Utrecht heeft een historisch [[Binnenstad (Utrecht)|centrum]], dat grotendeels nogvolledig door [[Stadsbuitengracht|een singel]] wordt omringd. Van zuid naar noord lopen de '''[[Oudegracht (Utrecht)|Oudegracht]]''' en de '''[[Nieuwegracht (Utrecht)|Nieuwegracht]]''', die uniek zijn vanwege de [[Werf (opslagplaats)|werven]], lage kades waarop de [[Werfkelder (Utrecht)|werfkelders]] van de huizen aan de [[gracht]] uitkomen. Utrecht telt na Amsterdam en Maastricht het grootste aantal [[rijksmonument]]en van alle steden in Nederland. Anno 2009 telt de gemeente Utrecht ruim 1400 rijksmonumenten, ruim 1600 [[gemeentelijk monument|gemeentelijke monumenten]], 4 [[archeologisch monument|archeologische monumenten]] en 5 [[beschermd stadsgezicht|beschermde stads-/dorpsgezichten]]: [[Rijksbeschermd gezicht Utrecht|Utrecht]], [[Rijksbeschermd gezicht Utrecht Oost|Utrecht Oost]], [[Rijksbeschermd gezicht Utrecht - Zuilen-Elinkwijk|Utrecht - Zuilen-Elinkwijk]], [[Rijksbeschermd gezicht Blauwkapel|Blauwkapel]] en [[Rijksbeschermd gezicht Haarzuilens|Haarzuilens]]. Het [[Rietveld Schröderhuis]] is opgenomen op de [[Werelderfgoedlijst]]. Voor een overzicht van de rijksmonumenten en de oorlogsmonumenten zie:
* [[Lijst van rijksmonumenten in Utrecht (stad)]]
* [[Lijst van rijksmonumenten in Utrecht (gemeente)]]
