Wikipedia

Steenberg (mijn): verschil tussen versies

Interactief door geschiedenis bladeren
← Oudere bewerkingNieuwere bewerking →
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
VisueelWikitekst
Geen bewerkingssamenvatting
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 1:
[[Bestand:Genk - Terril Waterschei.jpg|miniatuur|Terril bij de mijn van [[Steenkoolmijn van Waterschei|Waterschei]]]]
[[Bestand:Wilhelminatrap Landgraaf 2.jpg|miniatuur|Trap op [[Wilhelminaberg]]]]
Een '''steenberg''' ([[Nederland]]) of '''terril''' ([[België]], [[Frankrijk]]) is een ophoping van [[Afval (vuilnis)|steenafval]] als bijproduct van de ondergrondse [[mijnbouw]].
 
HetEen gesteentemijnsteenberg bestaat vooral uit een mengeling van [[leisteenSchiefer|schiefergesteente]], [[Rots (eensteen)|kalkrijke zachtrotsblokken]], en[[Steenkool|steenkoolafval]], brokkeliglichte gesteente),[[klei]]- en [[zandsteenzand]][[leem]][[Löss|deeltjes]], (eenwaarbij harderook gesteente)diverse soorten afval werden ''gedumpt''. DezeDe gesteenten kwamen vrij bij het afdiepen van [[Schacht (mijnbouw)|schachten]] en bij de aanleg van steengangen en [[Galerij (steenkoolmijn)|galerijen]]. Bij de eigenlijke steenkolenwinning kwamen stenen tussen de kolen mee naar boven. In de zeverij en [[Kolenwasserij|wasserij]] bovengronds werden de kolen van de stenen gescheiden. Dit proces, ook bekend als ''triage'', is aanvankelijk nog met (vrouwen)handwerk aan transportbanden gedaan, maar gaandeweg verfijnd, kolen werden gewassen in ''schlambekkens'' met behulp van chemische middelen. De oudereOudere steenbergen bevatten daarom relatief meer brandbarebrandbaar stoffenmateriaal, waardoor [[Zelfontbranding (scheikunde)|zelfontbranding]] kon ontstaan.
 
De mijnstenen werden vervolgens met [[Goederenwagon|smalspoorwagons]] naar de stortplaats vervoerd, bergopwaarts getransporteerd en op de voortdurend groeiende berg afval gestort waardoor een steenbergmijnsteenberg of mijnterrilterril ontstond. Mijnsteen werd ook gebruikt voor het opvullen van afgewerkte [[Pijler (steenkoolmijn)|pijlers]], dit deed mengebeurde om mijnschade door bodemverzakking te beperken. Na een mijnsluiting werd er steenafval van de steenberg gestort bij het dempen van de mijnschachten.
 
== Mijnterrils in Vlaanderen ==
Na de sluiting van de [[kolenmijn|mijnen]] van het [[Kempens Bekken|Kempens steenkoolbekken]] tussen 1966 en 1992 werden verscheidene pogingen ondernomen om uit de steenbergen nog steenkool te recupereren. In Winterslag, de oudste mijn, was dit succesvol en werd nog zo'n 10 à 15% steenkool gerecupereerd, de drie oorspronkelijke terrils werden daardoor herleid tot één grote. Hetzelfde gebeurde ook met een terril in Zwartberg, die werd afgegraven doorvoor de firma ''Pool der Calorieën'', enhet brandstoftoenmalige leverdeaankoopagentschap voorvan desteenkool voor [[Elektriciteitscentrale|electriciteitscentraleselektriciteitscentrales]] die toen nog draaiden op steenkool.
 
Verschillende mijnterrils zijnwerden na de mijnsluitingen eerst gestabiliseerd, zodat ze niet meer ongecontroleerd konden afkalven of gaan schuiven door stormweer en regenwater, daarna ingezaaid met gras en er[[Kruidlaag|kruidenzaad]]. Vooral op de zuidelijke hellingen ontstonden daardoor [[Microklimaat|microklimaattypes]] met zeldzame planten en insecten, die door het beheer worden beschermd. Over enkele steenbergen werden [[wandelen|wandelwegenwandelpaden]] en [[mountainbike]]routes naar de top aangelegd. DaarOp heeftde mentoppen een wijds [[uitzicht|panorama]], overvanaf de tuinwijken rond de mijn, hettot zichtde reiktverre bijomgeving, helder weermet vaak tot aan de terrils van andere mijnen en zelfs aangrenzende mijnbekkens aan de horizon bij helder weer.
 
