Cytoplasma: verschil tussen versies

De term ''cytoplasma'' werd in 1863 geïntroduceerd door de Duitse anatoom [[Albert von Kölliker]] als synoniem voor "[[protoplasma]]". Pas in 1882 werd de betekenis veranderd op voorstel van [[Eduard Strasburger]].<ref>{{citeer boek | taal = en| auteur = Bynum WF, Browne EJ, Porter R | date datum= 1981 | title titel= Dictionary of the history of science | location |plaats= Princeton University Press | pages pagina's= 343-344 |isbn = 9781400853410 }}</ref> Sindsdien verwijst de term naar het vocht van een cel, exclusief de celkern. In sommige gevallen worden ook andere organellen weggelaten, zoals de [[vacuole]] of [[plastide]]n.

Omdat het cytosol een enorme concentratie aan opgeloste macromoleculen bevat, gedraagt het cytosol zich niet als een [[ideale oplossing]]. Door de hoge hoeveelheid eiwitten en grote moleculen ontstaat een effect genaamd ''macromolecular crowding'' (macromoleculaire verdringing). Dit effect verandert de manier waarop de componenten van het cytosol interacties met elkaar aangaan.<ref name=Ellis>{{citeer journaltijdschrift |authorauteur=Ellis RJ |titletitel=Macromolecular crowding: obvious but underappreciated |journaltijdschrift=Trends Biochem. Sci. |volume=26 |issue=10 |pagespagina's=597–604 |datedatum=2001 |pmid=11590012 |taal = en | doi=10.1016/S0968-0004(01)01938-7}}</ref>

Naast organellen zijn er in veel celtypen ook kleine lichaampjes of ''insluitsels'' in het cytoplasma te onderscheiden.<ref>{{Citeer boek|auteur =Lodish H, Berk A, Zipursky SL, et al. |datum = 2000|titel = Molecular Cell Biology|uitgever = W.H. Freeman|ISBN = | chapter=Section 5.4: Organelles of the Eukaryotic Cell | chapterurl=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK21743/| taal =en}}</ref> Deze lichaampjes kunnen zeer verschillend zijn qua vorm en functie, bijvoorbeeld kleine kristallen van [[calciumoxalaat]] of [[siliciumdioxide]],<ref name=Prychid1999>{{Citeerciteer journaltijdschrift |auteur=Prychid, Christina J. & Rudall, Paula J. | year datum= 1999 |taal=en§ title = Calcium Oxalate Crystals in Monocotyledons: A Review of their Structure and Systematics | journal tijdschrift= Annals of Botany | volume = 84 | issue = 6 | pages pagina's= 725–739 | doi = 10.1006/anbo.1999.0975 }}</ref><ref name=Prychid2003>{{Citeerciteer journaltijdschrift | auteur = Prychid CJ, Rudall PJ & Gregory, M. | taal=en|year datum= 2004 | title titel= Systematics and Biology of Silica Bodies in Monocotyledons | journal tijdschrift= The Botanical Review | volume = 69 | issue = 4 | pages pagina's= 377–440 | url = https://doi.org/10.1663/0006-8101(2004)069%5B0377:SABOSB%5D2.0.CO;2}}</ref> of [[granule]]s (korrels) van [[zetmeelkorrel|zetmeel]] of [[glycogeen]].<ref>{{citeer journaltijdschrift | auteur = Ball SG, Morell MK | title titel= From bacterial glycogen to starch: understanding the biogenesis of the plant starch granule |taal=en§ journal = Annual Review of Plant Biology | volume = 54 | pages pagina's= 207–33 | year datum= 2003 | pmid = 14502990 | doi = 10.1146/annurev.arplant.54.031902.134927 }}</ref> Bijzonder wijdverspreid zijn de kleine, bolvormige druppeltjes van [[lipide]]n die in zowel prokaryoten als eukaryoten worden gebruikt om [[vetzuren]] en [[sterol]]en op te slaan.<ref>{{citeer journaltijdschrift | auteur = Murphy DJ | title titel= The biogenesis and functions of lipid bodies in animals, plants and microorganisms | journal tijdschrift= Progress in Lipid Research | volume = 40 | taal=en|issue = 5 | pages pagina's= 325–438 | date datum= September 2001 | pmid = 11470496 | doi = 10.1016/S0163-7827(01)00013-3 }}</ref> Lipidedruppeltjes vormen met name in [[vetcel|adipocyt]]en (vetcellen) een belangrijk aandeel van het cytoplasma, maar ze komen ook voor in andere celtypen.