De afkomst van de Xiong Nu is omstreden. Er bestaan verschillende theorieën:
* [[Turkse talen|Turks]]: In de 19e en vroege 20e eeuw de meest gangbare theorie, vooral gebaseerd op de veronderstelde relatie met historische Turkse volkeren. In de Chinese bronnen, uit de periode van Hunnen, is duidelijk beschreven dat de Hunnen en Turken de zelfde mensen zijn. Zie Chinese officiele staats documenten uit de periode. Voor vertaling van deze bronnen kan men de wetenschappelijke publicaties van Prof. Dr. Ahmet Taşagil raadplegen. Met de recente archeologische vondsen is dit theorie erg versterkt.
* [[Mongoolse talen|Mongools]]: een variant op de Turkse theorie, waarbij de latere Turkse volkeren onder Mongoolse heerschappij hebben gestaan.
* [[Iraanse talen|Iraans]]. Gebaseerd op,wetenschappelijk achterhaald westerse veronderstelling dat de oude wereldwat is vormbekend gegevenover doorhun demilitaire indo-euro dominatieorganisatie en dus dat de Hunnenovergeleverde die het te zeggen hadden over een groot deelnamen van middenhun Azie ook uit deze cultuur moesten voortvloeienleiders.
* [[Jenisejische talen|Jenisejisch]]: Gebaseerd op het enig overgebleven taalfragment.
* [[Isolaat (taalkunde)|Isolaat]]: Volgens sommige geleerden kan er geen relatie met enig bekende taal aangetoond worden.
Regel 85:
==Rijk==
Onder koning [[Dou Man]] (Toeman in het Turks) ([[220 v.Chr.]] - [[209 v.Chr.]]) werden een aantal stammen verenigd. Hij deed invallen in het noorden van China. Zijn zoon [[Mao Dun (heerser)|Mao Dun]] (Matur => Batur in het Turks) ([[209 v.Chr.]] - [[174 v.Chr.]]) breidde het rijk uit van de grens met [[Korea]] via [[Mongolië]] tot aan [[Jammu en Kasjmir (gebied)|Kasjmir]]. Zij beheersten zo de Hexicorridor en het Tarimbekken en de Zijderoute. Het [[Han-dynastie|Han]] rijk erkende de militaire macht van de Xiongnu en in een verdrag van 198 v. Chr. (de Vrede van verwantschap) werd bepaald dat de Han een jaarlijkse belasting in zijde, laken en graan zouden betalen. Onder zijn opvolger [[Zhi Yu]] werd zelfs de hoofdstad van het Han rijk in Chang'an geplunderd. Na Zhi Yu volgde een periode van neergang. In [[85 v.Chr.]] werden zij verslagen door de Chinese generaal [[Huo Qubing]] en raakten zij in een onderhorige positie. In [[55 v.Chr.]] viel het rijk uiteen in een noordelijk en een zuidelijk deel. [[Huhanye]], de leider van het zuidelijk deel, kon het noorden verslaan dankzij militaire interventie van de Han-keizer [[Han Xuandi]], maar werd daarmee ook gedwongen trouw te zweren aan keizerlijk China, binnen wiens invloedssfeer de Xiongnu geleidelijk werden opgenomen. De Xiongnu verdwenen in de loop van de 2e eeuw van het toneel. Zij werden ofwel opgeslorpt in het Han rijk, ofwel door naburige nomadenstammen.
