Lemma (naslagwerk): verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k Wijzigingen door Suix 0558 (Overleg) hersteld tot de laatste versie door Ronnie PG
Suix 0558 (overleg | bijdragen)
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 1:
Een '''lemma''' (meervoud ''lemma's'' of ''lemmata''), '''trefwoord''' of '''ingang''' is het [[woord]] waarop een begrip in [[naslagwerk]]en, bijvoorbeeld een [[woordenboek]] of een [[encyclopedie]], kan worden opgezocht. In veel naslagwerken staat achterin een overzicht van de lemma's: de [[index (boek)|index]] of het [[register (taalkunde)|register]]. Bij een lemma staan soms verwijzingen naar diverse pagina's: op al deze pagina's wordt het lemma genoemd. Bij elektronisch zoeken tikt men het lemma in het zoekvak.
Het ook [[leenwoord]]gebruikt ''lemma''om iseen uitcompleet het [[Oudgrieks|klassiek Grieks]] (via het [[middeleeuws Latijn]]) in het [[Nederlands]] terechtgekomen. Het meervoud ''lemmata'' is de oorspronkelijke, Griekse meervoudsvorm. Het Griekse woord ''lḗmma'' betekende 'aanname, datat wat genomen wordt'. Het is een afleiding van het werkwoord ''lambánein'' (= 'nemen'). Het [[Latijn|klassiek Latijn]] ontleende het woord ''lēmma'' aan het Grieks en liet de betekenis ervan verschuiven naar 'onderwerp van een geschrift; [[epigram]], opschrift, titel'. De Latijnse betekenis 'opschrift, titel' is dan (in meerdere talen, waaronder het Nederlands) uiteindelijk geëvolueerd tot 'trefwoord'.<ref>[http://www.etymologiebank.nl/trefwoord/lemma Lemma]</ref>
 
Een lemma is meestal het eerste, vaak vetgedrukte, woord van een [[artikel (redactioneel)|artikel]] in een woordenboek of encyclopedie. Om een artikel te kunnen vinden, moet het lemma bekend zijn waarmee het artikel begint. Zo vind je het [[voltooid deelwoord (Nederlands)|voltooid deelwoord]] ''gezocht'' onder het lemma ''zoeken'', de [[infinitief]] van het desbetreffende werkwoord. Vandaar dat naast ''lemma'' ook de [[synoniem (taalkunde)|synoniemen]] ''trefwoord'' en ''ingang'' worden gebruikt.
 
==Artikel==
Het woord ''lemma'' wordt bij uitbreiding ook gebruikt om een compleet artikel over een onderwerp in een woordenboek of encyclopedie aan te duiden.<ref>''Van Dale Nederlands'', digitale editie (geraadpleegd op 31 januari 2018), betekenis 2: "artikel in een woordenboek of encyclopedie (synoniem: artikel)"</ref>
 
==Herkomst==
Het [[leenwoord]] ''lemma'' is uit het [[Oudgrieks|klassiek Grieks]] (via het [[middeleeuws Latijn]]) in het [[Nederlands]] terechtgekomen. Het meervoud ''lemmata'' is de oorspronkelijke, Griekse meervoudsvorm. Het Griekse woord ''lḗmma'' betekende 'aanname, dat wat genomen wordt'. Het is een afleiding van het werkwoord ''lambánein'' (= 'nemen'). Het [[Latijn|klassiek Latijn]] ontleende het woord ''lēmma'' aan het Grieks en liet de betekenis ervan verschuiven naar 'onderwerp van een geschrift; [[epigram]], opschrift, titel'. De Latijnse betekenis 'opschrift, titel' is dan (in meerdere talen, waaronder het Nederlands) uiteindelijk geëvolueerd tot 'trefwoord'.<ref>[http://www.etymologiebank.nl/trefwoord/lemma Lemma]</ref>
 
{{Appendix}}