Aliyah Bet: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
kGeen bewerkingssamenvatting
Regel 59:
 
== Etymologie ==
De [[Hebreeuws]]e term ''aliyah'', in het Nederlands ook wel [[Transliteratie|getranslitereerd]] als ''[[Alia (emigratie)|alia]]'', is afgeleid van ''alah'' ({{lang|he|עָלָה}}), dat letterlijk 'opstijgen', 'omhooggaan' of 'klimmen' betekent.<ref>{{en}} Bible Hub: [http://biblehub.com/hebrew/5927.htm Alah]</ref> Het is van oorsprong een [[Tenach]]ische term voor het opstijgen naar een heilige plaats.{{Refn|group=*kleine-letter|Bijvoorbeeld in [[Jesaja (boek)|Jesaja]] 2:3: "En vele volken zullen heengaan en zeggen: Komt, laat ons <u>opgaan tot</u> den berg des Heeren, tot het huis van den God Jakobs, opdat Hij ons lere van Zijn wegen."<ref>{{nl}} [[Statenvertaling]]: [http://www.statenvertaling.net/bijbel/jesa/2.html Jesaja 2]</ref>}} Palestina is voor Joden het [[Beloofde Land]], het ''Erets Israel'' ('Land Israël'), en daarom het heiligste land. De [[Rabbijnse literatuur]] adopteerde de term ''aliyah'' om de emigratie naar het oorspronkelijke Israël aan te duiden vanuit de verschillende landen van de [[Joodse diaspora]], zoals [[Egypte (land)|Egypte]], [[Babylonië]] en het [[Assyrische Rijk]].<ref>{{en}} Forward.com: [http://www.forward.com/articles/132111/ Move On Up, The Forward]</ref>{{Refn|group=*kleine-letter|Een man of vrouw die een alia maakt noemt men respectievelijk een ''oleh'' of ''olah''. De meervoudsvorm voor beide termen is ''olim''.<ref>{{en}} Anglo-List.com: [http://www.anglo-list.com/aliyah-information/what-is-aliyah Making Aliyah. What is Aliyah?]</ref>}}
 
''Bet'' ({{lang|he|ב}}) is de letter B in het [[Hebreeuws alfabet]] en staat in de term ''Aliyah Bet'' als afkorting voor ''bilti-legalit'' ({{lang|he|בלתי־ליגאלית}}), wat letterlijk 'illegaal' betekent.<ref>{{en}} {{aut|Safira Rapoport}}, ''[https://books.google.nl/books?id=sst5DAAAQBAJ&pg=PT181 A Pedigreed Jew: Between There and Here – Kovno and Israel]'' (Amberley Publishing Limited, 2016)</ref> ''Aliyah Bet'' is derhalve een [[codenaam]] die de feitelijke betekenis moest verhullen: de illegale emigratie naar Palestina. Het is daarnaast een woordspeling; de Joodse gemeenschap in Palestina noemde de legale immigratie zoals toegelaten in het [[MacDonald White Paper|Britse witboek]] de ''Aliyah Alef'', waarbij ''Alef'' ({{lang|he|א}}) staat voor de eerste letter in het Hebreeuws alfabet.<ref name="thomas">{{nl}} {{aut|Gordon Thomas}}, ''[https://books.google.nl/books?id=FLWDFeRzujUC&hl=nl&source=gbs_navlinks_s Operatie Exodus]'' (Het Spectrum, 2011)</ref> Daar de Britse quota te laag waren in de ogen van de zionisten, was de Aliyah Bet het 'Plan B'.
Regel 68:
Volgens de Joodse traditie begon [[Joodse diaspora|hun diaspora]] met de val van het [[koninkrijk Israël]] in de [[8e eeuw v.Chr.]], gevolgd door die van het [[koninkrijk Juda]] in de [[6e eeuw v.Chr.]] In de [[middeleeuwen]] hadden de Joden zich verspreid in [[Europa (werelddeel)|Europa]], het [[Oostblok]] en de [[Arabische wereld]]. Nadat [[antisemitisme]] overal in Europa de kop op had gestoken, maakten kleine Joodse groepen rond 1880 de eerste kleinschalige [[Alia (emigratie)|alia's]] naar het [[Ottomaanse Rijk|Ottomaanse]] [[Palestina (regio)|Palestina]].<ref name="keller">{{nl}} {{aut|Werner Keller}}, ''En zij werden verstrooid onder alle volken'' (La Rivière & Voorhoeve)</ref> Zij noemden zichzelf de [[jisjoev]] ({{lang|he|היישוב}}: 'nederzetting').
 
In augustus 1897 werd tijdens het eerste Internationale [[Zionisme|Zionistische]] Congres in [[Bazel (Zwitserland)|Bazel]] een programma aangenomen om in Palestina een Joods thuisland te vestigen. Voor de realisatie van dit doel richtten [[Theodor Herzl]] en [[Nathan Birnbaum]] de [[Zionistische Wereldorganisatie|Zionistische Organisatie]] (ZO) op.<ref group=*kleine-letter>Tegenwoordig de [[Zionistische Wereldorganisatie]]</ref><ref>{{en}} {{aut|Arjun Charan Sethi}}, [https://web.archive.org/web/20071127070858/http://fusion.dalmatech.com/~admin24/files/zionism_in-britishpalestine.pdf Zionism & The British In Palestine] (University of Maryland, 2007)</ref> In 1908 werd vervolgens de [[Jewish Agency for Israel|Palestine Zionist Executive]] opgericht, een onderdeel van de ZO dat was belast met het faciliteren van emigraties naar Palestina, de aankoop van grond en het bepalen van het algemene zionistische beleid. Organisaties als de [[Bilu]], de [[Hovevei Zion]] en de [[HeHalutz]] richtten agriculturele [[commune]]s op in Palestina, de eerste voorlopers van de [[kibboets]]en die vanaf 1910 verspreid in het land werden gebouwd.<ref>{{en}} {{aut|Daniel Gavron}}, ''[http://books.google.com/books?id=5wifOjaA2BoC&pg=PA20 The Kibbutz: Awakening from Utopia]'' (Rowman & Littlefield, 2000)</ref><ref group=*kleine-letter>Vanaf 1921 werden ook [[mosjav]]s gebouwd. Dit waren vergelijkbare landbouwnederzettingen, maar met een andere vorm van organisatie.</ref>
 
=== Brits mandaatschap ===
Regel 83:
 
[[Bestand:Palestine immigrant certificate.jpg|thumb|Immigratiecertificaat verstrekt op 16 september 1935 in [[Warschau]] door de [[Jewish Agency for Israel|Jewish Agency for Palestine]]]]
Op last van de Britse mandaatregering werd de [[Jewish Agency for Israel|Palestine Zionist Executive]] op 11 augustus 1929 gereorganiseerd. Zij veranderde haar naam hierop in de [[Jewish Agency for Israel|Jewish Agency for Palestine]].<ref name="Ofer5">{{aut|Dalia Ofer}}, p. 5</ref><ref group=*kleine-letter>Na de onafhankelijkheidsverklaring werd de naam veranderd in de [[Jewish Agency for Israel]].</ref> Nadat de [[Onlusten in Palestina 1929|onlusten in Palestina in 1929 een nieuw hoogtepunt]] hadden bereikt, legden de Britten in de [[Passfield White Paper]] van 20 oktober 1930 verdere beperkingen op aan de Joodse immigratie. De Jewish Agency werd aangewezen als de officiële instantie voor de regulering van de immigraties.<ref>{{en}} The Avalon Project: [http://avalon.law.yale.edu/20th_century/angch03.asp Anglo-American Committee of Inquiry - Chapter III]<br />{{en}} Jewish Virtual Library: [http://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/History/passfield.html The Passfield White Paper]</ref> De Britten bepaalden per half jaar de quota van de certificaten op basis van de behoeftes op de Joodse [[arbeidsmarkt]].<ref name="Ofer5" /> Alleen immigranten met een door de Jewish Agency verstrekt immigratiecertificaat werden in Palestina toegelaten, overige immigratie werd beschouwd als illegaal. Ongeveer 20.000 Joden gebruikten daarop toeristenvisa om zich permanent in Palestina te vestigen. Nog eens duizenden werden in het land toegelaten na het sluiten van een [[schijnhuwelijk]].<ref name="Ofer4" />
 
Teleurgesteld door de gematigde houding van de Jewish Agency tegenover de Arabische oppositie en het Britse mandaatbestuur splitste een grote groep zich af van de Hagana. Onder leiding van [[Avraham Tehomi]] vormde zij in 1931 de [[Etsel]]. Deze revisionistisch zionistische terreurbeweging voerde onder andere door middel van [[bomaanslag]]en actief verzet tegen zowel de Arabieren als de Britten.<ref name="Grunor10">{{aut|Jerry A. Grunor}}, p. 10</ref>
Regel 91:
== Beginperiode (1934 – 1939) ==
{{Zie onder|Zie de [[#tabel|overzichtstabel]] voor een totaaloverzicht van alle reizen}}
De bouw van de [[kibboets]]en en de economische groei droegen bij aan een toenemende behoefte aan immigranten. In 1931 werden 350 immigratiecertificaten voor Palestina uitgereikt en in 1932 4500.<ref name="Ofer9">{{aut|Dalia Ofer}}, p. 9</ref> De [[Jewish Agency for Israel|Jewish Agency]] bleef de Britse mandaatregering verzoeken om verhogingen van de quota, waarop in het jaar 1934 meer dan 42.000 certificaten werden verstrekt.<ref name="Ofer8">{{aut|Dalia Ofer}}, p. 8</ref> Een groot deel van de certificaten werd gebruikt voor de 60.000 Joden die in de periode van 1933 tot 1939 vanuit Duitsland naar Palestina reisden.<ref>{{en}} Jewish Virtual Library: [http://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/judaica/ejud_0002_0008_0_08075.html Haavara]</ref> Deze emigratie was mogelijk door de [[Ha'avara-Abkommen]],<ref group=*kleine-letter>''Ha'avara'' is [[Hebreeuws]] voor 'overdracht'; ''Abkommen'' is [[Duits]] voor 'overeenkomst'</ref> een overeenkomst tussen de Jewish Agency en het Duitse Ministerie van Economische Zaken. Deze regeling bleef tot het uitbreken van de [[Tweede Wereldoorlog]] van kracht.<ref>{{en}} The National Library of Israel: [http://web.nli.org.il/sites/NLI/English/collections/personalsites/Israel-Germany/World-War-2/Pages/Haavara-Agreement.aspx “Transfer Agreement” and the Boycott of German Goods]</ref>
 
Veel Joden beschouwden de Britse quota als ontoereikend en vonden ze bovendien in strijd met de [[Balfour-verklaring]]. De jeugdbewegingen [[HeHalutz]] en [[Betar (zionisme)|Betar]] organiseerden de eerste illegale immigraties over zee en hadden tot 1939 het grootste aandeel in de Aliyah Bet. De HeHalutz werkte nauw samen met de [[Socialisme|socialistisch]] zionistische [[Mapai]], de voorloper van de huidige Israëlische [[Arbeidspartij]]. De [[Revisionistisch zionisme|revisionistische]] Betar had onder leiding van [[Ze'ev Jabotinski|Jabotinski]] een sterk afwijkende kijk op het zionisme. Er was derhalve vrijwel geen samenwerking tussen de twee groeperingen.<ref name="Ofer9" />
Regel 99:
=== Eerste reizen in 1934 ===
[[Bestand:PikiWiki Israel 27930 Immigration lookout at Bet Yanay Beach.JPG|thumb|Een monument in [[Bet Yanay]] gedenkt de ontscheping van de ''[[Velos (schip, 1906)|Velos]]'', het eerste schip in de Aliyah Bet]]
Aanvankelijk stond de Jewish Agency afwijzend tegenover elke poging om de Britse immigratiewetgeving te ontduiken, uit vrees voor een negatieve invloed op de immigrantenquota.<ref name="Ofer8" /> De HeHalutz had echter jonge mensen nodig om haar talrijke [[kibboets]]en te bemannen. Op eigen initiatief organiseerde zij de eerste illegale bootreis naar Palestina en luidde zo het begin in van de Aliyah Bet.<ref group=*kleine-letter>Zie de [[#tabel1|overzichtstabel {{markeer|&nbsp; &nbsp; &nbsp;|#FFD9D9}}]]</ref> Op 26 juli 1934 vertrok de ''[[Velos (schip, 1906)|Velos]]'' vanuit [[Griekenland]] met 350 ma'apalim aan boord en arriveerde op 25 augustus aan de kust bij [[Bet Yanay]]. De Jewish Agency gaf de Hagana toestemming om te helpen bij het ontschepen en onderbrengen van de vluchtelingen.<ref name="Grunor11">{{aut|Jerry A. Grunor}}, p. 11</ref>
 
[[Ze'ev Jabotinski]] deelde de voorzichtige houding van de Jewish Agency niet. Hij promootte een grootscheepse immigratie naar Palestina, ongeacht welke restricties de Britten hieraan zouden opleggen.<ref name="Grunor11" /> De Betar bracht met de ''[[Union (schip)|Union]]'' 117 ma'apalim van Griekenland naar Palestina. Bij aankomst op 28 augustus werden 17 opvarenden door de Britse autoriteiten gearresteerd, de rest wist op het vasteland te ontkomen.<ref name="silverstone1" />
Regel 109:
Drie factoren droegen bij aan een doorstart van de Aliyah Bet. Allereerst breidde de invloedssfeer van [[nazi-Duitsland]] zich steeds meer uit in Europa. Na de dood van staatsman [[Józef Piłsudski]] in mei 1935 hanteerde ook de [[Polen|Poolse]] regering een discriminerend beleid jegens de Joden.<ref name="Ofer11" /> Deze ontwikkeling voedde bij veel Europese Joden het verlangen naar Palestina als toevluchtsoord.
 
