Het libretto volgt het toneelstuk, dat [[Jules Barbier (schrijver)|Jules Barbier]] en [[Michel Carré]] in [[1851]] schreven op basis van drie korte verhalen van [[E.T.A. Hoffmann]], een vruchtbaar [[Duitsland|Duits]] schrijver en componist uit de [[Romantiek (muziek)|Romantiek]]. Hoffmann wordt geportretteerd als deelnemer in drie van zijn eigen verhalen: ''Der Sandmann'', ''Rat Krespel'', en ''Die Geschichte vom verlornen SpiegelbildSpiegelbilde''. Zijn zedelijk en geestelijk verval wordt zichtbaar in het verhaal van drie elkaar opvolgende liefdesgeschiedenissen: lichtzinnig gedweep met een zingende mechanische pop Olympia, echte maar gedwarsboomde liefde met de zangeres Antonia, passief getalm met de courtisane Giulietta. Deze geschiedenissen vormen drie van de vijf bedrijven. In proloog en epiloog wordt Hoffmann getoond als verteller van deze verhalen, terwijl hij wacht op de prima donna Stella, die uiteindelijk een combinatie is van zijn drie eerdere liefdes. En tegelijk wordt zijn voortdurende metgezellin Nicklausse onthuld als zijn muze van de poëzie. Zijn rivaal en vijand Lindorf (die net als Stella in alle bedrijven in een andere gedaante voor komt) verlaat de taverne met Stella aan zijn arm, terwijl Hoffmann vlucht in dronkenschap.
