Kanon (geschut): verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
D'Arch (overleg | bijdragen)
k Wijzigingen door 159.100.127.158 (Overleg) hersteld tot de laatste versie door D'Arch
Label: Misbruikfilter: Leeghalen
Regel 12:
 
== Geschiedenis ==
=== Middeleeuwen ===
Het kanon kon ontwikkeld worden dankzij de uitvinding van het [[buskruit]] in [[Chinees Keizerrijk|China]]. Het gebruik van buskruit voor vuurwapens was daar al in de [[10e eeuw]] bekend, maar voor kanonnen was er weinig emplooi, vooral omdat de traditionele vijanden van de Chinezen nomadische stammen waren, die te paard in brede zwermen manoeuvreerden en zodoende met zware wapens niet effectief te bestrijden waren.
 
Een vroege vorm van het kanon is de [[bombarde (wapen)|bombarde]]. Het moderne kanon is omstreeks [[1325]] in [[Italië]] uitgevonden, nadat het buskruit door [[ontdekkingsreiziger]]s naar Europa was meegenomen. De oudste betrouwbare bron vermeldt de vervaardiging van bronzen kanonnen en ijzeren [[kogel (munitie)|kogels]] in 1326 voor de verdediging van Florence. Twintig jaar later werden tijdens de [[Slag bij Crécy]] kanonnen ingezet, maar erg effectief waren die kanonnen niet.
 
[[Karel VIII van Frankrijk]] was een van de eersten die met succes kanonnen gebruikte. Tijdens zijn campagne om het [[Koninkrijk Napels]] (1494/1495) onder zijn gezag te brengen, haalde hij de hoge muren van de Italiaanse steden probleemloos neer. Europa streefde China met technologische ontwikkelingen op het gebied van kanonnen al snel voorbij, terwijl het kanon in China in de [[17e eeuw]] al in de vergetelheid was geraakt.
 
Het kanon heeft grote gevolgen voor de Europese politiek gehad: [[fort (vesting)|forten]] en [[vesting (verdedigingswerk)|vestingen]] in de oude [[kasteel (hoofdbetekenis)|kasteelvorm]] waren na de introductie van het kanon geen veilige schuilplaats meer voor [[ridder (ruiter)|ridders]] en lokale heersers. Dit is een van de ontwikkelingen waarmee de [[Vroegmoderne Tijd|vroegmoderne tijd]] in Europa wordt onderscheiden van de [[middeleeuwen]]. Ten tijde van de invoering ervan was het kanon het zwaarste wapen dat een leger tot zijn beschikking had.
 
Ook op zee werd het kanon op grote schaal ingevoerd: oorlogsschepen werden vanaf de [[16e eeuw]] over een groot deel van de lengte met rijen kanonnen uitgerust, soms op meerdere dekken. De vijand werd tijdens het voorbijvaren beschoten, soms met twee kanonskogels die aan elkaar waren bevestigd tot haltervormige projectielen. Deze richtten aan dek een enorme ravage aan, zowel aan het schip en de tuigage als onder de bemanning.
 
=== Negentiende eeuw ===
Van de middeleeuwen tot in de vroegmoderne tijd ontwikkelde het kanon zich voornamelijk in grootte, kaliber en kracht. Het principe veranderde nauwelijks, alleen de materialen en de productieprocessen verbeterden, waardoor de wapens steeds krachtiger werden. In de [[19e eeuw]] veranderde dit, onder invloed van de [[industrialisatie]]. Twee belangrijke wijzigingen veranderden het kanon in een nauwkeuriger en eenvoudiger te bedienen wapen: de [[Loop (vuurwapen)|schietbuis]] werd voorzien van trekken en velden die het projectiel langzaam om zijn as doen draaien, waardoor het wapen aanzienlijk nauwkeuriger werd, en de [[achterlader]] werd ontwikkeld. Deze verdrong dankzij de snelheid waarmee het kanon kon worden herladen in korte tijd de traditionele [[voorlader (wapen)|voorlader]].