Een andere factor was de politiek van de revisionisten. Jabotinski stelde een programma op waarmee hij heel Palestina onder Joodse heerschappij wilde brengen. Voor de realisatie van dit plan was een grote toename van de Joodse bevolking nodig en derhalve een massale immigratie in Palestina. Toen de [[Zionistische Wereldorganisatie]] in 1935 Jabotinski's resolutie afwees, brak hij met de organisatie en richtte de [[Nieuwe Zionistische Organisatie]] (NZO) op.<ref group=*kleine-letter>In 1946 fuseerde de NZO weer met de Zionistische Wereldorganisatie.</ref>
 
In Palestina legden de witboeken nog weinig gewicht in de schaal en was de Britse houding ten opzichte van de illegale immigranten vrij soepel. In 1936 legaliseerde de mandaatregering bijvoorbeeld alle jisjoev die geen geldige papieren bezaten.<ref name="Ofer4" /> Een groot deel van de Arabische bevolking was fel gekant tegen de groeiende Joodse populatie en ergerde zich aan de toegeeflijke Britse houding. De groeiende onvrede culmineerde in 1936 in de [[Arabisch-Palestijnse opstand]] tegen zowel de Joden als de Britten. Het [[Arabisch Hoger Comité]] zette de Arabieren aan tot een algemene staking, demonstraties, het ontduiken van belastingen en een economische boycot van de Joden. Aanslagen op de Joodse nederzettingen namen hand over hand toe en Arabieren pleegden bomaanslagen op pijpleidingen, spoorlijnen en treinen. In een poging om beide partijen tegemoet te komen deed de Britse [[Commissie-Peel|Peel-commissie]] op 7 juli 1937 een voorstel om Palestina op te splitsen in een Joodse en een Arabische staat. De Arabische leiders verwierpen dit voorstel, maar voor de Europese Joden werd de hoop op een eigen thuisland verder aangewakkerd.<ref name="Ofer11" />
Regel 122:
Toen het duidelijk werd dat het verdelingsplan van de [[Commissie-Peel|Peel-commissie]] niet van de grond zou komen, liet de [[Jewish Agency for Israel|Jewish Agency]] in 1938 haar voorzichtige houding varen en vanaf dan richtte ook zij zich op de Aliyah Bet.<ref>{{aut|Jerry A. Grunor}}, p. 14</ref> De organisatie beschikte over meer financiële middelen dan de HeHalutz en de revisionisten, waardoor de omstandigheden aan boord van de immigratieschepen aanzienlijk zouden worden verbeterd.<ref>{{aut|Dalia Ofer}}, p. 17, 18</ref>
 
De Duitse [[Ostmark (gebied)|bezetting van Oostenrijk]] en [[Eerste Slowaakse Republiek|Slowakije]] in maart 1939 zorgde voor een verdere toename van het aantal Joodse vluchtelingen. Om immigraties doeltreffender te kunnen uitvoeren richtte de [[Hagana (organisatie)|Hagana]] op 29 april 1939 de [[Mossad Le'Aliyah Bet]] op; de 'Instelling voor Aliyah Bet'.<ref group=*kleine-letter>Een veelgebruikte afkorting is de 'Mossad'. De Mossad Le'Aliyah Bet is slechts zijdelings gerelateerd aan de op 13 december 1949 opgerichte [[Mossad]].</ref> Dit onderdeel zou geleidelijk de werkzaamheden van de HeHalutz overnemen, zodat deze zich weer kon richten op het geven van trainingsprogramma's voor vestiging in Palestina.<ref>{{en}} Jewish Virtual Library: [https://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/judaica/ejud_0002_0008_0_08655.html He-Halutz]</ref> [[Shaul Avigur]]<ref group=*kleine-letter>Tot 1948 nog Shaul Meirov geheten</ref> werd aangesteld als het hoofd van de nieuwe Hagana-afdeling. Zijn direct leidinggevende was [[David Ben-Gurion]], voorzitter van het uitvoerend comité van de Jewish Agency en politiek leider van de socialistisch zionistische [[Mapai]]. De werkzaamheden van de Mossad Le'Aliyah Bet werden voor een groot deel gefinancierd door de in 1914 opgerichte [[American Jewish Joint Distribution Committee]] (JDC).<ref name="MAB">{{en}} Palyam.org: [https://web.archive.org/web/20160303181530/http://www.palyam.org/English/HaMossad/mainpage Ha'Mossad Le'Aliya Bet]</ref><ref name="JDC">{{en}} United States Holocaust Memorial Museum: [http://www.ushmm.org/wlc/en/article.php?ModuleId=10005367 American Jewish Joint Distribution Committee and Refugee Aid] (20 juni 2014)</ref>
 
<div id="Gideonim"></div>
[[Bestand:HN-Af-Al-Pi-Chen-radio-room.jpg|thumb|Gideon-installatie met [[morse]]seinsleutel aan boord van een schip van de Mossad Le'Aliyah Bet<ref group=*kleine-letter>Gefotografeerd in de in [[Haifa]] tentoongestelde ''[[Af Al Pi Chen (schip, 1941)|Af Al Pi Chen]]''</ref>]]
De Mossad Le'Aliyah Bet had haar hoofdkantoor in [[Tel Aviv]] en vestigde bijkantoren in [[Italië]], [[Griekenland]], [[Frankrijk (hoofdbetekenis)|Frankrijk]], [[Zwitserland]], [[Oost-Europa]] en de [[Verenigde Staten (hoofdbetekenis)|Verenigde Staten]]. Deze besloegen vaak niet meer dan een of twee kamers in een kantoorgebouw of privéwoning. De werkzaamheden van de Mossad Le'Aliyah Bet omvatten onder andere het kopen en reisklaar maken van schepen, het monsteren van [[Kapitein (schip)|kapiteins]] en bemanningsleden, het uitkiezen en trainen van immigranten en het opleiden van [[Matroos|matrozen]] van de Hagana als scheepscommandanten en bemanningsleden.<ref name="MAB" /> [[Marconist]]en in dienst van de Hagana, ''Gideonim'' genoemd, onderhielden het 'Gideon-netwerk'. Elk immigrantenschip was voorzien van een kleine [[Korte golf|kortegolfradio]] waarmee een Gideoni middels [[morse]]codes contact kon onderhouden met de Haganakantoren in Palestina en Europa.<ref name="gideon">{{en}} Palyam.org: [http://www.palyam.org/English/Gidonim/mainpage The Gideons (Ha'Gid'onim)]</ref>
 
=== Aanvullende wetgeving voor immigratie ===
In 1939 duurde de [[Arabisch-Palestijnse opstand]] nog steeds voort. De Britten besloten om middels een witboek een aantal voorwaarden van de Arabieren in te willigen, daar deze in de meerderheid waren en een grotere bedreiging vormden dan de Joden. Premier [[Neville Chamberlain]] gaf te kennen: "als we dan een partij moeten beledigen, laten we dan de Joden beledigen in plaats van de Arabieren."{{Refn|group=*kleine-letter|Origineel citaat: ''"If we must offend one side, let us offend the Jews rather than the Arabs."''<ref name="ABH">{{en}} Palyam.org: [http://www.palyam.org/English/Hahapala/mainpage Aliya Bet (Ha'apala)]</ref>}} Op 23 mei 1939 werd de [[MacDonald White Paper]] goedgekeurd door het [[Lagerhuis (Verenigd Koninkrijk)|Britse Lagerhuis]].<ref group=*kleine-letter>Het witboek werd door het Lagerhuis met 268 tegen 179 stemmen aangenomen.</ref> Het idee van verdeling van Palestina in twee afzonderlijke staten werd hierin losgelaten en de mogelijkheden voor grondaankoop door Joden werden sterk beperkt. Het plan was om in 1949 een onafhankelijke staat te creëren met zowel Arabische als Joodse vertegenwoordigers in de regering. Tot die tijd werd het aantal immigratiecertificaten beperkt tot 75.000, verspreid over de periode van 1940 tot 1944. Elk jaar zouden 10.000 immigranten in het bezit van een certificaat worden toegelaten. De overige 25.000 certificaten zouden aanvullend worden verstrekt aan vluchtelingen, op voorwaarde dat de jisjoev adequate voorzieningen voor hun onderhoud konden waarborgen. Kinderen en andere hulpbehoevende personen zouden daarbij voorrang krijgen. Na afloop van de vijf jaar zou verdere immigratie afhangen van de toestemming van de meerderheid van de bevolking, dat wil zeggen, de Arabische bevolking.<ref>{{en}} [http://hansard.millbanksystems.com/commons/1939/may/23/palestine#S5CV0347P0_19390523_HOC_302 Verslag en stemming van het debat] (23 mei 1939)</ref>
 
[[Bestand:PikiWiki Israel 7784 Illegal immigrants camp. Atlit.jpg|thumb|Het [[interneringskamp Atlit]] ten zuiden van [[Haifa]]]]
Regel 138:
 
[[Bestand:Tiger Hill (ship) 1939.jpg|thumb|De ''[[Tiger Hill (schip, 1887)|Tiger Hill]]'' gestrand op de kust bij [[Tel Aviv]], 1 september 1939]]
De verscherping van het toezicht op de immigraties had een aanmerkelijke invloed op het succes van de operaties.<ref group=*kleine-letter>Zie de [[#tabel2|overzichtstabel {{markeer|&nbsp; &nbsp; &nbsp;|#E7D9FF}}]]</ref> De voorheen zo succesvolle ''[[Atrato (schip, 1911)|Atrato]]'' werd op zijn zevende reis naar Palestina op 28 mei 1939 onderschept en de 430 ma'apalim aan boord werden gearresteerd. Hetzelfde lot onderging onder andere de ''[[Colorado (schip, 1918)|Colorado]]'' tijdens zijn vijfde reis in juli. Op 1 september strandde de ''[[Tiger Hill (schip, 1887)|Tiger Hill]]'' op de kust bij [[Tel Aviv]]. Dit schip van de Mossad Le'Aliyah Bet had 1417 immigranten aan boord; een nieuw recordaantal. De Britten namen het schip onder vuur en doodden twee van de immigranten.<ref name="silverstone1" />
 
Sommige schepen hadden meer succes. Het eerste schip dat de [[Mossad Le'Aliyah Bet]] inzette was de ''[[Dora (schip, 1898)|Dora]]''. Het nam 480 Joodse vluchtelingen aan boord in de havens van [[Vlissingen]] en [[Antwerpen (stad)|Antwerpen]] en zette die op 12 augustus in Palestina af.<ref>{{en}} DanielAbraham.net: [http://www.danielabraham.net/tree/katz/toni/dora.asp The Story of the Dora]</ref> Het waren echter vooral de schepen van de Betar en individuele revisionisten die de blokkades wisten te omzeilen. Tussen het uitbrengen van het witboek en het begin van de [[Tweede Wereldoorlog]] smokkelden zij meer dan 2700 immigranten Palestina binnen.
Regel 150:
 
[[Bestand:Rudnichar.jpg|thumb|De ''[[Rudnitchar (schip, 1872)|Rudnitchar]]'' was voor zover bekend het enige immigrantenschip dat tijdens de [[Tweede Wereldoorlog]] ongemerkt de Palestijnse kust bereikte]]
Ten minste 50.000 Joden wisten tijdens de oorlog Palestina te bereiken. Meer dan 16.000 deden dit clandestien,<ref name="Frankel">{{en}} {{aut|Jonathan Frankel}}, ''[https://books.google.nl/books?id=7Mhr3PLTWHAC&pg=PA121 Studies in Contemporary Jewry: Volume X: Reshaping the Past: Jewish History and the Historians]'' (Institute of Contemporary Jewry, Hebrew University of Jerusalem, 1994)</ref><ref group=*kleine-letter>Zie de [[#tabel3|overzichtstabel {{markeer|&nbsp; &nbsp; &nbsp;|#D9E7FF}}]]</ref> maar werden meestal gearresteerd en in kampen als [[Interneringskamp Atlit|Atlit]] gevangengezet. Enkele schepen waren in een dermate slechte staat dat ze er niet in slaagden om Palestina te bereiken. Andere schepen zetten hun passagiers af in [[Turkije]], vanwaar ze hun reis te voet of per trein vervolgden. Voor zover bekend was de ''[[Rudnitchar (schip, 1872)|Rudnitchar]]'' van de [[Betar (zionisme)|Betar]] het enige schip dat erin slaagde om voorbij de Britse blokkade te geraken. In drie reizen smokkelde het ruim 1300 ma'apalim Palestina binnen.
 
