47171 Lempo: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting
→‎Paha en Hiisi: foto's terug:)
Regel 8:
 
== Fysische kenmerken ==
[[Bestand:TNO close binaries comparison.svg|links|miniatuur|299x299px|Vergelijking van de gemiddelde afstanden en diameters van transneptunische binairen inclusief Lempo-Hiisi.]]
De gecombineerde waarnemingen van de [[Spitzer Space Telescope]], [[Ruimtetelescoop Herschel|Herschel Space Telescope]] en de [[Hubble Space Telescope]] maakten het mogelijk om de afmetingen van de componenten van het systeem te schatten en daarmee de [[Massadichtheid]] van het object te bepalen. De diameter van Lempo wordt geschat op 393 [[Kilometer|km]].
De zeer lage geschatte dichtheid van 0,3-0,8 [[Gram (eenheid)|g]]/[[Kubieke centimeter|cm<sup>3</sup>]] in 2006 zou wijzen op een ongewoon hoge [[porositeit]] van 50-75%. De directe meting van zichtbare [[Flux (wis- en natuurkunde)|fluxen]] van alle drie de componenten van het stelsel in 2009 door Hubble heeft geresulteerd in een verbeterde schatting van gemiddelde dichtheid van 0,532 g/cm3. Dit bevestigt de gedachte dat object waarschijnlijk een grote diffuse wolk materiaal is. De schatting van de dichtheid werd naar boven bijgesteld tot 0,64 g/cm3 in 2012 toen nieuwe informatie van de Herschel beschikbaar kwam. De porositeit zou tussen 36 en 68% liggen, wat de conclusie over de structuur van het object wederom bevestigt.<ref>{{Citeer web|url=https://www.aanda.org/articles/aa/full_html/2009/25/aa10572-08/aa10572-08.html|titel=ESO large program about transneptunian objects: surface variations on (47171) 1999 TC36|bezochtdatum=14 februari 2021|auteur=|achternaam=|voornaam=|datum=|uitgever=|taal=en}}</ref>
== Paha en Hiisi ==
=== Paha ===
[[Bestand:Lempo system size comparison.svg|links|miniatuur|279x279px|Vergelijking van de afmetingen van de objecten van het Lempo-systeem.]]
Op 8 december 2001 ontdekten [[Chadwick Trujillo]] en [[Michael E. Brown|Michael Brown]] met de [[Hubble Ruimtetelescoop|Hubble ruimtetelescoop]] een kleine maan bij Lempo, die de voorlopige naam S/2001 (47171) 1 kreeg, en later Paha werd genoemd. De ontdekking werd op 10 januari 2002 bekendgemaakt. De natuurlijke satelliet heeft een geschatte diameter van 132 km en een [[ellips (wiskunde)|ellips]] van 7411±12 km, en draait om Lempo in 50,302±0,001 dagen. Men schat dat hij slechts een massa heeft van ongeveer 7,67×10<sup>17</sup> [[Kilogram|kg]].<ref name=":0">{{Citeer web|url=https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2018Icar..305..250C/abstract|titel=Chaotic dynamics in the (47171) Lempo triple system|bezochtdatum=14 februari 2021|auteur=|achternaam=|voornaam=|datum=|uitgever=|taal=en}}</ref>
 
=== Hiisi ===
[[Bestand:47171-Lempo-Hubble.gif|miniatuur|Het systeem gefotografeerd door Hubble.]]
In 2007 bleek uit analyse van de Hubble-beelden dat de Lempo zelf een binair systeem is, bestaande uit twee componenten van vergelijkbare grootte. Een component behield de naam Lempo, de ander werd voorlopig aangeduid als S/2007 (47171) 1 en kreeg later de naam Hiisi.
[[Bestand:Lempo Hiisi.png|miniatuur|Hubble-opnamen van het Lempo-Hiisi-systeem, met de twee componenten gemarkeerd met "1" en "2", Paha is een paar pixels groot.]]
 
[[Bestand:Lempo-Hiisi.gif|links|miniatuur|236x236px|Animatie door Hubble]]
Dit centrale paar heeft een [[ellips]] van ongeveer 867 km en een rotatieperiode van ongeveer 1,9 dagen. Uitgaande van gelijke [[Albedo|albedo's]] van ongeveer 0,079, zijn Lempo en Hiisi ongeveer 272 en 251 km in diameter. De eerder ontdekte satelliet Paha draait om het centrum van het Lempo-Hiisi-systeem.
De geschatte massa op basis van de beweging van Paha is (12,75±0,06)×10<sup>18</sup> kg.<ref name=":1">{{Citeer web|url=https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0019103509005065?via%3Dihub|titel=(47171) 1999 TC36, A transneptunian triple|bezochtdatum=14 februari 2021|auteur=|achternaam=|voornaam=|datum=|uitgever=|taal=en}}</ref> De baanbeweging van de Lempo-Hiisi componenten geeft een iets hogere geschatte massa van (14,20±0,05)×10<sup>18</sup> kg.<ref name=":1" /> Dit verschil heeft waarschijnlijk te maken met specifieke interacties van de componenten in een complex trinair systeem. Uitgaande van een dichtheid voor alle componenten, is de massa van Hiisi zelf 5,273×10<sup>18</sup> kg.<ref name=":0" />