Stadhuis van Middelburg: verschil tussen versies

Zeer waarschijnlijk bezat Middelburg reeds in de 13e eeuw een stadhuis, gelegen aan de [[Lange Delft (Middelburg)|Lange Delft]]. Een brand in 1426 legde dit stadhuis in de as, maar werd op dezelfde plek herbouwd. In 1451 vergaderden de burgemeesters al over de bouw van een nieuw stadhuis. Op 21 april 1452 werd de eerste steen gelegd voor het stadhuis aan de Markt. De bouw betrof niet alleen het stadhuis, maar ook de [[Vleeshal (markt)|Vleeshal]] en [[Lakenhal]]. Wellicht had de snelle nieuwbouw te maken met de bloeiperiode die Middelburg in de 15e eeuw doormaakte na de [[Vrede van Kopenhagen (1441)|vrede van Kopenhagen]]. In 1453 duikt voor het eerst de naam Keldermans op.<ref>{{Citeer boek|taal=nl|auteur=H.M Kesteloo|url=https://www.worldcat.org/title/stadsrekeningen-van-middelburg-1365-1549/oclc/901663273&referer=brief_results|titel=De stadsrekeningen van Middelburg, 1365-1549|uitgever=Altorffer|plaats=Middelburg|datum=1881}}</ref> [[Andries I Keldermans|Andries I]] verrichtte steenhouwersarbeid ten behoeve van het stadhuis, een jaar later werd hij bijgestaan door zijn broers [[Matthijs I Keldermans|Matthijs I]] en [[Jan III Keldermans|Jan III]]. In de daarop volgende jaren waren de drie broers betrokken bij de bouw van het stadhuis. Op 14 maart 1458 kon er voor het eerst vergaderd worden 'op die nieuwe kamer'. De eerste fase van de bouw van het stadhuis werd afgesloten in 1460. In dat jaar werden ijzeren vensters en een ijzeren deur aangebracht in de schrijfkamer, 'daar men de handvesten in sluiten zal'. Kennelijk werden in dit vertrek de belangrijke [[Privilege (recht)|privileges]] van de stad bewaard.<ref>{{Citeer boek|taal=|auteurlink=Willem Sybrand Unger|auteur=W.S Unger|URL=http://www.worldcat.org/title/bouwgeschiedenis-van-het-stadhuis-te-middelburg/oclc/69097011&referer=brief_results|titel=De bouwgeschiedenis van het stadhuis te Middelburg|uitgever=Vereeniging tot instandhouding van oude gebouwen te Middelburg|plaats=Middelburg|datum=1932|pagina's=|ISBN=|bezochtdatum=}}</ref>

In 1506 werd gestart met de tweede bouwfase van het stadhuis. In dat jaar werden stenen trappen en materiaal voor de toren aangekocht. De toren, ontworpen door [[Antoon I Keldermans|Anthonis I]], werd tussen 1512 en 1516 gebouwd. Het duurde echter tot 1521 voordat de toren met hout en leien werd gedekt. De toren had oorspronkelijk hoger moeten worden, maar men besloot uiteindelijk de toren te laten zoals hij was. Dit verklaart waarom het zolang duurde voordat het dak werd aangebracht. De topgevels aan de [[Lange Noordstraat (Middelburg)|Lange Noordstraat]] en aan de kant van de Markt kwamen respectievelijk in 1512 en 1513 gereed. [[Rombout II Keldermans|Rombout II]] voerde beide gevels uit, evenals de omlijsting van de Vleeshal. Rombout II is de laatste Keldermans die betaald werd voor werk aan het stadhuis, en wel in 1521. De tweede bouwfase werd afgesloten met de aankoop van een stukje grond ten westen van het stadhuis in 1523, bestemd voor het steegje 'De Helm'.<ref>{{Citeer journal|author=Peter Don|datum=1978|titel=Het Middelburgse stadhuis en de Keldermansen.|journal=Zeeuws tijdschrift|volume=28|pages=52–60|issn=0166-5154|url=http://www.worldcat.org/title/middelburgse-stadhuis-en-de-keldermansen/oclc/772276276&referer=brief_results|taal=nl}}</ref>

