Intercity-Express: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Labels: Leeghalen Misbruikfilter: Leeghalen |
k Wijzigingen door 217.123.153.111 (Overleg) hersteld tot de laatste versie door Spoorjan |
||
Regel 1:
[[Bestand:ICE Network.png|thumb|Het Duitse ICE-netwerk
{{Legenda|rgb(194,0,0)|300 km/h}}
{{Legenda|rgb(194,136,0)|250 km/h}}
{{Legenda|rgb(0,0,128)|200 km/h}}
{{Legenda|rgb(136,136,136)|max. 160 km/h}}]]
De '''Intercity-Express''', afgekort als '''ICE''', is de snelste [[trein]] van [[Spoorwegonderneming|spoorwegmaatschappij]] [[DB Fernverkehr]], onderdeel van [[Deutsche Bahn AG]]. Het is tevens de hoogste treincategorie. De [[hogesnelheidstrein]]en worden gebouwd door [[Siemens AG|Siemens]].
== Geschiedenis ==
Sinds 1985 experimenteert de [[Deutsche Bundesbahn]] met een eigen [[hogesnelheidstrein]], als tegenhanger van de [[Japan]]se [[Shinkansen]] en de [[Frankrijk|Franse]] [[Train à Grande Vitesse|TGV]]. De [[motorwagen]]s van het prototype ICE-V (voorheen Intercity Experimental) werden in maart 1985 aan de [[Deutsche Bahn|DB]] afgeleverd. De tussenrijtuigen volgden: op [[31 juli]] [[1985]] werden deze in [[Donauwörth]] afgeleverd. Op 26 november 1985 werd de ICE-V aan het publiek voorgesteld. Op dezelfde dag haalde de volledig beladen ICE op het traject van [[Gütersloh (stad)|Gütersloh]] naar [[Hamm (Noord-Rijnland-Westfalen)|Hamm]] om 11:29 uur een snelheid van 317 km/u. Na verscheidene andere proefritten haalde deze ICE op 1 mei 1988 een snelheid van 406,9 km/u.<br />
Het eerste prototype is buiten gebruik gesteld. Voor de ontwikkeling van de ICE 3 is wel een tweede prototype gebouwd, de ICE-S (ICE-Schnellfahrten).
Voor de introductie van de ICE werden in Duitsland de lange-afstandsverbindingen verzorgd door het Intercity (IC)-netwerk. Met de ingebruikname van elke NBS (Neubaustrecke; nieuw gebouwde spoorlijn, de eerste twee waren [[Hannover (stad)|Hannover]] – [[Würzburg (stad)|Würzburg]] en [[Mannheim]] – [[Stuttgart]]) werden de IC's op deze verbinding opgewaardeerd tot ICE. Inmiddels is er sprake van een compleet ICE-netwerk en rijden de IC's op de overige belangrijke verbindingen. Gelijktijdig met deze ontwikkeling werd een integratie uitgevoerd van de spoorwegen van het toenmalige [[Duitse Democratische Republiek|Oost]]- en [[Bondsrepubliek Duitsland (1949-1990)|West-Duitsland]]. Op die hoofdverbindingen (voornamelijk met de vroegere DDR) waar geen NBS is aangelegd wordt de ICE-T ingezet.
== Spoornet ==
De ICE rijdt op topsnelheid op [[hogesnelheidslijn]]en en daarnaast met 140 tot 200 km/h op reguliere lijnen. Op reguliere lijnen die van het treinbeïnvloedingssysteem [[LZB]] voorzien zijn, rijdt de ICE tot 230 km/h, bijvoorbeeld op het traject [[Berlijn]] – [[Hamburg]]. Op de hogesnelheidslijnen wordt 250 of zelfs 300 km/h gereden. Nieuw aangelegde hogesnelheidslijnen worden in Duitsland ''[[Neubaustrecke]]n'' (NBS) genoemd. Er zijn een zestal [[hogesnelheidslijn|NBS'en]]. Op aangepaste bestaande lijnen, ''Ausbaustrecken'' (ABS), worden snelheden tot 200 km/h gehaald.
