Anglo Americano, herinnert een gedenkplaat aan deze razzia.</ref>
Regel 42 ⟶ 45:
De executies duurden van kort na 15.30 tot 20 uur. De lijken werden opgestapeld in twee mijngangen. Onmiddellijk nadien deden geniesoldaten de toegang tot de grotten instorten, opdat de lijken niet zouden worden ontdekt.
Nog op 24 maart, om 22.45 uur, delen de Duitse bevelhebbers mee aan het Italiaanse persbureau dat "misdadige communisten, aanhangers van Badoglio" daags voordien een bomaanslag hadden gepleegd op een Duitse politiekolonne, waarbij 32 Duitsers om het leven waren gekomen, dat zij bevel hadden gegeven om voor elke gedode Duitser 10 "misdadige communisten" zouden worden gefusilleerd, en dat dit bevel reeds was uitgevoerd.<ref>In het Italiaans luidt de tekst van het communiqué: «Nel pomeriggio del 23 marzo 1944, elementi criminali hanno eseguito un attentato con lancio di bomba contro una colonna tedesca di Polizia in transito per Via Rasella. In seguito a questa imboscata, 32 uomini della Polizia tedesca sono stati uccisi e parecchi feriti. La vile imboscata fu eseguita da comunisti-badogliani. Sono ancora in atto indagini per chiarire fino a che punto questo criminoso fatto è da attribuirsi ad incitamento anglo-americano. Il Comando tedesco è deciso a stroncare l’attività di questi banditi scellerati. Nessuno dovrà sabotare impunemente la cooperazione italo-tedesca nuovamente affermata. Il Comando tedesco, perciò, ha ordinato che per ogni tedesco ammazzato dieci criminali comunisti saranno fucilati. Quest’ordine è già stato eseguito».</ref>. Het communiqué vermeldde de locatie niet.
== Ontdekking en reacties ==
De eersten die de vreselijke slachtpartij ontdekten waren de paters salesianen die de nabijgelegen Catacomben van San Callisto bewaken: zij hadden de hele namiddag de abnormale drukte gehoord van voorbijrijdende vrachtwagens. Als zij 's nachts gingen onderzoeken wat er zich had afgespeeld, ontdekten zij het vreselijke tafereel.
Regel 69 ⟶ 71:
* 1 persoon die reeds was vrijgesproken door het Duitse militaire gerecht.
De twee jongste slachtoffers waren slechts 15 jaar; het oudste was er 74.
== De houding van de Heilige Stoel ==▼
Er bestaat grote controverse omtrent de houding van paus Pius XII tegenover het oorlogvoerende Duitsland en omtrent zijn houding in verband de moordpartij in de Ardeatijnse Grotten. De schrijver Robert Katz betoogt dat het [[Heilige Stoel|Vaticaan]] op de hoogte was van de voorgenomen executie, maar zich niet heeft laten horen. Vanuit het Vaticaan is als tegenargument gevoerd, dat er wellicht niets gedocumenteerd is over eventueel ingrijpen van de paus, maar dat op diplomatieke manier wel was getracht om de Duitse bezetter op andere gedachten te brengen. Verder kwam naar voren dat het Vaticaan geholpen zou hebben bij de vlucht van de SS-officier [[Erich Priebke|Priebke]] naar Argentinië.▼
Pas op 2 maart 2020 zijn de archieven van Pius XII door het Vaticaan opengesteld voor onderzoek.<ref>Zie bericht van S.P.Q.R. - Romenieuws van 2 maart 2020 "[https://romenieuws.wordpress.com/2020/03/02/archieven-van-paus-pius-xii-worden-vandaag-opengesteld-voor-onderzoek/ Vaticaan stelt archieven paus Pius XII vandaag open voor onderzoek]".</ref> Slechts na het bestuderen daarvan zal men zich een exact beeld kunnen vormen van de houding van deze paus tijdens de Tweede Wereldoorlog en in het bijzonder tegenover de moordpartij in de Ardeatijnse Grotten .▼
== Veroordeling van de verantwoordelijken ==
Regel 82 ⟶ 78:
* Herbert Kappler werd in 1948 schuldig bevonden: niet aan de executie van 320 slachtoffers die hem door zijn hiërarchische oversten was opgedragen, maar voor de executie van de 15 overige slachtoffers die op zijn bevel waren gedood. Hij werd veroordeeld tot levenslange gevangenschap. Omdat hij leed aan een ongeneeslijke tumor werd hij in 1976 onder druk van de Duitse regering opgenomen in het militaire ziekenhuis op de Celio-heuvel. Het jaar nadien wist hij daaruit te ontsnappen en naar Duitsland te vluchten, waar hij overleed in 1978.
