Italiaanse renaissance: verschil tussen versies

Het begin van de renaissance leggen sommige historici in de eerste helft van de [[veertiende eeuw]]. Veel aspecten van de Italiaanse cultuur en samenleving bleven echter middeleeuws, zo bleef de Kerk onverminderd machtig. Veel kunstwerken uit de renaissance hebben een religieuze thematiek en bevinden zich in religieuze gebouwen, zoals het [[fresco (schilderterm)|fresco]] van het [[Laatste Avondmaal (Leonardo da Vinci)|Laatste Avondmaal]] van [[Leonardo da Vinci]] in een Milanees klooster, en de plafondschilderingen van [[Michelangelo Buonarotti|Michelangelo]] in de [[Sixtijnse Kapel]]. En zelfs het katholieke machtssymbool bij uitstek, de [[Sint-Pietersbasiliek]], is in de renaissance ontworpen en gebouwd. De notie van een ''renaissance'' (de Franse vertaling van het Italiaanse ''rináscita'', wedergeboorte, namelijk van de klassieke oudheid) kwam oorspronkelijk van [[Florence (stad)|Florentijnen]] die reflecteerden op, met name de culturele aspecten van, hun eigen geschiedenis. Vooral in de [[neolatijnse literatuur]] en de [[beeldende kunst]] vanaf [[1300]] (het [[trecento]]) is een geleidelijk negatievere houding merkbaar ten opzichte van de voorgaande middeleeuwen, de periode tussen het [[val van het West-Romeinse Rijk|einde]] van de [[West-Romeinse rijk|oude wereld]] en het [[trecento]]. De middeleeuwen worden daarin steeds vaker neergezet als een periode van duisternis, zonder [[retorica|welsprekendheid]], [[poëzie]], grote [[beeldhouwen|sculpturen]] en schilderijen. Voorbeelden van deze houding vindt men in de geschriften van [[Francesco Petrarca|Petrarca]] en [[Giovanni Boccaccio|Boccaccio]], [[Coluccio Salutati|Salutati]] en [[Leonardo Bruni|Bruni]], en bij kunstenaars en architecten als [[Lorenzo Ghiberti|Ghiberti]] en [[Leon Battista Alberti|Alberti]]. Deze [[humanisme|humanisten]] en hun navolgers stelden zich ten doel om na de "periode van barbarij", zoals ze de middeleeuwen noemden, de klassieke idealen te doen herleven. De superieur geachte cultuur van de [[klassieke oudheid]] diende in ere te worden hersteld en, zo mogelijk, te worden overtroffen (''[[translatio, imitatio en aemulatio]]''). Deze ontwikkelingen, hoe opmerkelijk ook, werden slechts gedragen door een overwegend mannelijke [[elite]]. Voor de grote meerderheid van de bevolking veranderde er weinig: de renaissance bleef als culturele beweging in Italië grotendeels beperkt tot de kring van geletterden en [[Patronage|patroons]].

 

[[Bestand:Anatomy of a Male Nude.jpg|thumb|Leonardo da Vinci: Anatomie van een mannelijk naakt (schets).]]