== Soorten ==
=== ICE 1 ===
{{Zie hoofdartikel|Baureihe 401}}
[[Bestand:ICE1 Schellenberg.jpg|thumb|220px|Een [[ICE 1]]-treinstel verlaat de [[Schellenbergtunnel]]]]
[[Bestand:Db-402009-01.jpg|thumb|220px|Een [[ICE 2]]-treinstel passeert [[station Berlin-Grunewald]]]]
[[Bestand:ICE 3 Fahlenbach.jpg|thumb|220px|Een [[ICE 3]]-trein in de buurt van [[Fahrenbach]]]]
De ICE 1 ([[Baureihe 401|BR 401]]) (BR = Baureihe) is een meerdelig [[treinstel]] met twee motorwagens aan de uiteinden (te vergelijken met [[locomotief (spoorwegmaterieel)|locomotieven]]). Daartussen zitten 10 tot 14 [[spoorwegrijtuig|rijtuigen]]. [[DB Fernverkehr]] bezit 59 (voor het Eschede-ongeluk 60) treinstellen met 14 bakken (inclusief twee motorbakken) die elk 645 reizigers kunnen vervoeren. Zo'n trein heeft een lengte van 370 meter. Beide motorwagens hebben samen een vermogen van 9600 kW, wat het mogelijk maakt om 280 km/h te rijden. ICE 1 wordt ingezet op trajecten waarop snelheden tot 250 km/h zijn toegelaten. De treinstellen worden ook ingezet voor ICE-verbindingen naar [[Oostenrijk]] en [[Zwitserland]]. Voor de inzet in Zwitserland zijn enkele motorwagens aangepast, te herkennen aan de tweede [[stroomafnemer]] op het dak.
[[Deutsche Bahn]] heeft inmiddels alle ICE 1-treinen gemoderniseerd naar hetzelfde interieur als de ICE 3 en de ICE T(D). [[DB Fernverkehr]] gaat tevens [[Wireless LAN|draadloos internet]] in de treinen aanbrengen. Het internet kan slechts op een klein aantal trajecten worden gebruikt.
=== ICE 2 ===
{{Zie hoofdartikel|Baureihe 402}}
Om het ICE-net te kunnen uitbreiden, zijn in 1997 de ICE 2-treinstellen [[Baureihe 402|BR 402]] in dienst genomen. De ICE 2 heeft de halve lengte van een ICE 1 en heeft daarom maar één motorwagen. Aan de andere kant van de trein rijdt een [[stuurstandrijtuig]]. Daardoor zijn deze treinen geschikt voor [[vleugeltrein]]exploitatie (splitsen en combineren van treinen): De trein uit [[Berlijn]] wordt in [[Hamm (Noord-Rijnland-Westfalen)|Hamm]] gesplitst in een deel naar [[Keulen (stad)|Köln]] via [[Wuppertal]] en het andere deel naar [[Keulen (stad)|Köln]] luchthaven via [[Dortmund]] en [[Düsseldorf]].
=== ICE 3 en ICE 3M ===
{{Zie hoofdartikel|ICE 3}}
Sinds 2000 wordt het nieuwste model van de ICE-familie, de ICE 3 ([[Baureihe 403|BR 403]]), in de reguliere dienst ingezet. Deze kan maximaal 330 km/h rijden en grotere stijgingen aan (4% in plaats van 2%) dan zijn voorgangers. Deze stellen hebben, in tegenstelling tot hun voorgangers, geen motorwagens maar de elektrische installatie en motoren (8000 kW) zijn geheel onder de vloer ondergebracht. De eerste, derde, zesde en achtste bak worden met vier motoren van ieder 500 kW aangedreven. Naast het voordeel dat er zo meer assen kunnen worden aangedreven levert dit een winst aan zitplaatsen op omdat nu ook in de beide kopwagens reizigers kunnen plaatsnemen.<ref>In Frankrijk wordt om dezelfde reden gewerkt aan de [[Automotrice à grande vitesse|AGV]] (Automotrice à Grande Vitesse), een verdere ontwikkeling van de [[Train à Grande Vitesse|TGV]].</ref> DB Fernverkehr bezit 37 treinstellen van het type ICE 3.
Om ook op de spoorwegen buiten [[Duitsland]] te kunnen rijden, is de ICE 3M ([[Baureihe 406|BR 406]]) ontwikkeld, die geschikt is voor de vier meest voorkomende [[elektrificatiesysteem|bovenleidingspanningen]] en treinbeïnvloedingssystemen in [[Europa (werelddeel)|Europa]]. De DB zet 13 treinstellen in en de [[Nederlandse Spoorwegen]] 3, die voor de verbindingen [[Brussel (stad)|Brussel]] – [[Luik (stad)|Luik]] – [[Keulen (stad)|Keulen]] – [[Frankfurt am Main|Frankfurt]] en [[station Amsterdam Centraal|Amsterdam]] – [[Keulen (stad)|Keulen]] – [[Frankfurt am Main|Frankfurt]] – [[Mannheim]] – [[Freiburg im Breisgau|Freiburg]] – [[Station Basel SBB|Basel SBB]] gebruikt worden.