In [[Limburg (Belgische provincie)|Belgisch-Limburg]] waren er zeven steenkoolmijnen, ze hadden allen minstens één terril.
* [[Steenkoolmijn van Beringen|Beringen]]: terril 2 is toegankelijk en heeft geen top maar een [[plateau (geografie)|plateau]] op een hoogte van 100 meter. Er werden 2 wandelpaden aangelegd op de terril. Terril 1 werd omgevormd tot Avonturenberg. Naast wandelpaden en trappen zijn er avontuurlijke klimconstructies tegen de berghelling en kan er ook gemountainbaiket worden.
* [[Steenkoolmijn van Eisden|Eisden]]: Een viertal terrils ligt rond een uitgestrekte en diepe plas, ontstaan door ontgrinding. De oudste terril is na zelfontbranding een winplaats voor rode [[Schist|schisten]], die als [[gravel]] gebruikt worden bij tuinaanleg en op tennisvelden. De grootste terril ligt gedeeltelijk op het grondgebied van [[Lanklaar]]. Er werden doorheen het gebied bewegwijzerde wandelroutes aangelegd. De terrils en de waterplas liggen aan de rand van het [[Nationaal Park Hoge Kempen]] en vormen het decor voor [[Connecterra]], de hoofdpoort naar het Nationaal Park, het [[Wellness centrum|wellnesscenter]] ''Elaisa'' en [[Terhills]], dat een commerciële invulling geeft aan dit gebied middels een [[Center Parcs]] [[resort]], een cablepark voor [[watersport]]ers op een gesaneerde grindplas en het vier sterren tellende Terhills hotel in het voormalige hoofdgebouw van de mijn.
* [[Steenkoolmijn van Houthalen|Houthalen]]: de mijnterril werd geëgaliseerd en uitgespreid om als ondergrond te dienen voor een industrieterrein. DaardoorDaar ontstond ernstige vervuiling van de ondergrond en het grondwater door [[As (verbranding)|as]], [[teer]] en [[zware metalen]].
* [[Steenkoolmijn van Winterslag|Winterslag]]: de top van de terril ligt op een hoogte van 163 meter, is spaarzaam begroeid met [[Grassenfamilie|gras]] en [[Kruidachtig|kruiden]], en werd enigszins gestabiliseerd. De voet van de berg is hogerspontaan begroeid met dichter struikgewas en lokaalis op plaatsen bebost. De terril is eigenlijk niet toegankelijk maar er zijn ''trails'' gevormd door [[mountainbikers]] en wandelaars.
* [[Steenkoolmijn van Waterschei|Waterschei]]: de 2 terrils liggen op het grondgebied van buurgemeente [[As (België)|As]]. Ze werden in 1999 beschermd als [[landschap]]. De mijnsteenbergen sluiten aan op het natuurgebied van de [[Bosbeek (Limburg)|Bosbeekvallei]], [[Stiemerbeekvallei|het brongebied van de Stiemerbeek]], de bos- en heidegebieden van As en [[Opglabbeek]] en het [[Nationaal Park Hoge Kempen]]. De meest noordelijke is de hoogste van de twee, met een beboste top van 155 meter hoog, en officieel niet toegankelijk. De tweede terril is 142 meter hoog, gestabiliseerd in drie plateau-lagen en vooral begroeid met gras. Deze terril is onderdeel van het wandelgebied [[ThorparkThor Park]], eenhet door de stad Genk ingerichtgesaneerde mijnterrein en als natuurgebied vaningericht (10 km²), noordelijk van de -opgeknapte- mijngebouwen van Waterschei. Naar deze mijnsteenberg loopt het ''Steenmannetjespad'', dat 2 kilometer lang is.
* [[Steenkoolmijn van Zolder|Zolder]]: de top van de terril ligt op een hoogte van 155 meter. Er zijn wandelpaden naar de top.
* [[Zwartberg]]: Deze mijn, die in 1966 sloot, had oorspronkelijk 2 terrils,. waarvanDe éénterril opbij hetde grondgebiednoordelijke tuinwijk van Opglabbeek. Een terrilZwartberg is afgegraven en maakte plaats voor eenhet industrieterrein''Industrieterrein terwijlGenk-Noord''. deDe tweede terril, officieelsinds 1966 geleidelijk bebost maar nog steeds onstabiel, werd in 2016 gekocht door [[Limburgs Landschap vzw|het Limburgs Landschap]], die het beheert als ''Natuurgebied Zwarte Berg''. Dit gebied (70 ha), op de grens van Opglabbeek met Houthalen, is omwille van de veiligheid niet toegankelijk, iser worden gegidste rondleidingen verzorgd door de beheerder.
 
== Mijnterrils in Wallonië ==
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/wiki/Steenberg_(mijn)"