Ondanks het immigratiebeleid namen meer dan 30.000 Palestijnse Joden dienst in het Britse leger.<ref name="JB">{{en}} United States Holocaust Memorial Museum: [https://www.ushmm.org/wlc/en/article.php?ModuleId=10005275 Jewish Brigade Group]</ref> Zij wilden militaire ervaring opdoen voor de strijd tegen de Arabieren. Bovendien hoopten zij dat hun vrijwillige deelname in het leger een positieve invloed zou hebben op het immigratiebeleid.<ref name="marrus" /> [[David Ben-Gurion|Ben-Gurion]] vatte het voornemen van de [[jisjoev]] in september 1939 als volgt samen: "Wij zullen in de oorlog vechten aan de zijde van Engeland, alsof er geen witboek was, en wij zullen vechten tegen het witboek alsof er geen oorlog was."<ref name="keller" />
Regel 163:
Op de ochtend van 25 november ontplofte een door de [[Hagana (organisatie)|Hagana]] geplaatste bom aan boord van de ''Patria''. Het doel was om het schip zodanig te beschadigen dat het voor reparatie in Haifa moest blijven. In de zo gewonnen tijd wilde de Jewish Agency proberen om de Britten over te halen van de deportatie af te zien. De romp van de ''Patria'' was echter in een slechtere staat dan de Hagana had berekend.<ref>{{en}} Jewish Magazine: {{aut|Eva Feld}}, [http://www.jewishmag.co.il/46mag/patria/patria.htm The Story of the SS Patria] (augustus 2001)</ref><ref>{{aut|Leslie Stein}}, p. 227</ref> De bom scheurde de scheepswand open, waarop het schip kapseisde en zonk. 209 opvarenden stierven en 172 raakten gewond.<ref name="Perl">{{en}} {{aut|William R. Perl}}, ''The Four-front War: From the Holocaust to the Promised Land'' (Crown Publishing Group, 1979), p. 250</ref>
 
De bomaanslag trok de aandacht van de internationale pers, maar het was niet duidelijk welke organisatie verantwoordelijk was.{{Refn|group=*kleine-letter|Lange tijd dachten de Britten dat de [[Etsel]] verantwoordelijk was voor de aanslag. De revisionistische militie had inderdaad een aanslag gepland, maar deze niet uitgevoerd. Pas in 1957 werd bekend dat het de Hagana was die de bom aan boord had gebracht.<ref name="patria" />}} In Haifa voerden de jisjoev een grootscheepse campagne om de resterende gevangenen vrij te laten. De Britse mandaatregering, die zich nu geplaatst zag tussen de Arabische oppositie en de aandacht van de media, besloot tot een compromis. Ze liet de overlevenden van de ''Patria'' in Palestina vrij, maar liet de resterende 1584 opvarenden van de ''Atlantic'' alsnog naar Mauritius deporteren.<ref name="patria" /><ref name="mauritius">{{en}} Jewish Virtual Library: [http://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/vjw/Mauritius.html Mauritius]</ref> Het bleef de enige deportatie naar een afgelegen kolonie.{{Refn|group=*kleine-letter|In februari 1941 wilde de Britse mandaatregering opvarenden van de onderschepte ''[[Darien II (schip, 1892)|Darien II]]'' naar Mauritius zenden, maar er was geen deportatieschip beschikbaar.<ref>{{en}} PaulSilverstone.com: [http://paulsilverstone.com/ship/darien-ii/ Darien II]</ref>}}
 
=== Lotgevallen van de ''Stroema'' ===
[[Bestand:Symbol of struma museum.jpeg|thumb|Herdenkingsaffiche van de aanslag op de ''[[Stroema (schip)|Stroema]]''<ref>Collectie [[Stroemamuseum]], [[Beër Sjeva]]</ref>]]
{{Zie hoofdartikel|Stroema (schip)}}
Ook de reis van de ''[[Stroema (schip)|Stroema]]'' trok wereldwijd de aandacht. Aanvankelijk had de [[Mossad Le'Aliyah Bet]] dit Bulgaarse schip op het oog. De organisatie had echter een groot aantal tegenslagen gehad. Na het zinken van de ''Patria'' had zij de ''[[Darien II (schip, 1892)|Darien II]]'' ingezet, maar ook dit schip werd op 19 maart 1941 door de Britten onderschept. De Mossad Le'Aliyah besloot daarop haar overzeese operaties geruime tijd op te schorten.<ref>{{en}} {{aut|Hana Weiner, Dalia Ofer}}, ''[https://books.google.nl/books?id=0ccI8QExC9wC Dead-end Journey: The Tragic Story of the Kladovo-Šabac Group]'' (University Press of America, 1996)</ref> Eind 1941 charterden de [[HaTzohar]] en de Betar de ''Stroema'' om Joden te helpen ontkomen uit het [[Roemenië in de Tweede Wereldoorlog|door de Duitsers bezette Roemenië]]. Het schip had een capaciteit voor 250 passagiers, maar er werden meer dan 750 ma'apalim ingescheept.{{Refn|group=*kleine-letter|Oorspronkelijk werd aangenomen dat er 769 vluchtelingen en activisten aan boord waren, maar een studie van zes verschillende passagierslijsten wees uit dat dit aantal kon variëren tussen de 760<ref name="Aroni">{{en}} JewishGen.org: {{aut|Samuel Aroni}}, [http://www.jewishgen.org/databases/holocaust/0140_Struma.html#P9 Who Perished on the Struma And How Many?]</ref> en de 781.<ref name="silverstone2" />}}<ref name="McFadden" />
 
De ''Stroema'' vertrok op 12 december vanuit de haven van [[Constanța (stad)|Constanța]]. Omdat de dieselmotor niet startte, sleepte een sleepboot het schip de haven uit en liet het op volle zee achter. Na vergeefse pogingen om de motor te repareren liet de bemanning de volgende ochtend de sleepboot terugkeren. De motor werd vervolgens gerepareerd in ruil voor de trouwringen van de Joodse immigranten.{{Refn|group=*kleine-letter|In een interview verklaarde David Stoliar dat de immigranten al hun geld hadden gespendeerd aan de overtocht.<ref name="McFadden" />}} Op 16 december kreeg de ''Stroema'' nogmaals motorpech voor de kust van [[Turkije]]. Het schip werd voor reparatie naar [[Istanboel]] gesleept, waar het werd opgemerkt door de Britten. Diplomaten onderhandelden met de Turkse regering over het lot van het schip, terwijl de ma'apalim gedwongen werden om aan boord te blijven.<ref group=*kleine-letter>Turkije was in die periode nog neutraal in de oorlog, het land zou in februari 1945 de oorlog verklaren aan Duitsland en Japan.</ref><ref name="McFadden">{{en}} {{nieuwsblad}} [[The New York Times]]: {{aut|Robert D. McFadden}}, [http://www.nytimes.com/2016/01/24/world/middleeast/david-stoliar-survivor-of-world-war-ii-disaster-dies-at-91.html?smid=fb-share David Stoliar, Survivor of World War II Disaster, Dies at 91] (23 januari 2016)</ref>
 
Uiteindelijk besloot de Turkse regering om het schip de [[Zwarte Zee]] op te slepen. Op 23 februari 1942 werd het met een defecte motor achtergelaten voor de kust van [[Şile]]. De volgende dag torpedeerde een [[Sovjet-Unie|Russische]] [[onderzeeboot]] het schip. De negentienjarige immigrant [[David Stoliar]] was de enige die de ramp overleefde.<ref name="McFadden" />{{Refn|group=*kleine-letter|Stoliar werd op 25 februari door een Turkse roeiboot opgepikt. Na twee maanden kreeg hij toestemming van de Britten om zich in Palestina te vestigen.<ref>{{aut|Dalia Ofer}}, p. 153</ref>}}
 
Zowel de gebeurtenissen rond de ''[[Patria (schip, 1913)|Patria]]'' als de lotgevallen van de ''Stroema'' droegen bij aan een toename van [[guerrilla]]-acties van de [[Etsel]] en de [[Lechi]], een terroristische militie die zich in 1940 van de Etsel had afgesplitst.<ref name="brittanica">{{en}} [[Encyclopædia Britannica]]: [https://www.britannica.com/place/Palestine Palestine]</ref> Ook de Betar richtte zich na de ''Stroema''-ramp volledig op aanslagen op de Britten.<ref>{{en}}{{aut|Magnus Norell}}, ''[https://books.google.nl/books?id=fR-4AQAAQBAJ&lpg=PA53 A Dissenting Democracy: The Israeli Movement 'Peace Now']'' (Routledge, 2013), p. 53</ref>
Regel 183:
In de jaren 1940 tot 1942 reisden ruim 5000 Joden legaal naar Palestina via het vasteland van [[Turkije]] en [[Syrië]].<ref name="Guttstadt" /> Toen in december 1942 berichten van de [[Holocaust]] de geallieerde landen hadden bereikt, waren nog 34.000 van de 75.000 immigratiecertificaten over. De Britse regering bepaalde in februari 1943 dat deze vooral moesten worden gebruikt voor Joodse kinderen in het zuidoosten van Europa. Veel Joden die een certificaat ontvingen waren echter niet in staat om Palestina te bereiken.<ref>{{aut|Dalia Ofer}}, p. 218-229, 290</ref> De Britse regering trof daarop regelingen dat elke Joodse vluchteling die gedurende de oorlog een neutraal land wist te bereiken, vanaf juni 1943 van de landsregering een immigratiecertificaat uitgereikt kreeg.<ref name="Sharfman151">{{aut|Daphna Sharfman}}, p. 151</ref> In datzelfde jaar kwamen 1352 Joden legaal via Turkije Palestina binnen.<ref name="Guttstadt" />
 