Sinds 10 december 2006 bestond er gedurende een jaar een rechtstreekse ICE-verbinding van [[station Amsterdam Centraal|Amsterdam]] via [[Frankfurt (Main) Hauptbahnhof]] met [[München]]. Nu is het vanuit Nederland mogelijk om met ICE zeven keer per dag naar Frankfurt am Main te reizen.
Sinds de zomer van 2007 rijdt de ICE 3MF ([[Baureihe 406|BR 406F]]) tussen [[Parijs]] en [[Frankfurt am Main]]. Hiervoor zijn oorspronkelijk 5 treinstellen ICE 3M (in eigendom van DB Fernverkehr) aangepast om in Frankrijk te kunnen rijden. Deze treinstellen vormen een aparte sub-groep binnen het volledige park van ICE 3M. De treinen bereiken in deze dienst een snelheid van 320 kilometer per uur.
=== ICE T en ICE TD ===
{{Zie hoofdartikel|Baureihe 411|Baureihe 605}}
Tegelijkertijd met de ICE 3 werden de [[kantelbaktrein|kantelbakken]] ICE T, [[Baureihe 411|BR 411]] en ICE TD, [[Baureihe 605|BR 605]] (T van "tilt") (D van diesel) ontwikkeld, die uiterlijk veel op de ICE 3 lijken. De ICE T(D) is vooral bedoeld voor bestaande spoorlijnen met kleine boogstralen. Door de kantelbaktechniek kunnen deze treinen sneller door de [[boog (spoor)|bogen]] rijden. De ICE T rijdt op [[elektrische trein|elektriciteit]] en heeft een kantelbaktechniek van de [[Pendolino]] (ontwikkeld door [[FIAT]] Ferroviaria). De ICE T rijdt vooral op de route [[Dortmund]] - [[Keulen (stad)|Keulen]] - [[Frankfurt am Main|Frankfurt]] - [[Wenen]] . Er zijn twee uitvoeringen van de ICE T, een 5-delige en een 7-delige variant. Voor de vierdelige dieselvariant (ICE TD) heeft Siemens een eigen kantelbaksysteem ontwikkeld. Wegens technische tekortkomingen van dit systeem zijn de ICE-TD-stellen in december 2003 buiten dienst gesteld. Vanwege het WK voetbal in 2006 zijn de stellen echter opnieuw getest en weer in dienst gesteld om de extra grote passagiersstroom op te vangen. Dat beviel in eerste instantie goed; sinds december 2007 werden de stellen weer ingezet in de reguliere dienst, nu op de verbinding ([[Berlijn]]-)[[Hamburg]]-[[Kopenhagen]] (over de [[Vogelfluglinie]])<ref name="dbwelt-2007-11-01">''Mit dem ICE direkt nach Kopenhagen''. In: [[DB Welt]], uitgave november 2007, S. 1</ref>, waarbij de trein in Puttgarden (Duitsland) op de ferry reed en die weer verliet in Rødby ( Denemarken ). In oktober 2017 werden de ICE-TD-stellen echter weer terzijde gesteld; sindsdien worden de treinen van Hamburg naar Denemarken weer door de [[IC3]]-stellen van de [[Danske Statsbaner|DSB]] gereden.
=== ICE 4 ===
[[Bestand:Köln Hbf ICE4 9013.jpg|thumb|220px|Treinstel 9013 te [[Köln Hauptbahnhof]]]]
ICE4, oorspronkelijk aangeduid als ICx, zijn twaalfdelige treinstellen van de serie [[Baureihe 412|BR 412]] en [[Baureihe 812|BR 812]] voor [[DB Fernverkehr]] die vanaf december 2017 zullen worden ingezet. De zevendelige treinstellen worden vanaf december 2020 ingezet.
