Koninklijk Parktheater: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
DeWesterloo (overleg | bijdragen)
→‎Gebouw: aanvullingen
DeWesterloo (overleg | bijdragen)
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 1:
[[FileBestand: Théâtre royal du Parc Bxl3.JPG |thumbalt=|miniatuur|Gevel van het Koninklijke Parktheater aan de Wetstraat]]
Het '''Koninklijk Parktheater''' (Frans: ''Théâtre Royal du Parc'') is het op één na oudste Brusselse theater dat nog in gebruik is. Het werd aanvankelijk opgericht als onderdeel van de '[[Waux-hall|Waux-Hall]]' van Brussel, een amusementscomplex gelegen in het [[Warandepark]]. Aanvankelijk werd het dan ook vooral gebruikt voor opvoeringen van het lichtere repertoire zoals de [[Vaudeville (theatervorm)|Vaudeville]]. In de tweede helft van de 19de eeuw groeide het uit tot de meest vooraanstaande Franstalige scène van de Belgische hoofdstad. Beroemde Franse acteurs zoals [[Sarah Bernhardt]] of [[François Coppée]] stonden er dan ook regelmatig op de planken.
 
Regel 15:
 
== Gebouw ==
 
[[Bestand:Brussels Park Theatre Montoyer.jpg|miniatuur|Ontwerp van Montoyer voor de gevel van het 'Petit Théâtre']]
[[Bestand:33. Théâtre Royal du Parc. X Kreins Jobard.jpg|miniatuur|Het Parktheater omstreeks 1830]]
 
=== Het Petit-Théâtre van Montoyer (1782) ===
Het theater werd in 1782 opgetrokken volgens de plannen van [[Louis Montoyer]]. Het kleine theater was geconcipieerd als onderdeel van de Waux-Hall van Brussel, een amusementscomplex gelegen in het [[Warandepark]] dat verder onder meer een balzaal, salons, een restaurant, winkeltjes met luxeartikelen en een zomerterras met muziekkiosk omvatte. De gevel langs de Wetstraat was een uiterst sobere witgepleisterde constructie in [[Neoclassicistische architectuur|neoclassicische]] stijl, met [[Pilaster|pilasters]] onder een ongedecoreerd [[Fronton (bouwkunde)|fronton]]. Over de binneninrichting van de oorspronkelijke theaterzaal is niet veel bekend. Volgens [[François-Joseph Fétis|Fétis]], die naar eigen zeggen zijn informatie haalde bij een oude personeelslid van het theater, had de zaal aanvankelijk een ovaal grondplan en waren er twee balkons zonder loges.<ref>{{Citeer tijdschrift|achternaam=Fétis|voornaam=François-Joseph|medeauteurs=|taal=fr|url=|titel=Notes sur les conditions acoustiques des salles de concert ou de spectacle|jaargang=XVI|tijdschrift=Bulletins de l'Académie Royale des Sciences, des Lettres et des Beaux-Arts de Belgique|datum=1849|nummer=|pp=517-530}}</ref>
[[Bestand:Bruxelles à travers les âges (1884) (14783429673).jpg|miniatuur|De gevel aan de Wetstraat met het balkon toegevoegd door Partoes in 1844]]
 
=== Aanpassingen door Partoes (1844) ===
De toeschouwersruimte, toneeltoren, foyers, gangen en gevel werden herhaaldelijk verbouwd, uitgebreid en verbeterd. Tegen de jaren 1840 was het theater zo verouderd dat het in opdracht van het Brusselse stadsbestuur door stadsarchitect [[Hendrik Partoes|Partoes]] in september 1844 in een kort tijdspanne werd gerenoveerd. De investering was waarschijnlijk ook bedoeld om het hoofd te bieden aan de op hand zijnde concurrentie van nieuwe theaters als het Théâtre des Nouveautés (1844), [[Alhambra (theater)|Théâtre du Cirque]] (1846) en het [[Théâtre Royal des Galeries|Théâtre des Galeries]] (1847). In nauwelijks een maand tijd voerde men voor 50.000 frank omvangrijke werken uit. De som is niet onbeduidend als men bedenkt dat de afgewerkte nieuwbouw van het Théâtre des Nouveautés, inclusief decors en machinerie, 120.000 frank had gekost. De vestibule, gangen en trappen werden aangepast om de circulatie te verbeteren, en aan de voorgevel werd een door zuilen ondersteund balkon toegevoegd waaronder de rijtuigen konden stoppen om de bezoekers droog te laten uitstappen. Partoes bouwde verder nog een opslagplaats voor de decors en liet de toeschouwersruimte herinrichten en opnieuw decoreren. Toen het theater op 21 september 1844 heropende reageerde de pers alvast verrukt: '<nowiki/>''Il est impossible de se figurer que se petit réduit, si sale, si noir, si mal disposé, deux mois auparavant, ait pu subir une métamorphose si complète, et soit devenu un théâtre coquet, brillant, et offrant toutes les commodités désirables.''' <ref name=":1">{{Citeer boek|titel=Annuaire Dramatique de Belgique|auteurlink=|auteur=Delhasse, Félix|medeauteurs=|taal=fr|url=|uitgever=Bruxelles, J.A. Lelong|datum=1845|pagina's=p.72-74|ISBN=}}</ref> De toeschouwersruimte was gedecoreerd met vergulde ornamenten op een witte ondergrond met blauwe arabesken. Het plafond was versierd met vergulde rozetten en lijstwerk waarin tabletten met de namen van vooraanstaande theaterauteurs waren opgenomen. De zitplaatsen en wanden van de loges waren bekleed met blauw fluweel, brokaat en gesatineerd behang. Op het derde balkon werd de achtergrond gevormd door een geschilderde gouddraperie met festoenen die ook boven de toneelopening doorliep. Het toneelgordijn was door Dhr. Rivière geschilderd in [[Trompe-l'oeil|trompe-l'oei]]<nowiki/>l als een draperie van wit zijdedamast. Een nieuwe kroonluchter met gasvlammen, geleverd door het Brussels huis Trossaert, en vier grote kandelaars op de borstwering van de twee voorste loges, verdubbelde de intensiteit van de verlichting.<ref name=":1" />
 
=== Vernieuwde toeschouwersruimte (1860) ===
Tijdens het zomerreces na het seizoen 1859-1860 werd de toeschouwersruimte opnieuw ingrijpend verbouwd volgens de nieuwste mode. De banken op de parterre en het parket verdwenen ten gunste van meer comfortabele '<nowiki/>''stalles''<nowiki/>' en '<nowiki/>''fauteuils d'orchestre''<nowiki/>'. De balkons werden wat naar voren gebracht, met een uitspringende ronding tegen de prosceniumloges aan, en ze werden versierd met vergulde guirlandes en cartouches. De blauwe wandbekleding moest wijken voor een oranje tint, terwijl de zitmeubels werden bekleed met dieprode stoffen ('''ponceau foncé''<nowiki/>'). De prosceniumloges werden helemaal herbouwd, veel overdadiger met stucwerk versierd, en van binnen behangen met oranje damast. Een nieuwe, veel grotere kroonluchter, voorzien van 70 gasvlammen deed alles in een overvloedig licht baden. De toeschouwersruimte heeft sindsdien in grote lijnen deze vorm behouden. Vandaag telt de zaal ongeveer 850 zitplaatsen.
 
 
 
 
==Enkele bekende historische gasten==