Baltistan: verschil tussen versies

'''Baltistan''' ([[Balti (taal)|Balti]]: བལྟིསྟན ([[Tibetaans schrift]]) of بلتیول ([[Arabisch schrift]]), ''Baltiyul''; [[Urdu]]: بلتستان, ''Baltistan'') is een gebied in het uiterste noordoosten van [[Pakistan]] en noorden van [[India]]. Het maakt tegenwoordig grotendeels deel uit van de Pakistaanse [[Autonomie|autonome regio]] [[Gilgit-Baltistan]], maar de oostelijkste delen staan onder Indiaas bestuur als onderdeel van de [[unieterritorium|unieterritoria]] [[Jammu en Kasjmir (unieterritorium)|Jammu en KashmirKasjmir]] en [[Ladakh]]. Het gebied bestaat uit de vallei van de [[Indus (rivier)|Indus]], omsloten door de [[Karakoram]] in het noorden en het [[Plateau van Deosai]] en de [[Grote Himalaya]] in het zuiden. Het is een extreem bergachtig gebied waar de hoogte vrijwel nergens onder de 3000 m ligt. Aan weerszijden van het Indusdal komen toppen boven de 8000 m voor.

Van de 10e tot 19e eeuw bestond Baltistan uit een aantal kleine staatjes, bestuurd door een zogenaamde [[radja (titel)|raja]] (prins). Op enkele korte onderbrekingen na wisten de lokale heersers in de praktijk vrijwel onafhankelijk te blijven. Het gebied werd in [[1405]] veroverd door [[Sikandar Butshikan]], de [[sultan (rang)|sultan]] van KashmirKasjmir, die de bewoners dwong zich tot de [[islam]] te bekeren. Hoewel de verovering niet blijvend was, bleef het gebied islamitisch, waarmee het zich in cultureel opzicht afscheidde van Ladakh. In 1637 lukte het de Mogolkeizer [[Aurangzeb]] in Baltistan een vazal op de troon te zetten, maar de opmars van de Mogols werd gestopt door de koning van Ladakh. De politieke invloed van het [[Mogolrijk]] bleef beperkt en verdween na de dood van Aurangzeb.

In 1834 werd Baltistan onderworpen door [[Zorawar Singh]] (1786-1841), een generaal in dienst van [[Gulab Singh]], de [[Dogradynastie|Dogra-heerser]] van [[Jammu (regio)|Jammu]]. Gulab Singh was op zijn beurt een vazal van keizer [[Ranjit Singh]] die heerste over het [[Sikhrijk]]. In 1846, aan het einde van de [[Eerste Sikhoorlog]], werd Jammu en KashmirKasjmir (inclusief Baltistan) een [[Brits-Indië|Brits]] [[protectoraat]].

Bij de [[deling van Brits-Indië]] in 1947 ontstonden de nieuwe staten India en Pakistan. In een poging een eigen onafhankelijke staat te stichten stelde [[Hari Singh]], de [[maharadja]] van KashmirKasjmir, zich neutraal op. Een groep [[paramilitair]]e strijders die de aansluiting met Pakistan zochten, de [[Gilgit Scouts]], kwamen daarop tegen de maharadja in opstand in Gilgit. De maharadja schakelde de hulp van India in, op voorwaarde dat Jammu en KashmirKasjmir voortaan deel van India zou zijn. Dit was het begin van de [[Eerste Kasjmiroorlog]]. In augustus 1948 lukte het de Pakistanen Skardu en Kargil te veroveren en verder op te rukken in de richting van [[Leh (stad)|Leh]], maar een Indiaas tegenoffensief drong ze weer terug tot de plek van de huidige bestandslijn. In december 1948 werd tot een wapenstilstand besloten, waarbij het grootste gedeelte van Baltistan onder Pakistaans gezag kwam te vallen.