Na deze Britse concessie besloot de Mossad Le'Aliyah Bet om haar emigraties naar Palestina te hervatten. In 1944 gingen de [[Hagana (organisatie)|Hagana]] en de [[American Jewish Joint Distribution Committee|JDC]] een samenwerkingsverband aan met de [[War Refugee Board]], een Amerikaanse hulporganisatie die was opgericht door de [[Executive Office of the President of the United States|Executive Office of the President]].<ref name="Guttstadt">{{en}} {{aut|Corry Guttstadt}}, ''[https://books.google.nl/books?id=oebVDvecEGMC&lpg=PA124&ots=j2ARENVh1u&hl=nl&f=false Turkey, the Jews, and the Holocaust]'' (Cambridge University Press, 2013)</ref> Vanaf maart 1944 ondernamen genoemde organisaties met negen schepen van de Mossad Le'Aliyah in totaal elf reizen naar [[Istanboel]]. Eén schip, de ''[[Mefkure (schip)|Mefkure]]'', zonk nadat een Russische onderzeeboot het had getorpedeerd. Van de meer dan 300 opvarenden overleefden slechts elf personen de ramp.<ref>{{en}} JewishGen.org: [http://www.jewishgen.org/databases/holocaust/0179_Sinking_of_Mefkure.html The Sinking of the Mefkure]</ref> De overige schepen zetten 3350 Joden af aan de Turkse kust, die hun reis naar Palestina met de trein vervolgden.<ref name="Sharfman151" /> In totaal reisden 6800 Joodse immigranten in 1944 legaal via Turkije naar Palestina. Aan het einde van het jaar stopte de Turkse regering met het uitreiken van de certificaten.<ref name="Guttstadt" />{{Refn|group=*kleine-letter|In de periode van 1940 tot 1944 reisden in totaal 13.240 Joodse immigranten via het vasteland van Turkije naar Palestina.<ref name="Guttstadt" />}}
 
=== One Million Plan ===
Regel 193:
== De Bricha (1945 – 1948) ==
[[Bestand:19450715 Buchenwald survivors arrive in Haifa.jpg|thumb|Op 15 juli 1945 arriveerde de ''[[Mataroa (schip, 1922)|Mataroa]]'' met overlevenden van [[Buchenwald]] aan boord. De Britten arresteerden diegenen die geen immigratiecertificaat hadden.]]
Met het terugtrekken van de Duitsers stuitten de geallieerde legers in de zomer van 1944 op de [[concentratiekamp]]en in [[Oost-Europa]]. In de chaos tijdens de bevrijding hielden de soldaten nauwelijks bij hoeveel Joden de kampen hadden overleefd. Schattingen van het aantal Europese Joden die na de oorlog nog in leven waren lopen uiteen van de 1,5<ref name="YV">{{en}} Yad Vashem: {{aut|Anita Shapira, Irit Keynan}}, [http://www1.yadvashem.org/yv/en/education/educational_materials/shapira_survivors.asp?WT.mc_id=wiki The background to Aliyah Bet]</ref> tot 3,6 miljoen.{{Refn|group=*kleine-letter|Volgens één schatting bevonden zich in mei 1945 tussen de 2,7 en 3,6 miljoen Joden in het voorheen door de Duitsers bezette landen.<ref>{{en}} The Holocaust Historiography Project: {{aut|Carl O. Nordling}}, [http://www.historiography-project.com/misc/19970901survivors.php How many Holocaust survivors were there in May 1945?] (1 september 1997)</ref>}} De woningen en bezittingen van veel Oost-Europese Joden waren tijdens de oorlog geconfisqueerd of verwoest en in [[Polen]] en [[Oekraïne]] waren [[Antisemitisme|antisemitische]] groeperingen actief.<ref name="YV" /> Vanaf het einde van 1944 trokken Holocaust-overlevenden daarom weg uit Oost-Europa. Joden noemden deze migratiestroom de ''[[Bricha]]'' ({{lang|he|בריחה}}), Hebreeuws voor 'ontsnapping' of 'vlucht'. De emigranten vonden [[Asielzoeker|asiel]] in [[Italië]] en de [[geallieerde bezettingszones in Duitsland]] en [[Geallieerde bezettingszones in Oostenrijk|Oostenrijk]], waar minstens 150.000 van hen werden gehuisvest in [[Displaced person|DP-kampen]] (kampen voor [[displaced person]]s).<ref name="brihah">{{en}} United States Holocaust Memorial Museum: [https://www.ushmm.org/wlc/en/article.php?ModuleId=10005417 Brihah]</ref> De [[American Jewish Joint Distribution Committee|JDC]] en de [[United Nations Relief and Rehabilitation Administration]] (UNRRA) voorzagen deze kampen van voedsel, kleding en andere hulpgoederen. De gevolgen van het uitroeiingsbeleid tijdens de Holocaust waren in de DP-kampen goed zichtbaar. Er waren vrijwel geen kinderen en bejaarden en meer dan de helft van de Joodse ontheemden was tussen de 17 en 39 jaar oud.{{Refn|group=*kleine-letter|Volgens een schatting behoorde 75 procent van de Joodse overlevenden in de kampen tot de sociale [[Onderklasse (maatschappij)|onderklasse]], 20 procent waren geschoolde arbeiders en ongeveer vijf procent behoorde tot de [[Hogere middenklasse (sociaal-economisch)|hogere middenklasse]].<ref name="YV" />}}<ref name="YV" />
 
In de herfst van 1945 maakte [[David Ben-Gurion|Ben-Gurion]] een rondreis langs de DP-kampen in Duitsland. Het idee van Palestina als een onafhankelijke Joodse staat en toevluchtsoord voor de ontheemden vond veel navolging. In een aan het begin van 1946 gehouden enquête gaf meer dan 95 procent van de Joodse ontheemden de wens te kennen om naar Palestina te emigreren.{{Refn|group=*kleine-letter|Joodse overlevenden van de Holocaust hadden ook organisaties opgericht voor emigraties naar andere landen, zoals de Verenigde Staten, [[Canada (hoofdbetekenis)|Canada]], [[Mexico (land)|Mexico]], [[Zuid-Amerika]], [[Australië (land)|Australië]], [[Nieuw-Zeeland]] en [[Zuid-Afrika]].}} Nog voor zijn terugreis gaf Ben-Gurion aan [[Shaul Avigur]] instructies om Joden die naar Palestina wilden reizen te verzamelen in de [[Amerikaanse bezettingszone in Duitsland|Amerikaanse bezettingszones]]. Daar de Amerikanen geen boodschap hadden aan het Britse immigratiebeleid, openden zij de grenzen voor de vluchtelingen.<ref name="YV" />
 
Voor de legale immigratie naar Palestina waren aan het einde van de oorlog nog 10.938 immigratiecertificaten beschikbaar.<ref name="Kochavi">{{en}} {{Citeer journal|author=Arieh Kochavi|title=The Struggle against Jewish Immigration to Palestine|journal=Middle Eastern Studies|volume=34|year=1998|pages=146–167|doi=10.1080/00263209808701236}}</ref> 1320 hiervan werden gebruikt voor de gedeporteerde Joden die na de oorlog in [[Mauritius (land)|Mauritius]] waren vrijgelaten.{{Refn|group=*kleine-letter|Aan het einde van de Tweede Wereldoorlog bevonden zich nog 1456 Joden in het Mauritiaanse kamp. Na hun vrijlating kregen zij de keuze naar welk land zij gebracht wilden worden. De 1320 Joden die voor Palestina kozen kwamen op 26 augustus 1945 in [[Haifa]] aan.<ref name="mauritius" />}} Omdat de vijf jaar zoals beschreven in het [[MacDonald White Paper|witboek van 1939]] waren verstreken, stemde de [[Labour Party (Verenigd Koninkrijk)|Britse Labour Party]] voor een intrekken van het witboek en het stichten van een Joodse staat in Palestina. Minister [[Ernest Bevin]] van Buitenlandse Zaken weigerde dit echter. In plaats daarvan werd bepaald dat elke maand 1500 van de resterende certificaten zouden worden uitgereikt.<ref name="Kochavi" /> De [[Sh'erit ha-Pletah]] ('Overlevend overblijfsel') en andere groeperingen van overlevenden protesteerden tegen deze Britse quota en wilden een herziening van het immigratiebeleid.<ref name="aftermath">{{en}} United States Holocaust Memorial Museum: [https://www.ushmm.org/wlc/en/article.php?ModuleId=10005129 The Aftermath of the Holocaust]</ref> Bevin bleef echter bij zijn besluit, wat resulteerde in een verdere toename van terreuracties van de [[Etsel]] en de [[Lechi]].
 
De naoorlogse periode was mede dankzij de Bricha en het One Million Plan de belangrijkste fase in de Aliyah Bet. Het grootste deel van de ma'apalim was afkomstig uit Europa en reisde over zee.<ref name="darien" /> In 66 bootreizen vervoerden 58 immigratieschepen ruim 70.000 ma'apalim richting Palestina. De [[Mossad Le'Aliyah Bet]] had hierin het exclusieve aandeel, met uitzondering van de door de [[Etsel]] georganiseerde reis van de ''[[Ben Hecht (schip, 1930)|Ben Hecht]]''. Slechts twaalf schepen wisten de Britse blokkade te doorbreken. Zij smokkelden gezamenlijk ruim 2100 Joden Palestina binnen.<ref name="ABH" /><ref group=*kleine-letter>Zie de [[#tabel4|overzichtstabel {{markeer|&nbsp; &nbsp; &nbsp;|#D9FFDA}}]]</ref>
 
=== Organisatie ===
Regel 222:
</div>
|}
De eerste etappes in de Aliyah Bet werden voornamelijk uitgevoerd door de [[Joodse Brigade]]<ref group=*kleine-letter>De Joodse Brigade werd in 1944 gevormd en was een Britse eenheid die volledig uit Joden bestond.</ref> en andere Palestijnse Joden die dienst hadden genomen in het Britse leger. Zij gingen actief op zoek naar Joden die naar Palestina wilden trekken en begeleidden hen naar de kampen in de Amerikaanse bezettingszone.<ref>{{en}} {{nieuwsblad}} The Jeruzalem Post: {{aut|Joanna Paraszczuk}}, [http://www.jpost.com/Local-Israel/Tel-Aviv-And-Center/We-proved-to-the-world-that-we-can-fight ‘We proved to the world that we can fight’] (3 december 2010)</ref> De keuze van kandidaten voor de Aliyah Bet werd gewoonlijk overgelaten aan de organisaties van Holocaust-overlevenden.<ref>{{aut|Aviva Halamish}}, p. 43</ref> Wanneer een groep ma'apalim was samengesteld, brachten de Joodse soldaten hen naar de kust van de [[Middellandse Zee]] of de [[Zwarte Zee]]. Zij gebruikten daarbij hun militaire ervaring en connecties om de vluchtelingen langs de diverse grensposten te smokkelen. Een groot aantal maakte de reis in Britse legervoertuigen, waarbij sommige vluchtelingen zich vermomd hadden als Britse soldaten.<ref>{{aut|Idith Zertal}}, p. 30</ref> De ma'apalim die in Italië arriveerden, werden overgedragen aan de [[HaChavura]] ('De Bende'), een groepering van Joden in het Britse leger die tevens lid waren van de [[Hagana (organisatie)|Hagana]].<ref>{{en}} Palyam.org: [http://www.palyam.org/English/Hakhavura/mainpage Ha'Chavura (The Gang)]</ref>
 
==== Vertrekpunten ====
Regel 276:
==== Onderweg ====
[[Bestand:PikiWiki Israel 20699 Immigration to Israel.jpg|thumb|Ma'apalim op de ''[[Biriah (schip, 1898)|Biriah]]'', juli 1946]]
De leiding aan boord van een immigrantenschip was in handen van een groep me'lavim. Dit waren activisten van de Palyam die speciaal voor dit doel waren opgeleid. Zij verleenden assistentie bij het inschepen, droegen zorg voor de ma'apalim tijdens de reis en namen de leiding in eventueel verzet bij de arrestaties. Het hoofd van de me'lavim had aan boord niet alleen het commando over de ma'apalim en de activisten, maar ook over de kapitein en de bemanning.<ref name="Palyam">{{en}} Palyam.org: [https://web.archive.org/web/20110817085312/http://www.palyam.org/English/Palyam_overview_en The Palyam - The Palmach's Naval Company]</ref> Daarnaast waren er gewoonlijk een of twee artsen aanwezig<ref name="stein247">{{aut|Leslie Stein}}, p. 247</ref> en minstens één Gideoni voor het contact met de Hagana.{{Refn|group=*kleine-letter|Na de Tweede Wereldoorlog werden ook schepen voor de wapensmokkel voorzien van Gideonim.<ref name="gideon" />}} Voor de in Noord-Amerika gekochte schepen monsterde de Mossad Le'Aliyah Bet zo'n 240 Amerikaanse en Canadese vrijwilligers als kapiteins en bemanningsleden.<ref name="MAB" />{{Refn|group=*kleine-letter|Vrijwilligers in de Joodse strijd om onafhankelijkheid werden door de jisjoev machalnikim genoemd, een vervoeging van ''Machal'', dat op zijn beurt een afkorting is van ''Mitnadvei Chutz L'Aretz'': 'vrijwilligers van buiten het land'. Het merendeel van de Amerikaanse zeelieden reisde na de onafhankelijkheid van Israël terug.<ref name="machal">{{en}} Palyam.org: [https://web.archive.org/web/20170121214538/http://www.palyam.org/English/Volunteers/mainpage Machal - Volunteers From Abroad]</ref>}}
 
