[[File:SL Kandy asv2020-01 img35 Sacred Tooth Temple.jpg|thumb|Het heiligdom in de [[Sri Dalada Maligawa]] waar de tand van Boeddha bewaard wordt]]
De '''tand van Boeddha''', ook wel '''heilige (gouden) tand''' is een [[śarīra]] ([[boeddhisme|boeddhistisch]] [[reliek]]) die bewaard wordt in de [[Sri Dalada Maligawa]] (tandtempel) te [[Sri Lanka]]. Rond de heilige tand zijn diverse [[ritueel|rituelen]] en [[ceremonie|ceremoniën]] ontstaan.
==Legenden==
Volgens legenden werd het lichaam van [[Gautama Boeddha|Boeddha]] gecremeerd in de [[India]]se plaats [[Kushinagara]]. Zijn [[hoektand|linkerhoektand]] werd van de brandstapel gehaald en aan koning [[Brahmadatte]] geschonken om te [[vereren]]. De tand werd bewaard in de stad ''Dantapuri'' (huidige stad [[Puri (stad)|Puri]])
Men ging geloven dat de bezitter van de tand een [[Godssoevereiniteit|goddelijk recht had het land te regeren]]. Oorlogen werden gevoerd om het bezit van het relikwie.
In de 4e eeuw na Christus kwam de tand in bezit van koning [[Guhaseeva]] van [[Kalinga (India)|Kalinga]]. Hij werd boeddhist en begon de heilige tand te vereren. Dit veroorzaakte ontevredenheid onder diverse burgers die aan koning [[Paandu]] vertelden dat Guhaseeva niet langer in god geloofde maar een tand vereerde. Paandu gaf bevel de tand naar [[Palalus]] te brengen om vernietigd te worden. Toen de tand de stad bereikte zou er een [[wonder]] plaatsgevonden hebben waarna Paandu zich eveneens bekeerde tot het boeddhisme.
Toen dit koning [[Ksheeradara]] ter ore kwam viel hij [[Paandu]] aan. De invallers werden verslagen voor ze Palalus bereikten en Ksheeradara overleed. Een tot het Boeddhisme bekeerde prins [[Dantha]] uit de stad [[Udeni]] kwam de tand vereren. Koning Guhaseeva was ingenomen met hem en schonk hem de hand van zijn dochter [[Hemamala]]. Toen de zonen van Ksheeradara de stad aanvielen werden Dantha en Hemamala in het geheim heengezonden met het relikwie.
