Potjomkin (schip): verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
kleine aanvulling (nog niet mee klaar) |
Bouw en beschrijving toegevoegd, bron bijgeplaatst |
||
Regel 16:
| status =
| waterverplaatsing = 13.107 ton
| lengte = 115,4 m [[Lengte over alles|loa]]
| breedte = 22,3 m
| diepgang = 8,2 m
Regel 29:
| vliegtuigen =
}}
[[bestand:Panteleimon1912Sevastopol.jpg|thumb|''Panteleimon'' in de zomer van 1912]]
De [[Pantserschip|pantserkruiser]] '''''Potjomkin''''' ([[Russisch]]: Броненосец Потёмкин, ''Bronenosets Potjomkin'') was een Russisch [[slagschip]] dat in de vaart werd genomen in 1904 als ''Kniaz Potemkin Tavricheskiy'' en bekendheid verwierf na de beruchte [[muiterij]] in 1905, waar de voltallige bemanning in opstand kwam tegen haar officieren.
== Planning en bouw ==
==Opstand==▼
In 1895 begon de [[Russische Keizerlijke Marine]] met het ontwerp voor een nieuw slagschip. Het ontwerp werd uiteindelijk goedgekeurd op 12 juni 1897, hoewel er tijdens de bouw nog steeds wijzigingen zijn aangebracht die de bouw hebben vertraagd. De bouw van ''Potjomkin'' begon op 27 december 1897 en de kiel werd gelegd op de [[Mykolajiv-werf|Nikolajev admiraliteitswerf]] op 10 oktober 1898. Het schip werd tewatergelaten op 9 oktober 1900 en overgebracht naar [[Sebastopol]] voor de finale afbouw. In september 1903 begonnen de proefvaarten en deze gingen door tot begin 1905. Het schip kreeg de naam ''Potjomkin'', ter ere van [[Grigori Potjomkin]]. Hij was een [[prins]], [[maarschalk]], [[staatsman]] en favoriet van [[Catharina II van Rusland|Catherina II de Grote]].
== Beschrijving ==
De ''Potjomkin'' was 113 meter lang bij de [[waterlijn]]. Ze was 22,3 m breed, had een diepgang van 8,2 m en een waterverplaatsing van 13.100 ton. Haar bemanning bestond uit 26 officieren en 705 matrozen.
=== Aandrijving ===
Het schip was uitgerust met twee drievoudige expansie-stoommachines die elk één [[Schroef (schip)|schroef]] aandreven, met een totaal vermogen van 10.600 [[Paardenkracht|pk]] (7.900 kW). Tweeëntwintig Belleville-ketels leverden stoom, waarvan acht ketels met olie werden gestookt en de resterende 14 met [[Steenkool|kolen]]. Tijdens de proefvaart op 31 oktober 1903 werd een topsnelheid van 16,5 knopen (30,6 km/h) bereikt. Een olielekkage veroorzaakte een ernstige brand op 2 januari 1904. De marine besloot daarop alle ketels met steenkool te stoken. Het kon 1100 ton kolen in de bunkers meenemen waarmee ze een afstand van 3200 zeemijl (5900 km) kon afleggen bij een snelheid van 10 knopen (19 km/h).
=== Bewapening ===
De hoofdbewapening bestond uit vier 305mm-[[Kanon (geschut)|kanonnen]] gemonteerd in dubbele [[geschuttoren]]s op het voor- en achterschip. De aandrijving was elektrisch en ze waren afgeleid van de torens van de slagschepen van de Petropavlovsk-klasse. De kanonnen hadden een maximale [[Elevatie (ballistiek)|elevatie]] van +15° en de vuursnelheid was, met één schot per vier minuten, laag. De [[Granaat (munitie)|granaten]] wogen 338 kg en werden afgevuurd met een [[mondingssnelheid]] van 851 m/s. Bij een elevatie van +10° was het bereik 12.000 m. Voor ieder kanon werden 60 granaten in de magazijnen meegevoerd.
De 16 snelvuurkanonnen met een [[Kaliber (wapen)|kaliber]] van 152mm werden gemonteerd in [[Kazemat#Situering op schepen|kazemat]]ten. Twaalf hiervan werden aan de zijkanten van de [[scheepsromp]] geplaatst en de overige vier in de hoeken van de bovenbouw geplaatst. Ze vuurden granaten af van 41,5 kg met een snelheid van 792 m/s. Het bereik lag op 11.500 m bij een elevatie van +20°. Per kanon waren er 160 granaten aanwezig.
De kleinere kanonnen waren bestemd om [[Torpedoboot|torpedoboten]] op afstand te houden. Het waren snelvuurkanonnen met een beperkt bereik. Tot slot waren er vijf torpedobuizen van 381mm, waarvan een in de boeg en twee aan elke zijde. Per buis waren er drie [[Torpedo (wapen)|torpedo’s]] aanwezig. In 1915 werden twee 57mm-[[Luchtafweergeschut|luchtafweerkanonnen]] op de bovenbouw van het schip gemonteerd en in 1916 zijn daar nog twee 75mm-kanonnen aan toegevoegd. Begin 1916 waren alle torpedobuizen verwijderd.
▲== Opstand ==
Voorafgaand aan de [[Eerste Russische Revolutie]] van 1905 vonden er verscheidene opstanden plaats. De [[Russische Sociaaldemocratische Arbeiderspartij|RSDAP]] had voordien al gepland om in de herfst van 1905 een massale opstand uit te voeren op alle schepen van
de Zwarte Zeevloot. Op de ''Potjomkin'' ontstond er echter voordien al een spontane opstand. De aanleiding was de weigering van de bemanning op 14 juni 1905 om verrot vlees te eten. De officieren droegen vervolgens enkele mariniers op om de onruststokers te executeren, maar zij weigerden het bevel en sloten zich aan bij de muiters. Nadien werden er enkele officieren vermoord en zette het schip opnieuw koers naar de thuishaven in [[Odessa (stad)|Odessa]], met een rode vlag in de mast. De regering stuurde vervolgens enkele schepen om de ''Potjomkin'' te heroveren, maar ook deze schepen sloten zich aan bij de opstandelingen. Uiteindelijk vluchtte de ''Potjomkin'' naar [[Roemenië]], waar het schip werd overgedragen aan de autoriteiten. De bemanning zou pas in 1917 terugkeren naar Rusland. Deze opstand ondermijnde het gezag van het tsaristische regime aanzienlijk. Het latere sovjet-bewind heeft de propagandawaarde van dit incident uitgebuit met de wereldberoemde, maar historisch onbetrouwbare [[Pantserkruiser Potjomkin (film)|verfilming]] ervan in 1925 door [[Sergej Eisenstein]].
Regel 38 ⟶ 55:
In mei 1918 viel ze in handen van het Duitse leger. Na de [[Wapenstilstand van 11 november 1918]] werd ze aan de [[Geallieerden (Eerste Wereldoorlog)|geallieerden]] overgedragen. De motoren werden door de Britten vernietigd toen zij zich in 1919 terugtrokken uit Sebastopol. Ze werd in 1923 gesloopt.
{{Appendix|2=
*{{Bronvermelding anderstalige Wikipedia|taal=en|titel= Russian battleship Potemkin|oldid=925292998|datum=20191202}}
}}
{{Commonscat|Potemkin (ship, 1900)}}
| |||