Wanneer een schip voorbij de blokkade wist te komen, schakelde de Gideoni de Hagana in Palestina in. De opvarenden werden vervolgens door me'lavim aan wal gebracht, waar lokale activisten hen opwachtten. Deze hadden voertuigen klaarstaan waarin zij de ma'apalim naar nabijgelegen Joodse nederzettingen brachten, terwijl anderen de omgeving bewaakten.<ref name="stein247" />
Regel 282:
=== ''Palestine Patrol'' ===
{{afbeelding combi | afb1 = PikiWiki Israel 1716 Ship of Illigal Immigrants to Israel אנית מעפילים כנסת ישראל.JPG| caption1 = De ''[[Knesset Israel (schip, 1889)|Knesset Israel]]'' onderschept door de ''Palestine Patrol'', november 1946| afb2 = Destroyer&ImmigrantShip.jpg| caption2 = Een Britse [[Torpedobootjager|jager]] onderschept de ''[[Ben Hecht (schip, 1930)|Ben Hecht]]'', maart 1947}}
De Mossad Le'Aliyah Bet smokkelde in de eerste zes scheepsreizen na de oorlog meer dan 500 ma'apalim Palestina binnen. Als tegenmaatregel zette de [[Royal Navy]] vanaf 20 oktober 1945 een speciale [[vloot]] in, die zich geheel zou richten op de schepen van de Aliyah Bet.<ref>{{aut|Daphna Sharfman}}, p. 33</ref><ref group=*kleine-letter>Zie de [[#tabel4a|overzichtstabel {{markeer|&nbsp; &nbsp; &nbsp;|#F6FFD9}}]]</ref> In de loop der tijd werd deze zogenoemde ''Palestine Patrol'' aanzienlijk uitgebreid. In 1947 was het met 24 [[Mijnenveger (vaartuig)|mijnenveger]]s, 20 [[torpedobootjager]]s, 18 [[kruiser]]s en 9 [[fregat]]ten de grootste vloot in de Middellandse Zee.<ref name="thomas" />
 
In totaal controleerde de ''Palestine Patrol'' bijna tachtig immigrantenschepen en hanteerde daarbij een vaste procedure. Allereerst werd waar nodig medische hulp verleend en water en voedsel verstrekt. De matrozen controleerden de legale schepen op passagiers zonder immigratiecertificaat. Illegale schepen werden geëscorteerd naar de haven van [[Haifa]].<ref name="BFIP" /> Slechts zes illegale immigrantenschepen met in totaal ruim 2000 vluchtelingen slaagden erin om de blokkade van de ''Palestine Patrol'' te doorbreken.<ref group=*kleine-letter>Dit waren de ''[[Hannah Szenes (schip, 1942)|Hannah Szenes]]'', de ''[[Amiram Shochat (schip, 1913)|Amiram Shochat]]'', de ''[[Shabtai Luzinsky (schip, 1946)|Shabtai Luzinsky]]'', de ''[[Aliyah (schip, 1945)|Aliyah]]'', de ''[[HaPortzim (schip, 1927)|HaPortzim]]'' en de ''[[HaUmot HaMeuhadot (schip, 1927)|HaUmot HaMeuhadot]]''.</ref>
 
[[Bestand:HaifaMLBase1947.png|thumb|links|Het havendok van de [[Royal Navy]] in [[Haifa]] werd met kettingen beveiligd tegen aanslagen van de [[Palyam]]]]
Regel 292:
[[Bestand:מעפילים ליד אוניית המעפילים אליהו גולומב, 1946.jpg|thumb|Ma'apalim poseren voor de ''[[Eliahu Golomb (schip, 1918)|Eliahu Golomb]]'']]
{{Zie hoofdartikel|La Spezia-affaire}}
Na de oorlog werden de eerste succesvolle reizen voornamelijk vanuit Noord-Italië gemaakt, onder leiding van [[Yehuda Arazi]] van de Mossad Le'Aliyah Bet.<ref group=*kleine-letter>Schepen die kort voor de La Spezia-affaire vanuit Noord-Italië waren vertrokken waren onder andere de ''[[Hannah Szenes (schip, 1942)|Hannah Szenes]]'' (14 december 1945 , [[Savona (stad)|Savona]]) en de ''[[Enzo Sereni (schip, 1945)|Enzo Sereni]]'' (7 januari 1946, [[Vado Ligure]]).</ref> Begin 1946 trof Arazi voorbereidingen in [[La Spezia (stad)|La Spezia]] voor de reis van de ''[[Eliahu Golomb (schip, 1918)|Eliahu Golomb]]'' en de ''[[Dov Hoz (schip, 1946)|Dov Hoz]]''. Voor het transport en inscheping van ruim duizend ma'apalim gebruikten de activisten gestolen Britse legertrucks. In de veronderstelling dat de trucks vluchtende Italiaanse [[Fascisme|fascisten]] vervoerden, stopten Italiaanse politieagenten het konvooi en namen de Joden gevangen. Pas nadat zij de Britse inlichtingendienst in hadden geschakeld zagen de agenten hun vergissing in. Op 8 april brachten ze de emigranten in dezelfde trucks terug naar de twee schepen.<ref name="spezia">{{en}} Palyam.org: [https://web.archive.org/web/20160128075626/http://www.palyam.org/English/Hahapala/hf/hf_La_Spazia The Voyage of the “Eliahu Golomb” and the “Dov Hoz”]</ref>
 
Om het vertrek van de schepen te verhinderen plaatsten de Britten een [[Blokkade (militaire strategie)|blokkade]] buiten de haven van La Spezia. Soldaten probeerden de ma'apalim van boord te halen, maar gaven het op toen Arazi dreigde de ''Dov Hoz'' op te blazen. Arazi hield vervolgens een groot aantal persconferenties, waarin hij pleitte voor legalisatie van immigratie naar Palestina en de stichting van een Joodse onafhankelijke staat. Op 25 april werd een demonstratie in het centrum van La Spezia georganiseerd. De ma'apalim gingen in [[hongerstaking]] en eisten toestemming van de Britten voor hun vertrek naar Palestina. De verwikkelingen in de zogenoemde 'La Spezia-affaire' waren nu wereldnieuws geworden. De Britten zagen zich zodoende in een slecht daglicht geplaatst. Sir [[Harold Laski]] van de [[Labour Party (Verenigd Koninkrijk)|Labour Party]] bezocht Arazi in La Spezia en beloofde hem om de zaak te bemiddelen bij [[Ernest Bevin]] en premier [[Clement Attlee]]. Arazi reageerde positief en de ma'apalim stopten hun hongerstaking.<ref name="spezia" />
 
De Britse regering stelde een compromis voor. De helft van de opvarenden mocht legaal naar Palestina reizen en de rest diende terug te keren naar de landen van herkomst. Arazi wees het voorstel af en de ma'apalim hervatten hun hongerstaking. Uiteindelijk gaven de Britten toestemming voor de immigratie van de vluchtelingen, al trokken zij hun aantal wel af van het quotum conform het witboek. Op 8 mei 1946 vertrokken de ''Doz Hov'' en de ''Eliahu Golomb''<ref group=*kleine-letter name=kaart>Zie de [[#Kaart|overzichtskaart]]</ref> en ontscheepten vijf dagen later de vluchtelingen in [[Haifa]].<ref name="spezia" />{{Refn|group=*kleine-letter|De ''[[Dov Hoz (schip, 1946)|Dov Hoz]]'' en de ''[[Eliahu Golomb (schip, 1918)|Eliahu Golomb]]'' werden in 1946 omgedoopt in respectievelijk de ''[[Dov Hoz (schip, 1946)|Arba Cheruyot]]'' ('Vier Vrijheden') en de ''[[Eliahu Golomb (schip, 1918)|Bracha Fuld]]''. Beide schepen werden door de Britse blokkade onderschept. [[Yehuda Arazi]] werd in de lente van 1947 door zijn assistente [[Ada Sereni]] opgevolgd als hoofd van de organisatie in Italië.<ref>{{aut|Freddy Liebreich}}, p. 64</ref>}}
 
=== Rol van de media ===
Regel 309:
[[Bestand:מחנה מעצר בקפריסין 1946 ארכיון ההגנה.jpg|thumb|Een van de twaalf [[Interneringskampen in Brits Cyprus|Cypriotische kampen]], 1946]]
{{Zie hoofdartikel|Interneringskampen in Brits Cyprus}}
Na de [[pogrom van Kielce]] in juli 1946 bereikte de vlucht van Poolse Joden een nieuw hoogtepunt.<ref name="YV" /> Om het groeiende aantal illegale immigranten te kunnen huisvesten koos de Britse regering ervoor om kampen in [[Brits Cyprus]] te gebruiken. Op het eiland waren twee kamplocaties: Caraolos, ten noorden van [[Famagusta (stad)|Famagusta]], en Dekhelia, net buiten [[Larnaca (stad)|Larnaca]]. Het eerste werd op 14 augustus 1946 opnieuw in gebruik genomen.<ref group=*kleine-letter>Zie de [[#tabel5|overzichtstabel {{markeer|&nbsp; &nbsp; &nbsp;|#FFE9D9}}]]</ref> In totaal gebruikten de Britten twaalf verschillende kampen, die gezamenlijk ruim 53.000 ma'apalim huisvestten.<ref name="Keser">{{en}} {{Citeer journal|author=Ulvi Keser|title=Turkish assistance activities for the Jewish immigrants and Jewish immigrant camps in Cyprus during Second World War|journal=Ege Academic Review|volume=9|year=2009|pages=735–758|url=http://www.acarindex.com/dosyalar/makale/acarindex-1423877050.pdf}}</ref>{{Refn|group=*kleine-letter|400 gedetineerden stierven in de kampen en er werden 2200 kinderen geboren.<ref name="Cyprus">{{en}} American Jews Joint Distribution Committee: [https://web.archive.org/web/20160920061101/http://archives.jdc.org/explore-the-archives/finding-aids/cyprus-collection/1945-1949/ Cyprus Operation Records, 1945-1949]</ref>}}
 
Elk kamp was voorzien van wachttorens en een dubbele omheining van prikkeldraad. Deze voorzieningen waren niet alleen bedoeld om de gevangenen binnen te houden, maar ook om de kampen te beveiligen tegen aanslagen van zionistische milities.<ref name="Keser" /> De organisatie binnen de omheining werd aan de Joden zelf overgelaten, waardoor de [[Hagana (organisatie)|Hagana]] in staat was om activisten het kamp binnen te smokkelen. Deze verbeterden de kampcondities en gaven in het geheim gevechtstrainingen als voorbereiding op mogelijke onlusten in Palestina.<ref>{{aut|Murray S. Greenfield, Joseph M. Hochstein, Martin Gilbert}}, p. 23</ref> Ook hielpen zij een aantal gevangenen ontsnappen.
 
