Gebruiker:DerekvG/Zandbak/Antwerps/Antwerpse uitspraak: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
DerekvG (overleg | bijdragen)
DerekvG (overleg | bijdragen)
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 6:
* er zal ook gebruik worden gemaakt van het [[Internationaal Fonetisch Alfabet]]
 
=== Medeklinkers ===
* De uitspraak van de [[medeklinker]]s is meestal dezelfde als die van het Nederlands.
* [[:de:auslautverschärfung]] : Het Antwerps kent ook een soort auslautverschärfung aan het einde van een woord; net als in het Nederlands is er geen verschil te horen tussen 't'/'d', 'p'/'b'; 's'/'z', 'f'/'v', 'ch'/'g'; en [g]/'k' [ʃ]/[ʒ] aan het eind van een woord. Meestal worden ze inderdaad stemloos uitgesproken, met uitzondering van wanneer het volgende woord met een 'b' of 'd' begint - maar: 's'/'z', 'f'/'v', 'ch'/'g' worden ook stemhebbend uitgesproken als het volgende woord met een klinker begint.<ref name="CAMERMAN2007-178-181">{{Citeer boek
Regel 44:
}}</ref>
 
=== Klinkers ===
{{Tabel IPA-klinkers}}
 
Regel 53:
In het algemeen zijn korte en lange klinkers dezelfde klank, alleen duren ze langer
 
==== '''<big>a</big>''' ====
Er zijn 4 Antwerpse uitspraken van de klinker 'a', die overeenkomen met de geschreven 'a'/'aa' in het Standaard Nederlands : 2 lange en 2 korte , de vijfde uitspraak die overeenkomt met de uitspraak van "aa" in het SN is in het Antwerps een tweeklank.
 
*==== De korte ''' 'platte a' of 'Antwerpse a' ''' ====
wordt gebruikt als de SN korte '' "a" '' maar ze klinkt scherper - zoals het Franse woord '' (Fr:)'à''';
**:: Voorbeelden: ''kat'', ''zak'', ''pas''
<br>
* Wanneer de korte 'a' gerekt is (de ''' 'platte gerekte a' '''), wat vooral is gebeurd voor 'r' ('-er/ar-') of 'n' ('-an-'), klinkt ze zoals in het Franse woord "gare" [æ], hiervoor gebruiken we het grafeem "æ" of "ae".
==== De ''' 'platte gerekte a' ''' ====
** Voorbeelden: ''waerəm''(warm), ''staerək''(sterk), ''laend''(land), ''baenk''(bank), ''waerəke(n)''(werken)<ref name="CAMERMAN2007-17-19">{{Citeer boek
* Wanneer de korte 'a' gerekt is (deklinkt '''ze 'plattezoals gerektein a'het ''')Franse woord "gare" [æ], wat vooral is gebeurd voor 'r' ('-er/ar-') of 'n' ('-an-'), klinkt ze zoals in het Franse woord "gare" [æ], hiervoor gebruiken we het grafeem "æ" of "ae".
**:: Voorbeelden: ''waerəm''(warm), ''staerək''(sterk), ''laend''(land), ''baenk''(bank), ''waerəke(n)''(werken)<ref name="CAMERMAN2007-17-19">{{Citeer boek
| achternaam = Camerman
| voornaam = F.
Regel 67 ⟶ 70:
}}</ref>
<br>
*==== De korte, zachte tong-a '''[a]''', ====
uitgesproken in het midden van de tong van het standaard Nederlands (zoals in bad, val, das) wordt in het Antwerps enkel gebruikt voor de 'L' ('-al') :
**:: Voorbeelden: ''stal'', ''bal'', ''knal'', ''lallen''
<br>
==== De lange a ====
* De lange a klinkt als [ɒ:] zoals in de Scandinavische talen of in het Engelse 'board'
**:: Voorbeelden: ''maan'' [mɒ:n], ''baard'' [bɒ:rt], ''traag'' [trɒ:x], ''baan'' [bɒ:n],
**: Nota ivm het veelvuldig voorkomende woord : 'straat' uitspraak ''"[strɒ:t]"'' wordt soms lang uitgesproken zoals in ''"ik gɒ:n nor den bakker in de körte gastesstrɒ:t"''(ik ga naar de bakker in de Korte Gasthuisstraat) maar soms ook kort zoals in ''"den buro in d'Oemmegaenckstrot"'' [strɞt] (het kantoor in de Ommeganckstraat) of 'naar' [nor] in de vorige zin (uitgesproken zoals de [o] in ''hok'' of ''stok'') wanneer en waarom die verkorting gebeurt is niet met zekerheid in regels te vatten en is dikwijls zelfs uitwisselbaar.
<br>
* De lange a klinkt als [ɒ:] zoals in de Scandinavische talen of in het Engelse 'board'
** Voorbeelden: ''maan'' [mɒ:n], ''baard'' [bɒ:rt], ''traag'' [trɒ:x], ''baan'' [bɒ:n],
** Nota ivm het veelvuldig voorkomende woord : 'straat' uitspraak ''"[strɒ:t]"'' wordt soms lang uitgesproken zoals in ''"ik gɒ:n nor den bakker in de körte gastesstrɒ:t"''(ik ga naar de bakker in de Korte Gasthuisstraat) maar soms ook kort zoals in ''"den buro in d'Oemmegaenckstrot"'' [strɞt] (het kantoor in de Ommeganckstraat) of 'naar' [nor] in de vorige zin (uitgesproken zoals de [o] in ''hok'' of ''stok'') wanneer en waarom die verkorting gebeurt is niet met zekerheid in regels te vatten en is dikwijls zelfs uitwisselbaar.
<gallery caption="Uitspraakvvorbeelden 'a'" perrow="4">
Kat-zak-pas.ogg|Uitspraakvoorbeeld in Antwerps dialect voor de 'korte platte a' (IPA:[ae]) voorbeelden kat zak of pas
Regel 85 ⟶ 91:
De Standaard Nederlandse lange aa klank [ɑ:] wordt in het Antwerps ook gebruikt maar dan wel voor hetgeen in het Standaard Nederlands een [[au/auw/ouw|tweeklank is ''au/auw'' of ''ouw'']] zoals in ''vrouw'' uitgesproken [vrɑ:] en geschreven als "vrau" , of ''blauw'' [blɑ:].
 
==== e ====
==== '''De doffe 'e' of [[sjwa]]''' ====
* '''De doffe e of [[sjwa]]''' klinkt hetzelfde als in het SN: '''[ə]'''. Zie echter ook [[#eu|de korte eu]]. Daar waar in het Standaaard Nederlands 'e' (de sjwa [ə]) wordt geschreven wordt die ook in het Antwerps als korte doffe e uitgesproken. Bij werkwoorden en meervouden die eindigen op '-en' wordt de -n meestal niet uitgesproken en eindigt het woord dus op "eu"[ə] ("we wille nog een biêtsje biêr" [wə wIllə noχ ən bitsjə bI:r] (we willen nog een beetje bier), behalve wanneer het volgende woord met een klinker begint, zie ook [[#eu|de korte eu]].
**:: Voorbeelden: ''wille(n)'' [willə(n)], ''de'' [də], ''een'' [ən],''ne/nen'' [nə of nən] <br>
<gallery caption="Uitspraakvoorbeelden de doffe e (sjwa)" perrow="4">
Sjwa-e.ogg|Uitspraak voorbeelden Antwerps sjwa : wille, de, een, ne