Wikipedia

Vervoeging van onregelmatige Nederlandse werkwoorden: verschil tussen versies

Interactief door geschiedenis bladeren
← Oudere bewerkingNieuwere bewerking →
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
VisueelWikitekst
→‎Opmerkingen vooraf: logische volgorde
Wikiwernerbot (overleg | bijdragen)
bots
444.861 bewerkingen
k https://checkwiki.toolforge.org/cgi-bin/checkwiki.cgi?project=nlwiki&view=only&id=64 CheckWiki: link gelijk aan linktekst met AWB
Regel 1:
In [[Taalkunde|taalkundige]] terminologie zijn '''onregelmatige werkwoorden''' [[werkwoord]]en die bij [[vervoeging]] een andere [[Morfologie_Morfologie (taalkunde)|vorm]] aannemen dan de standaardvorm.<ref>[http://www.let.ru.nl/ans/e-ans/02/03/03/body.html Vervoegingsregels]</ref><ref>[http://taaladvies.net/taal/advies/tekst/35 Werkwoorden met een zwakke en een sterke vervoeging (algemeen)]</ref> Met die regels is het mogelijk om ieder regelmatig werkwoord te vervoegen met als verdere kennis alleen de [[Stam_Stam (taalkunde)#Stam_van_een_werkwoordStam van een werkwoord|werkwoordsstam]] (of [[Onbepaalde_wijsOnbepaalde wijs|infinitiefvorm]]). Zie voor verdere toelichting [[Werkwoord_Werkwoord (Nederlands)#Basisvormen|Basisvormen van Nederlandse werkwoorden]].
 
== Andere betekenissen==
In grammaticaonderwijs worden ook wel de synoniemen [[sterke werkwoorden]] ([[onregelmatige werkwoorden]]) en [[zwakke werkwoorden]] ([[Werkwoord_Werkwoord (Nederlands)#Vervoeging|regelmatige werkwoorden]]) gebruikt.<ref>[http://www.onzetaal.nl/taaladvies/advies/sterk-zwak-onregelmatig-werkwoord Sterk, zwak, onregelmatig werkwoord]</ref> Een nog ingewikkeldere terminologie is die waarin de twee eigenschappen “regelmatigheid” en “sterkte”/“zwakte” een [[Werkwoord_Werkwoord (Nederlands)#Sterke_en_zwakke_werkwoordenSterke en zwakke werkwoorden|specifiekere betekenis]] hebben. Deze overige (niet-taalkundige) categorieën zijn abstracties die alleen relevant kunnen zijn binnen een theoretische context van studie van de Nederlandse grammatica of voor onderwijsdoeleinden.
 
== Onregelmatige werkwoorden in de Nederlandse taal ==
Regel 30:
!colspan=2|[[wiktionary:nl:willen|willen]]
|-
!persoon ([[Persoonlijk_voornaamwoordPersoonlijk voornaamwoord|persoonlijke voornaamwoorden]])
!tegenw.<br />tijd||verl.<br />tijd
!tegenw.<br />tijd||verl.<br />tijd
Regel 44:
|zal||zou
|mag||mocht
|wil||wou<br /><i>''wilde</i>''
|-
|2<sup>de</sup> persoon enkelvoud<br />("jij", "je")
|hebt||had
|bent||was
|kan<ref name="kwz">[http://taaladvies.net/taal/advies/vraag/442 Taaladvies: Je kan / kunt (wil / wilt; zal / zult)]</ref><br /><i>''kunt</i>''||kon
|zal<ref name="kwz" /><br /><i>''zult</i>''||zou
|mag||mocht
|wil<ref>[http://www.onzetaal.nl/taaladvies/advies/je-wil-je-wilt Onze Taal: Je wil / je wilt]</ref><br /><i>''wilt</i>''||wou<ref name="wou">[http://taaladvies.net/taal/advies/vraag/919 Taaladvies: Wilde / wou, wilden / wouen]</ref><ref>[http://www.let.ru.nl/ans/e-ans/02/03/06/04/body.html E-ANS: Willen]</ref><br /><i>''wilde</i>''
|-
|2<sup>de</sup> persoon enkelvoud (''bij [[Inversie_Inversie (taalkunde)|inversie]])''<br />("jij", "je")
|heb||had
|ben||was
Regel 60:
|''zul''<br />zal||zou
|mag||mocht
|wil||wou<br /><i>''wilde</i>''<ref name="wilde"/>
|-
|2<sup>de</sup> persoon enkelvoud<br />("[[Gij|gij]]", "ge")<ref>Zoals te lezen is in de verwijzing bij de bewuste tabelregel, is 2e persoon enkelvoud in de vormen "gij", "ge" archaïsch voor sprekers van de Noordwestelijke, Noordelijk-centrale en Noordoostelijke [[Nederlandse_dialectenNederlandse dialecten|dialectgroepen van het Nederlands]]. Deze vormen worden binnen heel Nederland alleen bij het spreken van dialect gebruikt.</REFref>
|hebt||hadt
|zijt||waart
Regel 68:
|zult||zoudt
|moogt||mocht
|wilt||woudt<br /><i>''wildet</i>''
|-
|2<sup>de</sup> persoon enkelvoud<br />("u")<ref>Vanouds gebruikt men hier de 3<sup>e</sup> persoon, dus dezelfde vormen als bij "hij".</ref>
Regel 76:
|''zult''<ref name="kwz" /><br />zal||zou
|mag||mocht
|''wilt''<br />wil||wou<ref name="wou" /><ref name="wilde">De onregelmatige vervoeging van “willen” in de verleden tijd, ''Ik wou (...)'' enz., komt tegenwoordig in de schrijftaal minder voor dan voorheen. Vooral het meervoud "wou(d)en geldt nu als zeer informeel.</ref><ref name="wou" />
|-
|3<sup>e</sup> persoon enkelvoud<br />("hij", "zij", "ze", "het")
Regel 84:
|zal||zou
|mag||mocht
|wil<ref>[http://taaladvies.net/taal/advies/vraag/384 Taaladvies: Hij wilt / wil]</ref><ref>[http://www.onzetaal.nl/taaladvies/advies/de-klant-wil-wilt-kwaliteit Onze Taal: Willen: de klant wil / wilt kwaliteit]</ref>||wou<br /><i>''wilde</i>''
|-
|meervoud<br />("wij", "we", "jullie", "zij", "ze")<ref>Vanouds gebruikt men hier dezelfde vorm als bij "gij".</ref>
Regel 92:
|zullen||zouden
|mogen||mochten
|willen||wouden<ref>[https://onzetaal.nl/taaladvies/advies/wilden-wouden-wouen-wouwen informeel]</ref><br /><i>''wilden</i>''
|-
|[[voltooid deelwoord]]
Regel 115:
}}
{{Navigatie Nederlands}}
 
[[Categorie:Werkwoord in het Nederlands]]
[[Categorie:Taallijsten|Sterke werkwoorden]]
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/wiki/Vervoeging_van_onregelmatige_Nederlandse_werkwoorden"