In Palestina ontketenden de deportaties naar Cyprus een golf van protesten. [[Palyam]]nikim saboteerden vier deportatieschepen met Cyprus als bestemming<ref name="palyamnaval" /> en spoorden de ma'apalim aan om weer verzet te bieden bij de arrestaties.<ref>{{aut|Aviva Halamish}}, p. 75</ref><ref group=*kleine-letter>Voorbeelden van geweld bij de arrestaties zijn die op de ''[[Latrun (schip, 1871)|Latrun]]'' op 31 oktober 1946 en de ''[[Af Al Pi Chen (schip, 1941)|Af Al Pi Chen]]'' op 27 september 1947.</ref>
 
=== Onderzoekscomités ===
Regel 319:
Op 4 januari 1946 was in [[Washington D.C.]] de eerste zitting van het [[Anglo-Amerikaanse onderzoekscomité]], een gezamenlijke poging van het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten om het vluchtelingenprobleem in de geallieerde bezettingszones en het conflict tussen de Joden en Arabieren in Palestina diplomatiek op te lossen. Het comitérapport adviseerde om 100.000 extra Joden in Palestina toe te laten en een gemengde regering van zowel Arabieren als Joden aan te stellen.<ref>{{en}} The Avalon Project: [http://avalon.law.yale.edu/20th_century/angpre.asp Anglo-American Committee of Inquiry - Preface] & [http://avalon.law.yale.edu/20th_century/decad163.asp A Decade of American Foreign Policy 1941-1949 - Immigration into Palestine - Statement by President Truman, October 4, 1946]</ref> De Britten besloten op 4 oktober 1946 om 96.000 extra immigratiecertificaten uit te reiken. De helft van dit aantal zou worden gebruikt voor de Joden in de reeds overvolle kampen in Cyprus. Vanaf 1947 werden in deze kampen aanvullende immigratiecertificaten uitgereikt aan zwangere vrouwen, vrouwen met pasgeboren kinderen en bejaarden. In deze periode maakten ex-gedetineerden uit Cyprus twee derde uit van de immigranten in Palestina.<ref name="Kochavi" />
 
Noch de Joden, noch de Arabieren gingen akkoord met het voorstel van een gemengde regering. Op 14 februari 1947 besloot het Britse kabinet om het mandaatschap van Palestina op te geven en de hulp in te schakelen van de [[Verenigde Naties]]. [[Ernest Bevin]] liet het Lagerhuis op 18 februari het volgende weten: "We zijn niet in staat om de voorgestelde ideeën van de Arabieren of Joden te accepteren, noch om zelf tot een eigen oplossing te komen."{{Refn|group=*kleine-letter|Origineel citaat: ''"We are unable to accept the scheme put forward either by the Arabs or by the Jews, or to impose ourselves a solution of our own."''<ref>{{en}} Palestine: Information with Provenance (PIWP database): [http://cosmos.ucc.ie/cs1064/jabowen/IPSC/php/event.php?eid=121 British cabinet decides to give up the Mandate]</ref>}} Op 15 mei stelden de Verenigde Naties een speciaal comité samen dat het vraagstuk zou behandelen, het [[United Nations Special Committee on Palestine]] (UNSCOP) genaamd.<ref>{{en}} {{aut|M. Cherif Bassiouni, Shlomo Ben Ami}}, ''[https://books.google.nl/books?id=jE-mC50vwGMC A Guide to Documents on the Arab-Palestinian/Israeli Conflict: 1897-2008]'' (BRILL, 2009)</ref> Maar totdat dit comité een besluit zou hebben genomen, vielen de problemen rond de Aliyah Bet nog onder de zorg van de Britse mandaatregering.
 
=== ''Exodus 1947'' ===
[[Bestand:Exodus (1).jpg|thumb|De ''[[Exodus (schip, 1928)|Exodus 1947]]'' voor anker in de haven van [[Haifa]]]]
Op 23 april 1947 arriveerde het [[passagiersschip]] de ''[[Exodus (schip, 1928)|President Warfield]]'' in de Italiaanse plaats [[Portovenere]], vlak bij [[La Spezia (stad)|La Spezia]].<ref name="PE47">{{en}} Palyam.org: [https://web.archive.org/web/20160915200711/http://www.palyam.org/About_us/displaySOHarticle?name=Exodus%201947&id=t00016&bl=b00016 Exodus 1947]</ref> Het schip was door de Mossad Le'Aliyah Bet in de Verenigde Staten gekocht en was aanzienlijk groter dan eerder ingezette schepen. Kort na aankomst waren de Britten op de hoogte van het doel van het schip. [[Arthur Creech Jones]], Staatssecretaris voor de Koloniën, liet het Brits kabinet op 1 mei 1947 weten "dat alle mogelijke stappen moeten worden genomen om de aankomst in Palestijnse wateren te voorkomen van een schip met maar liefst 5000 illegale immigranten. Hun arrestatie en deportatie naar Cyprus zal zeer grote moeilijkheden opleveren."{{Refn|group=*kleine-letter|Origineel citaat: ''"... that every possible step should be taken to prevent the arrival in Palestine waters of a ship carrying as many as 5,000 illegal immigrants. Their custody and transfer to Cyprus would present very great difficulties."''<ref>{{aut|Aviva Halamish}}, p. 30, 31</ref>}}
 
De Mossad Le'Aliyah Bet wilde de ''President Warfield'' op klaarlichte dag openlijk door de Britse blokkade laten breken. Het schip was naar haar idee uitstekend geschikt voor dit doel: het was groot, snel, lag stevig in het water, had een stalen romp en was hoger dan de Britse [[Torpedobootjager|jagers]]. In Portovenere voorzagen [[Palyam]]nikim het schip van allerlei defensieve voorzieningen, zoals metalen pijpen die stoom en kokende olie konden sproeien. De lager gelegen dekken, de [[Brug (schip)|brug]], de [[Machinekamer (schip)|machinekamer]], de radiokamer en andere ruimtes werden afgeschermd met netten en prikkeldraad. De aanvankelijke toegeeflijke houding van de Italiaanse regering was in de loop van de laatste maanden onder druk van Britse diplomaten in het nadeel van de Joden veranderd. Dit vertraagde de werkzaamheden aan het schip, waardoor de voorbereidingen zeven weken in beslag namen.<ref name="PE47" /> In juni werd besloten om de ''President Warfield'' vanuit een Franse haven te laten vertrekken.<ref>{{aut|Aviva Halamish}}, p. 36</ref>
 
De Britten trachtten tevergeefs de Franse regering over te halen om het vertrek van de ''President Warfield'' te verhinderen.<ref>{{aut|Aviva Halamish}}, p. 40</ref> Met 4530 emigranten vertrok de ''President Warfield'' op 11 juli onder het commando van [[Yossi Harel]] vanuit [[Sète]].<ref group=*kleine-letter name=kaart /> Deze vertrekdatum was zodanig uitgekiend dat de aankomst in Palestina zou samenvallen met het bezoek van een delegatie van de UNSCOP. De Mossad Le'Aliyah Bet hoopte dat het zien van de volharding van de Europese Joden bij zou dragen aan een beslissing ten gunste van de jisjoev.<ref name="UNSCOP48" /> Het schip werd gedurende de hele reis geëscorteerd door een Brits verkennersvliegtuig en diverse marineschepen. Aan boord kregen de ma'apalim van de aanwezige Palyamnikim training in verzet bij de verwachte arrestaties.<ref>{{aut|Aviva Halamish}}, p. 78-80</ref> Gedurende de reis herdoopten de Joden het schip tot de ''Exodus 1947''; een verwijzing naar de [[Uittocht uit Egypte|Exodus in de Bijbelse tijd]]. [[Moshe Sharett]], toenmalig hoofd van de [[Jewish Agency for Israel|Jewish Agency]], sprak later van "een naam die zelf al meer zegt dan alles wat er ooit over geschreven is".{{Refn|group=*kleine-letter|Origineel citaat: ''"<!--a stroke of genius, -->a name which by itself, says more than anything which has ever been written about it."''<ref>{{aut|Aviva Halamish}}, p. 68-70</ref>}}
 
Kort na het vertrek van het schip legde [[Ernest Bevin]] het plan voor om de immigranten na inrekening terug te sturen naar Frankrijk. Hij schreef aan Sir [[Alan Cunningham]], hoge commissaris van Palestina, dat "het de organisatoren van deze reizen zeer zal ontmoedigen als de immigranten (...) uiteindelijk terug moeten keren naar waar ze vandaan kwamen."{{Refn|group=*kleine-letter|Origineel citaat: ''"<!--Not only should it clearly establish the principle of refoulement as applies to a complete shipload of immigrants, but -->it will be most discouraging to the organisers of this traffic if the immigrants in the first ships to evade the British blockade in weeks end up by returning whence they came."''<ref name="charters71">{{aut|David A. Charters}}, p. 71</ref>}} Na overleg met de marine ging Cunningham op 15 juli akkoord met dit plan.<ref name="charters71" />
 
{{Dubbele afbeelding |1=left |2= PikiWiki Israel 20840 The Palmach.jpg|3=260 |4= PikiWiki Israel 20690 The Palmach.jpg|5=110 |6= Ontscheping van de ''[[Exodus (schip, 1928)|Exodus 1947]]'' in [[Haifa]], 18 juli 1947|7= |8= |9=}}
Regel 337:
Op 2 augustus arriveerden de schepen in Port-de-Bouc, maar de Franse regering ging alleen akkoord met de ontscheping wanneer dit vrijwillig zou gebeuren. Na drie weken besloten de Britten om de ma'apalim naar een [[Britse bezettingszone in Duitsland|door de Britten bezet gebied in Duitsland]] te zenden. Deze operatie, die in diplomatieke en militaire kringen bekend kwam te staan als 'Operatie Oasis', werd op de voet gevolgd door leden van de UNSCOP en de internationale pers. De Britten beseften dat het sturen van Joden naar een interneringskamp in Duitsland zou resulteren in veel negatieve publiciteit. Er was echter geen ander gebied onder Britse controle dat op korte termijn zoveel mensen kon huisvesten.<ref>{{en}} USA Today.com: {{aut|Gregory Katz}}, [http://usatoday30.usatoday.com/news/topstories/2008-05-04-3253772452_x.htm Documents Show UK Post-WWII Dilemma over Jewish Refugees] (4 mei 2008)<br />{{en}} IsraelNationalNews.com: {{aut|Paula Stern}}, [http://www.israelnationalnews.com/Blogs/Message.aspx/4249#.U4VsaC_WE0w The Flotilla and the Exodus] (6 juni 2010)</ref>
 
Op 21 augustus kwam het eerste deportatieschip met vluchtelingen in [[Hamburg (hoofdbetekenis)|Hamburg]] aan. De Joden verzetten zich hevig tijdens de ontschepingen. Een aanwezige agent van de [[Jewish Agency for Israel|Jewish Agency]] werd met name getroffen door een meisje dat de soldaten "I am from [[Dachau (concentratiekamp)|Dachau]], Hitler commandos" toeriep.<ref>{{en}} {{aut|Gerald Ziedenberg}}, ''[https://books.google.nl/books?id=5xEbwJ9M7_EC&pg=PA155 Blockade: The Story of Jewish Immigration to Palestine]'' (AuthorHouse, 2011), p. 155</ref> Op 9 september werden de Joden na de laatste ontscheping ondergebracht in kampen in Noord-Duitsland.{{Refn|group=*kleine-letter|Eerst werden ze ondergebracht in twee kampen in [[Am Stau]] bij [[Lübeck]] en [[Poppendorf (Mecklenburg)|Poppendorf]]. In november werden ze overgeplaatst in kampen in [[Sengwarden]] en [[Emden (Nedersaksen)|Emden]].<ref>{{aut|Aviva Halamish}}, p. 200</ref>}} Een groot aantal ma'apalim wist te ontsnappen en velen reisden met de hulp van de Mossad Le'Aliyah Bet alsnog naar Palestina.<ref name="wetzel">{{en}} {{aut|Angelika Königseder, Juliane Wetzel}}, ''[https://books.google.nl/books?id=Y59izLT_VawC&pg=PA204 Waiting for Hope: Jewish Displaced Persons in Post-World War II Germany]'' (Northwestern University Press, 2001), p. 204</ref>
 
==== Gevolgen ====
{| class="toccolours" style="float: right; margin-left: 1em; margin-right: 0em; font-size: 85%; background:#c6dbf7; color:black; width:230px; max-width: 40%;" cellspacing="5"
| style="text-align: left;" |
''"<!--The ship looked like a matchbox that had been splintered by a nutcracker. -->In the torn, square hole, as big as an open, blitzed barn, we could see a muddle of bedding, possessions, plumbing, broken pipes, overflowing toilets, half-naked men, women looking for children. Cabins were bashed in; railings were ripped off; the lifesaving rafts were dangling at crazy angles."''<ref group=*kleine-letter>Vertaling: "Door het gescheurde vierkante gat, zo groot als een vernietigde open schuur, zagen we een warboel van beddengoed, bezittingen, sanitair, kapotte leidingen, overgelopen toiletten, halfnaakte mannen en vrouwen op zoek naar kinderen. Hutten waren ingedeukt, relingen waren afgescheurd en de reddingsboten bungelden in de vreemdste hoeken."</ref>
|-
| style="text-align: right;" | - {{aut|[[Ruth Gruber]]}}, ''Exodus 1947: The Ship That Launched a Nation''<ref name="gruber" />
|}
Het uiterlijk van de gehavende ''Exodus 1947'', de toestand van de opvarenden en hun gedwongen terugkeer naar Europa werden uitgebreid door de internationale pers gepubliceerd. De Amerikaanse journaliste [[Ruth Gruber]] bracht niet alleen verslag uit van de ontscheping in Haifa, maar reisde ook mee aan boord van een van de deportatieschepen naar Duitsland.<ref name="gruber">{{en}} {{aut|Ruth Gruber}}, ''[https://books.google.nl/books/about/Exodus_1947.html?id=QaZtAAAAMAAJ&redir_esc=y Exodus 1947: The Ship That Launched a Nation]'' (Times Books, 1999)</ref> In 1999 publiceerde zij haar ervaringen in haar boek ''Exodus 1947: The Ship That Launched a Nation''.<ref group=*kleine-letter>Vertaling: 'Exodus 1947: het schip dat een natie lanceerde'</ref>
 