Na 1523 was het stadhuis grotendeels af maar in de eeuwen die volgden vonden verschillende verbouwingen en verfraaiingen plaats. De stadhuistoren kreeg tussen 1560 en 1562 zijn huidige gedaante. De toren werd bekroond met een [[windwijzer]] in de vorm van een 'zeeridder'. Het uurwerk, vervaardigd in 1525, werd in 1590 met 'twee houten mannekens' versierd. In 1613 werd de ingang van het stadhuis naar rechts verplaatst. In 1756 kwam het huidige [[bordes (verhoogde stoep)|bordes]] voor de ingang. In de top van de Vleeshal werd in 1729 een grote houten [[zonnewijzer]], ontworpen door stadsarchitect [[Jan de Munck (architect)| Jan de Munck]] (1687-1768), aangebracht. In de 19e eeuw onderging het stadhuis nog een kleine verandering. Het 16e-eeuwse arends- of adelaarshuisje dat zich voor de ingang van de Vleeshal bevond, werd in 1858 afgebroken. In dit huisje waren één of meerdere arenden gehuisvest als verwijzing naar het [[wapen van Middelburg|Middelburgse wapen]].<ref>{{Citeer boek|taal=nl|auteur=P.W Sijnke, H.P.M Adriaansens|url=http://www.worldcat.org/title/stadhuis-van-middelburg-een-bijzonder-fraai-raadhuis-met-een-prachtige-toren/oclc/426470963&referer=brief_results|titel=Het stadhuis van Middelburg: 'een bijzonder fraai raadhuis met een prachtige toren'|uitgever=Den Boer/De Ruiter|plaats=Vlissingen|datum=2009|ISBN=9789079875078}}</ref>

In de voorgevel bevinden zich 25 beelden die de graven en gravinnen die over Zeeland hebben geregeerd moeten voorstellen. De 'steenen persoenagien' werden in 1516 door de [[Mechelen (stad)|Mechelse]] steenhouwer [[Michiel Ywijnszoon]] geleverd. De rij beelden begint bij [[Dirk V van Holland|Dirk V]] en eindigt bij [[Keizer Karel V|Karel V]]. De laatste landsheer, [[Filips II van Spanje|Filips II]], komt niet in de beeldengalerij voor. Waarschijnlijk is de [[Tachtigjarige Oorlog]] de oorzaak voor het niet plaatsen van zijn beeld. Er was nog plek voor nieuwe gravenbeelden in de gevel van de [[Lange Noordstraat (Middelburg)|Lange Noordstraat]], maar doordat Filips II als heerser werd afgezet in 1581 ([[Plakkaat van Verlatinghe]]) zijn er geen nieuwe beelden meer bijgekomen. Oorspronkelijk waren de beelden in felle kleuren beschilderd (gepolychromeerd). Tijdens de restauratie van 1881-1918 werden alle beelden verwijderd en vervangen door nieuwe exemplaren. Enkele fragmenten worden in de Vleeshal bewaard. Er was niet alleen kritiek op de vormgeving van de nieuwe gravenbeelden maar ook op de manier waarop Cuypers omging met de oude beelden. De oude resten werden op 'schandelijke manier verkwanseld of stukgeslagen'.<ref>{{Citeer boek|taal=nl|auteur=Jan Kalf|url=https://www.worldcat.org/title/wat-uit-de-stadsrekeningen-te-lezen-valt-over-den-bouw-van-het-middelburgsche-raadhuis/oclc/521682481&referer=brief_results|titel=Wat uit de stadsrekeningen te lezen valt over den bouw van het Middelburgsche raadhuis|uitgever=Tjeenk Willink|plaats=Haarlem|datum=1948}}</ref>