Franse Revolutie: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
kGeen bewerkingssamenvatting Label: Ongedaan gemaakt |
|||
Regel 1:
[[Bestand:Vallain-liberty.jpg|thumb|[[allegorie (beeldende kunst)|Allegorie]] op de Franse Revolutie door [[Jeanne-Louise Vallain|Jeanne-Louise (Nanine) Vallain]] (1767-1815) ([[Museum van de Franse Revolutie]]).]]
{{Zijbalk geschiedenis Frankrijk}}
De '''Franse Revolutie''' (1789–1799<ref name="Periodisering">"Het is gebruikelijk de omwenteling te laten beginnen met de bijeenkomst van de Staten-Generaal op 5 mei 1789 en te laten eindigen óf met de val van Robespierre (27 juli 1794), óf met de staatsgreep van Bonaparte (24 dec. 1799)." Encarta-encyclopedie Winkler Prins (1993–2002) s.v. "Franse Revolutie. §1. Chronologisch verloop van de gebeurtenissen". Microsoft Corporation/Het Spectrum.</ref><ref>{{aut|John P. McKay, Bennett D. Hill, John Buckler, Clare Haru Crowston, Merry E. Wiesner-Hanks}}, ''A History of Western Society'' (9e editie 2008) 699.</ref>) was een invloedrijke [[revolutie|politieke omwenteling]] aan het eind van de [[18e eeuw]] waarbij de [[absolute monarchie]] die [[Koninkrijk Frankrijk|Frankrijk]] drie eeuwen{{Bron||2020|9|22}} had geregeerd op gewelddadige wijze [[Proclamatie van de afschaffing van de monarchie|werd afgeschaft]] en de [[Eerste Franse Republiek]] werd opgericht. De macht en de privileges van [[adel]] en [[geestelijkheid]] werden massaal teruggedrongen onder druk van radicale politieke groeperingen, de [[proletariaat|mensenmassa in de steden]] en [[Agrariër|boer]]en op het platteland. De oude ideeën van [[absolutisme]], aristocratie en de macht van de Kerk werden vervangen door de principes van [[Liberté, égalité, fraternité]], oftewel vrijheid, gelijkheid {{Refn|group=noot|Hiermee wordt bedoeld '''gelijkheid''' voor de wet. Met andere woorden leden van de adel en geestelijkheid zijn niet boven de wet verheven. Het gaat hier dus niet om economische gelijkheid in de zin van een gelijkmatige welvaartsverdeling.}} en broederschap. De Franse Revolutie heeft verstrekkende en blijvende veranderingen teweeggebracht in Frankrijk, die zich verspreidden over heel Europa.<ref>[https://aeon.co/essays/what-can-we-learn-from-the-french-revolution-today ''Vive la révolution! Must radical political change generate uncontainable violence? The French Revolution is both a cautionary and inspiring tale'']</ref>
De constitutionele en ideologische hervormingen gingen gepaard met [[burgeroorlog]] en [[Terreur (Franse Revolutie)|terreur]]. Om de politieke problemen te boven te komen en de onbestuurbaarheid van revolutionair Frankrijk te verdoezelen,{{Bron?||2018|03|02}} stuurde de [[Girondijnen|girondijnse]] politieke factie aan op oorlog, met als hoofdargument de [[Verklaring van Pillnitz]] (augustus 1791) waarin [[Habsburgse monarchie|Oostenrijk]] en [[koninkrijk Pruisen|Pruisen]] de Europese monarchieën opriepen om het Franse koningshuis te redden; zij vreesden dat de revolutionaire ideeën zouden overslaan naar hun landen. Hierop volgden de [[Coalitieoorlogen]] (1792–1815), tijdens welke uiteindelijk generaal [[Napoleon Bonaparte]] [[Staatsgreep van 18 Brumaire|de macht greep]] (1799) en de Franse Revolutie beëindigde. Napoleon bleef een deel van het Revolutionaire gedachtegoed verspreiden in zijn veroveringstocht door Europa, terwijl hij andere veranderingen ongedaan maakte, zoals een gedeeltelijk herstel van de [[Rooms-Katholieke Kerk|Katholieke Kerk]] in Frankrijk met het [[Concordaat van 15 juli 1801]], en [[Kroning van Napoleon|zichzelf tot keizer kroonde]] in 1804. Na Napoleons definitieve nederlaag in de [[Slag bij Waterloo]] (1815) werd de Bourbon-monarchie door de Europese mogendheden [[Restauratie (Frankrijk)|hersteld]].
| |||