Operatie Oasis ontketende een golf van verontwaardiging tegen de Britse regering en Joden hielden in heel Palestina demonstraties. De [[Etsel]] en de [[Lechi]] bliezen op 29 september een Brits politiebureau in Haifa op, waarbij tien mensen het leven lieten.<ref>{{en}} {{aut|John Bowyer Bell}}, ''[https://books.google.com/books?id=Df_2trrOLPAC&pg=PA245 Terror Out of Zion]'' (Transaction Publishers, 1976), p. 245</ref> De Britse mandaatregering besloot om geen immigranten meer naar hun land van herkomst te zenden, maar uitsluitend de kampen in Cyprus te gebruiken. Enkele historici zijn van mening dat de gevolgen van de hele affaire nog veel verder reikten; zij zien het als de sleutelfactor in het uiteindelijke besluit van de Verenigde Naties ten gunste van de Joden.<ref name="UNSCOP48" /><ref>{{aut|Avavi Halamish}}, p. xxi</ref> De [[Antizionisme|antizionistische]] historicus [[Thomas Kolsky]] noemde de inzet van de ''Exodus 1947'' een "spectaculaire publiciteitsstunt voor de zionisten".{{Refn|group=*kleine-letter|Origineel citaat: ''"a spectacular publicity coup for the Zionists"''<ref name="kolsky">{{en}} {{aut|Thomas Kolsky}}, ''[https://books.google.nl/books?id=Sce5_ldz8mwC&lpg=PP1&f=false Jews against zionism: the american council for judaism, 1942-1948]'' (Temple Univ Press, 1992), p.165</ref>}}
{{afbeelding combi | align = left | afb1 = אוניית המעפילים אף על פי כן - מעפילים מועברים לגירוש.jpg| caption1 = Gearresteerde opvarenden van de ''[[Af Al Pi Chen (schip, 1941)|Af Al Pi Chen]]'' worden ingescheept voor hun deportatie naar [[Brits Cyprus|Cyprus]]| afb2 = Aliyah Dalet – Documentation - inside.jpg| caption2 = Vervalst immigratiecertificaat, vervaardigt voor de Aliyah Dalet}}
 
Regel 365:
== Onafhankelijkheid van Israël (vanaf 1948) ==
[[Bestand:BackFromCyprus1948.jpg|thumb|Aankomst in [[Haifa]] van vrijgelaten Joden uit de [[Interneringskampen in Brits Cyprus|Cypriotische kampen]]]]
Op 14 mei 1948 tekende [[David Ben-Gurion|Ben-Gurion]] de [[Israëlische onafhankelijkheidsverklaring]] en werd hij verkozen als de eerste premier van de nieuwe staat. Het [[Mandaatgebied Palestina|Brits mandaatschap]] eindigde diezelfde dag om 12 uur 's nachts en de Britse troepen moesten uiterlijk op 1 augustus [[Israël (hoofdbetekenis)|Israël]] verlaten.<ref>{{aut|Ninian Stewart}}, p. 149</ref> Op 15 mei ontdekten de Britten twee immigratieschepen met de toepasselijke namen ''[[Le’Nitzachon (schip)|Le’Nitzachon]]'' ('Naar de overwinning') en ''[[Medinat Yisrael (schip)|Medinat Yisrael]]'' ('Staat Israël'). De schepen met ruim 400 immigranten werden doorgelaten en arriveerden twee dagen later in [[Tel Aviv]], waar een juichende menigte hen verwelkomde.<ref>{{en}} Palyam.org: [https://web.archive.org/web/20160915220852/http://www.palyam.org/English/Hahapala/hf/hf_Medinat_Yisrael The Voyage of “Medinat Israel”] & [http://www.palyam.org/English/Hahapala/hf/hf_Lanitzahon The Voyage of “Le’Nitzachon”]</ref> Kort daarna arriveerden nog drie schepen die waren gepland voor de Aliyah Bet.<ref group=*kleine-letter>Zie de [[#tabel6|overzichtstabel {{markeer|&nbsp; &nbsp; &nbsp;|gainsboro}}]]</ref> Een daarvan was de ''[[Altalena (schip, 1944)|Altalena]]'', het tweede schip dat de [[Etsel]] voor de immigratie inzette.
 
In de [[interneringskampen in Brits Cyprus]] bevonden zich op 15 mei 28.000 Joden. De Britten brachten aanvankelijk elke maand 1500 van hen naar Israël. Van 24 januari, in de week dat het Verenigd Koninkrijk de staat Israël erkende,<ref>{{en}} {{aut|Ilan Pappe}}, ''[https://books.google.nl/books?id=XqSwCwAAQBAJ&pg=PA71 Britain and the Arab-Israeli Conflict, 1948-51]'' (Springer, 1988), p. 71</ref> tot 11 februari reisden de resterende 11.000 Joden naar Israël.<ref name="Cyprus" /><ref>{{aut|Spencer C. Tucker, Priscilla Roberts}}, p. 280</ref> Een aantal Joden die zich op Cyprus hadden verborgen gaven zichzelf in deze periode aan, om zo op kosten van de Britse regering de reis naar Israël te kunnen maken.<ref>{{en}} {{nieuwsblad}} The Meriden Daily Journal: [https://news.google.com/newspapers?id=rq5IAAAAIBAJ&sjid=ngENAAAAIBAJ&pg=6211,1427422 Jews Who Escaped From Cyprus Camps Seeking To Return] (24 januari 1949)</ref>
Regel 382:
Britse rapporten over de immigratie in het [[mandaatgebied Palestina]] geven een beeld van de invloed van de Aliyah Bet op de bevolkingsgroei. Volgens deze rapporten arriveerden in de periode van 1919 tot 1948 485.800 Joodse immigranten, waarvan 77.000 zonder immigratiecertificaat. Ettelijke duizenden illegale immigranten werden echter niet in deze rapporten opgenomen. Schattingen van het totaal aantal illegale immigranten in de mandaatperiode variëren tussen de 100.000<ref name="Ofer4">{{aut|Dalia Ofer}}, p. 4</ref> en 120.000.<ref name="darien">{{en}} DarienDilemma.com: [http://www.dariendilemma.com/eng/story/history/ Historical Background]</ref> Ruim 97 procent was afkomstig uit Europa, waarvan meer dan 90 procent de reis per schip maakte.<ref name="darien" /><ref name="ADW" />
 
Ongeveer 1500 ma'apalim stierven onderweg, hetzij door een scheepsramp of door gevechten bij de arrestaties. Vanaf het begin van de [[Tweede Wereldoorlog]] rekenden de Britten het overgrote deel van de vluchtelingen in en deporteerden hen in de [[Interneringskamp Atlit|interneringskampen in Atlit]] en [[Interneringskampen in Brits Cyprus|Cyprus]]. Ruim 6000 ma'apalim werden naar kampen in [[Mauritius (land)|Mauritius]] en Noord-Duitsland gebracht,<ref group=*kleine-letter>Respectievelijk de opvarenden van de ''[[Atlantic (schip, 1885)|Atlantic]]'' (na het zinken van de ''[[Patria (schip, 1913)|Patria]]'') en de ''[[Exodus (schip, 1928)|Exodus 1947]]''.</ref> maar de meesten van hen keerden snel terug naar Palestina. Na de onafhankelijkheid van Israël reisden ook de meeste op Cyprus geïnterneerde Joden naar de nieuwe staat, waardoor het uiteindelijke effect van de deportaties grotendeels teniet werd gedaan.
 
{| class="wikitable collapsible collapsed"
|-
! colspan="4"|Slachtoffers op zee{{Refn|group=*kleine-letter|Personen die een natuurlijke dood stierven zijn niet in deze tabel opgenomen.<ref name="silverstone1" /><ref name="silverstone2" />}}
|-
! schip
Regel 431:
 
Veel [[Orthodox jodendom|orthodoxe joden]] vonden het verstandiger om op de komst van de [[messias]] te wachten dan voor eigen rechter op te treden.<ref>{{en}} {{aut|R. Mois Navon}}, ''[http://www.divreinavon.com/pdf/TheThreeOathsOfJewishHistory.pdf The Three Oaths of Jewish History]''</ref> Een aantal van hen bezag de Aliyah Bet als een schending van de eerste twee van de ''[[Drie Eden]]'', een [[midrasj]] in de [[Talmoed]] van de hand van [[rabbijn]] [[Yossi bar Hanina]]. Hierin benadrukte hij dat Joden niet massaal naar Israël mochten optrekken en niet in opstand mochten komen tegen regeringen:
<blockquote>{{cquote|Wat zijn deze Drie Eden? Een: dat Israël niet mocht opklimmen<ref group=*kleine-letter>Lees: '[[Alia (emigratie)|alia]]'</ref> als tegen een muur. Twee: de Heilige bezwoer Israël niet in opstand te komen tegen de naties van de wereld. Drie: De Heilige bezwoer de natiën dat zij Israël niet te veel mag onderdrukken.|[[Babylonische Talmoed]]; Ketubot 111a}}</blockquote>
 
De [[Mossad Le'Aliyah Bet]] en andere organisaties van de Aliyah Bet werden bekritiseerd omdat zij Joodse vluchtelingen inzetten als een politiek wapen. Matrozen van de ''Palestine Patrol'' rapporteerden dat zij aan boord van de onderschepte immigratieschepen weinig medicijnen en levensmiddelen hadden aangetroffen en dat veel opvarenden in een slechte toestand verkeerden.<ref name="BFIP" /> Toen in de laatste maanden vooral jonge, strijdbare mensen werden ingezet en familieleden zo van elkaar werden gescheiden, nam ook onder de vluchtelingen de kritiek op de organisatie toe.<ref>{{aut|Aviva Halamish}}, p. 246</ref>
Regel 437:
== Erfgoed ==
[[Bestand:Israeli stamps 1964 - Year of immigration.jpg|thumb|150px|links|Israëlische postzegel ter herdenking van de Ha'apala]]
De Aliyah Bet staat voor veel Joden symbool voor hun vasthoudendheid, onafhankelijkheid en voortbestaan.<ref name="Ofer4" /> Het speelde een belangrijke rol in de terugkeer naar het ''Erets Israël'', dat in de onafhankelijkheidsverklaring werd beschreven als "de geboorteplek van het Joodse volk, [waar] hun spirituele, religieuze en politieke identiteit werd gevormd".{{Refn|group=*kleine-letter|Origineel citaat: ''"Eretz-Israel was the birthplace of the Jewish people. Here their spiritual, religious and political identity was shaped."''<ref>{{en}} Israel Ministry of Foreign Affairs: [http://www.mfa.gov.il/mfa/foreignpolicy/peace/guide/pages/declaration%20of%20establishment%20of%20state%20of%20israel.aspx Declaration of Establishment of State of Israel]</ref>}} Zionisten zien de immigratie naar Israël daarom nog altijd als een fundamenteel recht van de Joden. In die optiek is de term 'illegale immigratie' een [[contradictio in terminis]].<ref>{{aut|Dalia Ofer}}, p. 3</ref> Al in de mandaatperiode spraken Joden bij voorkeur over 'clandestiene immigratie', dat wil zeggen, immigratie zonder toestemming.<ref>{{aut|Freddy Liebreich}}, p. 291</ref>{{Refn|group=*kleine-letter|Tegenwoordig maakt een aantal regeringen onderscheid in 'illegale immigratie' (immigratie in strijd met de wet) en 'clandestiene immigratie' (immigratie zonder toestemming).<ref>{{en}} Organisation for Economic Co-operation and Development: [https://www.oecd.org/migration/mig/2717683.pdf Trends in Internation Migration - Continuous Reporting System on Migration] (SOPEMI, 1999)<br />{{en}} {{aut|Sophie Scholten}}, [https://books.google.nl/books?id=g8dWCgAAQBAJ&lpg=PP1&hl=nl&pg=PA18#v=onepage&q&f=false The Privatisation of Immigration Control through Carrier Sanctions: The Role of Private Transport Companies in Dutch and British Immigration Control] (PRILL, 2015), p. 18, 19</ref>}}
 