* Erich Priebke werd na de oorlog achtereenvolgens in Bolzano, Ancona, Afragola (bij Napels) en Rimini gevangengehouden. Hij wist echter te ontsnappen naar Vipiteno (Sterzing). Met de steun van kerkoversten en zelfs van het Vaticaan wist hij in 1948 onder een valse naam te ontkomen naar Argentinië, waar hij opnieuw zijn echte naam aannam. Pas in 1994 werd hij daar ontdekt door een tv-ploeg. Het jaar nadien werd hij uitgeleverd aan Italië en daar werd hij veroordeeld tot levenslange gevangenschap, nadien omgezet in huisarrest, maar herhaaldelijk werd vastgesteld dat hij zich daar niet aan hield. In 2013 overleed hij in Rome op 100-jarige leeftijd.
▲== De houding van de Heilige Stoel ==
▲Er bestaat grote controverse omtrent de houding van paus Pius XII tegenover het oorlogvoerende Duitsland en omtrent zijn houding in verband de moordpartij in de Ardeatijnse Grotten. De schrijver Robert Katz betoogt dat het [[Heilige Stoel|Vaticaan]] op de hoogte was van de voorgenomen executie, maar zich niet heeft laten horen. Vanuit het Vaticaan is als tegenargument gevoerd, dat er wellicht niets gedocumenteerd is over eventueel ingrijpen van de paus, maar dat op diplomatieke manier wel was getracht om de Duitse bezetter op andere gedachten te brengen. Verder kwam naar voren dat het Vaticaan geholpen zou hebben bij de vlucht van de SS-officier [[Erich Priebke|Priebke]] naar Argentinië.
▲Pas op 2 maart 2020 zijn de archieven van Pius XII door het Vaticaan opengesteld voor onderzoek.<ref>Zie bericht van S.P.Q.R. - Romenieuws van 2 maart 2020 "[https://romenieuws.wordpress.com/2020/03/02/archieven-van-paus-pius-xii-worden-vandaag-opengesteld-voor-onderzoek/ Vaticaan stelt archieven paus Pius XII vandaag open voor onderzoek]".</ref> Slechts na het bestuderen daarvan zal men zich een exact beeld kunnen vormen van de houding van deze paus tijdens de Tweede Wereldoorlog en in het bijzonder tegenover de moordpartij in de Ardeatijnse Grotten
== Memoriaal ==
[[File:Fosse Ardeatine - 06.jpg|thumb|il piazzale e il gruppo scultoreo "le tre età"]]▼
[[File:Fosse Ardeatine - 02.jpg|thumb|iscrizione all'entrata del mausoleo]]▼
Onmiddellijk na het einde van de oorlog besliste de stad Rome om op de plaats van de executie een memoriaal op te richten ter herdenking van de slachtoffers van deze moordpartij. Voor het ontwerp werd een wedstrijd uitgeschreven, waarin twee deelnemende groepen ex aequo eindigden . Zij kregen de opdracht om een gezamenlijk ontwerp te realiseren voor het monument, het voorliggende plein en de versteviging van de mijngangen die de nazi's hadden doen instorten na de moordpartij. Het "Mausoleo delle Fosse Ardeatine" werd ingehuldigd op 24 maart 1949, vijf jaar na de moordpartij.
Regel 121 ⟶ 125:
De moordpartij bij de Ardeatijnse grotten vormt ook het thema of de achtergrond van een aantal Italiaanse toneelstukken.
==
<gallery mode="packed" heights="180">
Bestand:Mausoleo delle Fosse Ardeatine 34.jpg|Het toegangshek symboliseert de chaos waarin de moordpartij werd uitgevoered.
▲Attentato di via Rasella2.jpg|thumb|Attentato di via Rasella2
Bestand:Mausoleo delle Fosse Ardeatine 09.jpg|De gangen in de puzzolaangroeve zijn toegankelijk gemaakt voor bezoek.
▲Bundesarchiv Bild 101I-312-0983-03, Rom, Festnahme von Zivilisten.jpg|thumb|Bundesarchiv Bild 101I-312-0983-03, Rom, Festnahme von Zivilisten
▲Fosse Ardeatine - 02.jpg|thumb|iscrizione all'entrata del mausoleo
▲Fosse Ardeatine - 06.jpg|thumb|il piazzale e il gruppo scultoreo "le tre età"
</gallery>
| |||