Nederlanders in de Internationale Brigades: verschil tussen versies

▲Was men eenmaal geworven, dan was de volgende stap de reis naar Spanje. De reis door België en Frankrijk betekende dat men over een paspoort moest beschikken, wat in die tijd voor lang niet iedereen gewoon was. Als iemand een paspoort aanvroeg, werd deze, zeker na april 1937, ongeldig gemaakt voor het reizen naar Spanje. Vrijwilligers zonder paspoort werden vaak via oude smokkelroutes de Nederlands-Belgische en Belgisch-Franse grens overgebracht.

▲In Frankrijk werd er verzameld In Parijs. Meestal verbleef men er enkele dagen tot er genoeg vrijwilligers waren om verder te reizen. In eerste instantie werd regelmatig de route gebruikt naar [[Marseille]] en vandaar per schip naar Spanje. Maar na het torpederen van de ms ‘Ciudad de Barcelona’ is deze route niet meer gebruikt, en ging de reis per trein, tot aan de Spaanse grens. Ook deze moest te voet gepasseerd worden via geitenpaadjes dwars door de Pyreneeën. Voor veel Hollandse jongens de eerste kennismaking met het fenomeen bergen.

▲Daarna ging de tocht verder naar [[Albacete]] waar men een korte militaire training kreeg en werd ingedeeld bij een bepaald legeronderdeel. In augustus 1937 waren er genoeg Nederlanders in de Internationale Brigade om een eigen, Nederlandstalige compagnie te vormen. Deze stond onder leiding van [[Piet Laros|“Hollander Piet” Laros]]. In februari 1938 kreeg deze de naam compagnie De Zeven Provinciën.

▲In het najaar van 1938 viel het doek voor de Internationale Brigades. De Compagnie De Zeven Provinciën was bij het afscheid in [[Barcelona (Spanje)|Barcelona]]. Ongeveer een maand later vertrok het merendeel van de nog in Spanje aanwezige Nederlanders, een groep van 105 personen, met de trein richting het vaderland. Aan de grens bij [[Roosendaal]] kregen ze een maaltijd (op rijkskosten!) en de instructie dat alle politiek getinte uitingen taboe waren. De Internationale mocht men niet zingen, daarom zong men maar “Zie ginds komt de stoomboot…”. Het was per slot van rekening bijna 5 december.

▲Artikel 7 sub 4 van de wet op het Nederlanderschap, het verlies van het Nederlanderschap bij het treden in vreemde krijgsdienst, werd zeer strikt toegepast. Vrijwel alle Spanjestrijders zijn hun Nederlanderschap verloren en werden daarmee stateloos. En als een Spanjestrijder gehuwd was verloor zijn echtgenote ook haar nationaliteit. Het afnemen van de nationaliteit zullen velen als een straf hebben ervaren. Daarnaast bracht het veel ongemak met zich; een werkgever moest een werkvergunning aanvragen om een stateloze in dienst te nemen, en daar waren kosten aan verbonden. Het was lastig om naar het buitenland te reizen want je had geen paspoort. En tijdens de bezetting was je voor de Duitsers makkelijk te identificeren als iemand met een linkse overtuiging en daarmee een gevaarlijk element.

▲==Renaturalisatie==

▲Na afloop van de [[Tweede Wereldoorlog]] kan de renaturalisatie van de Spanjestrijders opgepakt worden. Aanvankelijk ging dat goed; er werden tussen 1946 en 1949 vijf renaturalisatiewetten ingediend waarmee 94 Spanjestrijders hun Nederlanderschap terugkrijgen. Maar intussen had de [[Koude Oorlog]] zijn intreden gedaan, waarbij iedereen aan de linkerkant van het politieke spectrum met argusogen werd bekeken. Dit werd nog versterkt door uitspraken van communistische partijleiders in West-Europa dat bij een oorlog met de Sovjet-Unie zij de kant van de Sovjet-Unie zouden kiezen. De politieke gezindte van een Spanjestrijder werd vanaf dat moment nadrukkelijk meegewogen bij een aanvraag tot renaturalisatie. Het simpele feit dat iemand het communistische dagblad De Waarheid las of een verkiezingsaffiche van de CPN voor het raam had hangen, kon voldoende reden zijn een renaturalisatieverzoek af te wijzen.