Na de onafhankelijkheidsverklaring raakte onder [[Israël (hoofdbetekenis)|Israël]]i de term ''Ha'apala'' ({{lang|he|ההעפלה}}) ingeburgerd als een alternatieve benaming voor de Aliyah Bet.<ref name="ABH" /> ''Ha'apala'' is afgeleid van ''va'ya'apilu'' ({{lang|he|וַיַּעְפִּ֕לוּ}}), een woord dat slechts eenmaal in de [[Tenach]] voorkomt en in Nederlandse [[Bijbelvertaling]]en onder andere vertaald wordt als 'vermetel pogen'.<ref>{{en}} Bible Hub: [http://biblehub.com/numbers/14-44.htm Numbers 4:6]([http://biblehub.com/interlinear/numbers/14-44.htm interlinear])</ref> In [[Numeri]] 14:44 en 45 poogden Israëlieten vermetel een berg te beklimmen, ondanks een hevige tegenstand van vijandige volken.{{Refn|group=*kleine-letter|"Nochtans <u>poogden zij vermetel</u>, om op de hoogte des bergs te klimmen; maar de ark des verbonds des HEEREN en Mozes scheidden niet uit het midden des legers. Toen kwamen af de [[Amalekieten]] en de [[Kanaän (gebied)|Kanaänieten]], die in dat gebergte woonden, en sloegen hen, en versmeten hen, tot Horma toe."<ref>{{nl}} [[Statenvertaling]]: [http://www.statenvertaling.net/bijbel/nume/14.html Numeri 14]</ref>}} In de getrokken parallel stonden deze vijanden symbool voor de Britse oppositie en de omhoog klimmende Israëlieten voor de ma'apalim die moedig [[Alia (emigratie)|alia]] probeerden te maken naar het Beloofde Land. ''Ma'apalim'' is een [[Declinatie (taalkunde)|verbuiging]] van ''ha'apala''.<ref name="ABH" />
 
=== Musea ===
{{Dubbele afbeelding |1=right |2= Atlit truck.jpg|3=200 |4= PikiWiki Israel 10481 immigration and navy museum haifa.jpg|5=200 |6= Het [[interneringskamp Atlit]] is tegenwoordig als museum opengesteld voor publiek|7= De ''[[Af Al Pi Chen (schip, 1941)|Af Al Pi Chen]]'' op het terrein van het [[Museum voor Clandestiene Immigratie en Marine]]}}
In 1950 stelde de burgemeester van [[Haifa]] voor om de ''[[Exodus (schip, 1928)|Exodus 1947]]'', die door de Britten was achtergelaten, op te knappen en te verbouwen tot een drijvend museum voor de Aliyah Bet. In 1952 brandde het schip echter tot de waterlijn af en latere pogingen om het schip te restaureren faalden.<ref>{{en}} {{aut|Alexander Crosby Brown}}, ''[https://archive.org/details/steampacketsonch00brow Steam Packets on the Chesapeake: A History of the Old Bay Line Since 1840]'' (Cornell Maritime Press, 1961), p. 123, 124</ref> Tegenwoordig ligt het wrak in een militaire zone in de haven van Haifa.<ref>{{en}} {{aut|Jerry Klinger}}, ''[http://www.jewish-american-society-for-historic-preservation.org/images/In_Search_of_the_Exodus.doc In Search of the Exodus]'' (Jewish American Society for Historic Preservation)</ref><ref group=*kleine-letter>Een groot schaalmodel van de ''Exodus 1947'' is te bezichtigen in de [[Maryland Jewish Museum]] te [[Baltimore (Maryland)|Baltimore]], [[Verenigde Staten (hoofdbetekenis)|Verenigde Staten]].</ref>
 
In 1986 werd tien hectare van het voormalige [[interneringskamp Atlit]] gerestaureerd, inclusief drie barakken en een ontsmettingsruimte. Het terrein kreeg in 1987 de status van Nationaal Erfgoed<ref>{{en}} The Council for Conservation of Heritage Sites in Israel: [https://web.archive.org/web/20160908010814/http://eng.shimur.org/atlit Atlit Detention Camp]</ref> en dient tegenwoordig als gouvernementeel museum voor de Aliyah Bet. Een groot aantal documenten die betrekking hebben op de illegale immigraties zijn gearchiveerd in de bibliotheek van het museum.<ref>{{en}} Society of Preservation of Israel Heratige Sites: [http://en.maapilim.org.il/ Atlit Detention Camp]</ref>
Regel 456:
 
=== Kunst en populaire cultuur ===
Tijdens de mandaatperiode schreven Joodse dichters en muzikanten gedichten en liederen met de Aliyah Bet als thema.<ref>{{en}} Palyam.org: [https://web.archive.org/web/20170122005401/http://www.palyam.org/Havaii/Shirim/mainpage_en Palyam and Aliya Bet Songs]</ref> Van een aantal verschenen ook Engelstalige versies, zoals ''A Response to an Italian Captain''. Dit bekende gedicht schreef [[Nathan Alterman]] in 1945 ter ere van de geslaagde ontscheping van de ''[[Hannah Szenes (schip, 1942)|Hannah Szenes]]''.<ref>{{en}} Palyam.org: [http://www.palyam.org/English/Hahapala/ItalianCapitan A Response To An Italian Captain]</ref> De muzikant en [[Palmach]]nik [[Haim Hefer]] schreef kort voor de onafhankelijkheidsverklaring een lied dat de Engelse titel ''Between the Borders'' kreeg (Origineel: {{lang|he|בין גבולות}}).<ref group="*"kleine-letter>{{audio|The National Library of Israel - Ben Gevulote - MCD-0142 09.ogg|orkestuitvoering, 27 mei 1964}}</ref> Het [[Israëlisch defensieleger]] vernoemde '[[Operatie Defensive Shield]]' aan de [[Westelijke Jordaanoever]] naar een frase in dit lied: ''"We are here, a defensive shield"''.<ref>{{en}} {{nieuwsblad}} {{aut|Michal Palti}}, [http://www.haaretz.com/life/books/song-of-peace-song-of-war-1.47691 Song of peace, song of war] (15 april 2002)</ref>
 
[[Bestand:Exodus Theatrical Trailer (1960).webm|thumbtime=2:40|thumb|Filmtrailer van [[Otto Preminger]]s ''[[Exodus (film)|Exodus]]'',1960]]
[[Leon Uris]]' bestseller ''[[Exodus (roman)|Exodus]]'' uit 1958 heeft een grote invloed gehad op de publieke opinie ten opzichte van de Israëlische politiek.<ref name="trouw" /> Uris, zelf een zoon van Joodse immigranten uit Polen, reisde twee jaar door Israël om materiaal te verzamelen voor zijn boek.<ref>{{nl}} {{aut|[[Leon Uris]]}}, ''[[Exodus (roman)|Exodus]]'' (Hollandia, 1971)</ref> Het eerste deel is voor een groot deel gebaseerd op de [[La Spezia-affaire]] van 1946.<ref group=*kleine-letter>Onder andere komen de diefstal van de Britse trucks, de hongerstaking, de rol van de pers en de uiteindelijke toestemming van de Britten om naar Palestina te reizen aan bod.</ref> Het verhaalt over de ontsnapping van 600 ma'apalim uit een [[Interneringskampen in Brits Cyprus|kamp in Cyprus]] en hun vertrek naar Palestina met de ''Exodus''. De door [[Otto Preminger]] geregisseerde [[Exodus (film)|verfilming]] van 1960 leverde drie [[Oscar (filmprijs)|Oscarnominaties]] op, waarvan er een werd verzilverd.<ref>{{Link IMDb titel|id=0053804|label=Exodus}}</ref> In de roman en de verfilming worden de Arabieren als laf en oorlogszuchtig afgespiegeld, een beeld dat Uris in 1984 probeerde recht te zetten in zijn roman ''[[De Hadji (roman)|De Hadji]]''.<ref name="trouw" />
 
Ter ere van het twintigjarige bestaan van Israël vervaardigde de Spaanse schilder [[Salvador Dalí]] in 1968 een reeks van 25 aquarellen, ''Aliyah'' getiteld. Dalí gaf er op verschillende manieren de brede uitleg van het woord 'aliyah' weer en putte hierbij inspiratie uit zowel de [[Hebreeuwse Bijbel]] als de recente geschiedenis van Palestina. Op de aquarel ''On the Shores of Freedom'' is de ''[[Eliahu Golomb (schip, 1918)|Eliahu Golomb]]'' afgebeeld met het dek vol ma'apalim. Op ''A Moment in History'' is [[David Ben-Gurion|Ben-Gurion]] te zien tijdens het voorlezen van de [[Israëlische onafhankelijkheidsverklaring|onafhankelijkheidsverklaring]].{{Refn|group=*kleine-letter|In een beperkte oplage werden gebundelde reproducties van de serie uitgebracht, voorzien van een voorwoord van Ben-Gurion.<ref>{{en}} Salvador-Dali.org: [http://www.salvador-dali.org/obra/exhibitions/45/aliyah Aliyah]</ref> De originele werken zijn te bezichtigen in het [[Teatre-Museu Dalí]] te [[Figueres]], Spanje.}}
 
== Overzicht ==
In het voormalige [[interneringskamp Atlit]] is een uitgebreide documentatie gearchiveerd van de scheepsreizen in de Aliyah Bet. Onderstaande overzichten zijn gebaseerd op deze gegevens.{{Refn|group=*kleine-letter|De lijst is opgebouwd aan de hand van de website PaulSilverstone.com<ref name="silverstone1">{{en}} PaulSilverstone.com: [http://paulsilverstone.com/aliyah-bet-list-1/ Aliyah Bet Project - List 1]</ref><ref name="silverstone2">{{en}} PaulSilverstone.com: [http://paulsilverstone.com/aliyah-bet-list-2/ Aliyah Bet Project - List 2]</ref> en gecontroleerd en aangevuld middels de website van het [[interneringskamp Atlit]]<ref name="atlit">{{en}} Atlit Detention Camp: [http://en.maapilim.org.il/Category/51188 Illegal immigration by sea]</ref> en Palyam.org.<ref name="listpalyam">{{en}} Palyam.org: [http://www.palyam.org/English/Hahapala/List_of_ships List of Aliya Bet Voyages]</ref>}} Met name informatie over de reizen die vóór 1945 plaatsvonden is mogelijk incompleet.
 
=== Tijdslijn organisatie scheepsreizen ===
Regel 595:
| Kolom3=
<small>'''Na de Aliyah Bet'''</small>
{{Legenda|gainsboro|[[#tabel6|vanaf 14 mei 1948: Israël onafhankelijk]]<ref group=*kleine-letter>Deze schepen vertrokken na de [[Israëlische onafhankelijkheidsverklaring]], maar de reizen vingen eerder aan of waren gepland als zijnde clandestien.</ref>}}
}}
{| class="wikitable sortable"
! Schip<ref group=*kleine-letter>Namen van de tien Amerikaanse schepen zijn vet gedrukt (zie het onderkopje '[[#Schepen|Schepen]]')</ref>
! Organisatie
! Vertrekdatum
Regel 604:
! Resultaat
! Op datum
! Ma'apalim<ref group=*kleine-letter>Recordaantallen zijn vet gedrukt</ref>
|-
| style="background:#FFD9D9;"|<div id="tabel1">''[[Velos (schip, 1906)|Velos]]''</div>
Regel 1.861:
{{Appendix||2=
== Noten ==
{{References|group=*kleine-letter||30em}}
== Bronnen ==
* {{en}} {{aut|David A. Charters}}, ''[https://books.google.nl/books?id=ut6xCwAAQBAJ The British Army and Jewish Insurgency in Palestine, 1945-47]'' (Springer, 1989)