== Ongevallen ==
=== Ramp bij Eschede ===
{{Zie hoofdartikel|Treinramp bij Eschede}}
Op 3 juni 1998 ontspoorde in het Duitse plaatsje [[Eschede]] (nabij [[Hannover (stad)|Hannover]]) op de lijn [[Spoorlijn Lehrte - Cuxhaven|van München naar Hamburg]] het ICE-1-treinstel nummer 51. Het tweede deel van de trein kwam tegen een viaduct terecht, dat daarop instortte. Bij dit ongeluk kwamen 101 mensen om het leven. De oorzaak bleek een gebroken wielband. Sindsdien hebben alle ICE's volwielen. Het ICE-ongeluk in Eschede is het zwaarste ongeval met een ICE tot nu toe.
=== Thun ===
Op 28 april 2006 botste ICE-1-treinstel 73 in het Zwitserse [[Thun (stad)|Thun]] frontaal met twee [[BLS Re 465]]-locomotieven. De machinist van de Zwitserse locomotieven was niet bekend met de nieuwe situatie op station Thun dat na een verbouwing anders was ingericht. Hierdoor zag hij een [[stoptonend sein]] bij een wissel over het hoofd. De [[automatische treinbeïnvloeding]] bracht de trein tot stilstand, maar omdat de trein inmiddels de wissel gepasseerd was, stond hij op het spoor van de tegemoetkomende ICE. Een noodrem van de ICE bracht de snelheid terug tot 56 kilometer per uur op het moment van de botsing. De machinist van de Zwitserse trein kon de locomotief op tijd verlaten. In de ICE vielen 30 lichtgewonden, onder wie de machinist. Motorwagen 401.573 kon later herbouwd worden met gebruikmaking van onderdelen van andere beschadigde motorwagens (401.020 en 401.551).
=== Fulda ===
Op 26 april 2008 kwam ICE-1-treinstel 11, met motorwagen 401.511 voorop, in botsing met een kudde schapen, vlak voor de ingang van de [[Landrückentunnel]], bij [[Fulda (stad)|Fulda]]. Beide motorwagens en tien van de twaalf rijtuigbakken ontspoorden. De trein kwam 1300 meter verderop, in de tunnel, tot stilstand. Van de 130 passagiers raakten er 19 gewond. Vier van hen moesten in een ziekenhuis behandeld worden.<ref>Zie [https://web.archive.org/web/20090923004514/http://www.wecowi.de/view/ICE-Unfall_bei_Fulda Wecowi.org] ICE-Unfall bei Fulda.</ref>
=== Andere incidenten ===
* 22 november 2001 - In ICE-1-motorwagen 401.020 ontstaat tijdens de rit brand. De trein stopt op het station van Offenbach am Main. Niemand raakt gewond. De motorwagen moet als verloren worden beschouwd.
* 1 april 2004 - ICE-3-treinstel 321 komt in botsing met een tractor die op het spoor is gevallen bij de ingang van een tunnel bij [[Istein]]. De trein ontspoort. Aan boord van de trein raken twee personen lichtgewond.
* 1 maart 2008 - ICE-T-treinstel 1192 raakt bij [[Brühl (Rijnland)|Brühl]] een boom die als gevolg van de storm Emma op het spoor is gevallen. De machinist raakt ernstig gewond.
* 9 juli 2008 - ICE-3-treinstel 310 ontspoort kort na het vertrek uit [[Keulen (stad)|Keulen]]. De oorzaak is een gebroken as. Niemand raakt gewond.
* 17 augustus 2010 - ICE-3M-treinstel 4681, onderweg van Frankfurt naar Parijs, schampt een vuilniswagen die van een parallel aan het spoor lopende, hoger gelegen weg is geraakt, en op het spoor is terechtgekomen. De twee voorste rijtuigen ontsporen. Tien passagiers raken gewond, waarvan één ernstig.
* 11 januari 2011 - Een ICE-3M-treinstel 4654 schampt een goederentrein bij [[Zevenaar (stad)|Zevenaar]]. De oorzaak was koperdiefstal langs het spoor, waardoor de spoorbeveiliging uitviel. Er vielen geen gewonden.
==Zie ook==
* [[ICE International]]
{{Appendix}}
{{Commonscat|ICE}}
{{Navigatie hogesnelheidstreinen}}
[[Categorie:ICE]]
[[Categorie:Treindienst in België]]
[[Categorie:Treindienst in Frankrijk]]
[[Categorie:Treindienst in Nederland]]
[[Categorie:Treindienst in Zwitserland]]
[[Categorie:Treinsoort in Duitsland]]
| |||