De Byzantijnse geschiedkundige [[Procopius]] schrijft dat de pest op zijn hoogtepunt in Constantinopel 10.000 mensen per dag het leven kostte. Volgens sommigen overdreef Procopius enigszins. Feit is echter dat er geen ruimte en mankracht waren om de doden te begraven en dat men de dode lichamen opgestapeld in de open lucht liet liggen of zelfs in zee stortte. De Byzantijnse keizer [[Justinianus I]] zorgde voor nieuwe wetgeving die de afhandeling van erfenissen sneller moest doen verlopen.<ref>Moorhead, J., 1994</ref>
In 2018 publiceerde de Deense geneticus [[Eske Willerslev]] en [[Peter de Barros Damgaard]] van de [[universiteit van Kopenhagen]] in [[Nature]] dat het [[Desoxyribonucleïnezuur|DNA]] van de pestbacterie [[Yersinia pestis]] werd gevonden bij een [[Hunnen|Hun]] afkomstig uit het [[Tian ShanTiensjan]]-gebergte, die rond 200 van onze tijdrekening is gestorven. Dat voert de oorsprong terug naar [[Centraal-Azië]].<ref>{{Citeer web|bezochtdatum=15 mei 2018|titel=De Hunnen brachten de dodelijke "Pest van Justinianus" vanuit Azië naar het westen|url=https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2018/05/13/migraties-van-de-hunnen-naar-het-westen-verbonden-met-de-dodelij/|auteur=Luc De Roy|date=13 mei|uitgever=[[Vlaamse Radio- en Televisieomroeporganisatie|VRT]]}}</ref><ref>{{Citeer web|taal=en|url=https://www.nature.com/articles/s41586-018-0094-2.epdf|titel=137 ancient human genomes from accross the Eurasian steppes|uitgever=Nature|auteur=Peter de Barros Damgaard e.a.|bezochtdatum=15 mei 2018|date=2018}}</ref>
== Virulentie ==
Laat-antiekeLaatantieke geschiedkundigen hebben op zijn hoogst kwalitatieve beschrijvingen achtergelaten. Hierdoor is het niet mogelijk om betrouwbare cijfers te geven over het aantal doden. Moderne geleerden geloven dat de pest op het hoogtepunt van de pandemie in Constantinopel 5.000 mensen per dag het leven kostte. Uiteindelijk zou 40% van de inwoners van de stad tijdens de eerste golf zijn overleden. De eerste golf van de pest in 542/543 zou een kwart van de bevolking in het oostelijk Middellandse Zeegebied hebben gedood. Nieuwe, frequente golven van de pest bleven gedurende de rest van de 6e, de 7e en het begin van de 8e eeuw in eerste instantie zo ongeveer elke twaalf tot twintig jaar terugkomen. Geleidelijk aan werden de uitbraken echter steeds lokaler en ook minder virulent. Er wordt geschat dat de pest van Justinianus in totaal 100 miljoen mensen over de hele wereld het leven heeft gekost<ref>[https://web.archive.org/web/20071007012619/http://www3.niaid.nih.gov/news/newsreleases/1996/plague.htm Wetenschappers Identificeren Genen die kritisch zijn in de transmissie van builenpest]</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20080415231721/http://dpalm.med.uth.tmc.edu/courses/BT2003/BTstudents2003_files%5CPlague2003.htm De geschiedenis van de builenpest]</ref>. Sommige geschiedkundigen, zoals Josiah C. Russell (1958) hebben tussen 541 en 700 een totaal verlies aan Europese bevolking van 50 tot 60% voorgesteld<ref>[http://www.ph.ucla.edu/EPI/bioter/anempiresepidemic.html Een epidemie in een keizerrijk].</ref>. Er zijn echter ook schattingen die veel lager uitkomen.
Na 770 verdwijnt de pest van Justinianus. Tot de [[Zwarte Dood]] in het midden van de 14e eeuw, bijna zeshonderd jaar later, blijft Europa vervolgens gespaard voor grote pandemieën.
== Gevolgen ==
Justinianus had grote sommen geld uitgegeven aan oorlogen tegen de [[Vandalen]] in [[Africa (Romeinse rijkRijk)|Africa]] en het [[Ostrogoten|Ostrogotische]] Italië. Ook had hij aanzienlijke middelen gewijd aan de bouw van grote kerken als de [[Hagia Sophia]]. De pest verzwakte het Byzantijnse Rijk net op het kritieke moment, waarop Justinianus zijn legers bijna geheel [[Italië]] en de westelijk Middellandse Zeekust in [[Hispania (Romeinen)|Hispania]] hadden veroverd. De gevolgen van de pest voor belastinginning waren desastreus. Naarmate de pest zich over de havensteden rond de [[Middellandse Zee]] verspreidde, versterkte dit de positie van de [[Ostrogoten]], die aanvankelijk nog niet zo getroffen waren, in hun conflict met Constantinopel. Als de situatie anders was gelopen was het voorstelbaar dat de veroveringen van Justinianus de basis zouden zijn geworden voor een hervormd Romeins Rijk. Wellicht had men het gehele Iberisch schiereiland kunnen veroveren en misschien wel een begin kunnen maken met de verovering van het door de [[Franken (volk)|Franken]] bezette [[Gallië|Gallie]]. Nu liep het anders. Justinianus had te weinig geld en soldaten om zijn veroveringen te kunnen consolideren. Tijdens het bewind van Justianus wist men het grootste deel van Italië en de kuststrook van Zuidoost-Spanje nog wel in bezit te houden, maar na zijn dood verloor het Byzantijnse Rijk al snel het grootste deel van Italië, en kon men daar alleen het zuidoostelijke, oorspronkelijk Griekse deel en het [[exarchaat van Ravenna]] in bezit houden.
De pest kan ook hebben bijgedragen aan het succes van de Arabieren een paar generaties later in de [[Byzantijns-Arabische oorlogen]].<ref>[http://www.justiniansflea.com/events.htm Justinian's Flea]</ref>
