Samojeedse volkeren: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Versie 50855203 van 2A02:A213:8803:5280:ED77:884A:B9CD:EB8C (overleg) ongedaan gemaakt. bron?
Label: Ongedaan maken
Leopard (overleg | bijdragen)
k cosmetisch
Regel 18:
Van de Zuid-Samojeden leven nog zo'n 4000 Selkoepen aan de middenloop van Ob en Jenisej. Nog verder naar het zuiden, in de taigazone op de noordelijke hellingen van de [[Sajan]], leefden de Sajan-Samojeden. Hiervan zijn slechts de Sojoten als etnische groep overgebleven, al hebben zij hun eigen taal verloren.
 
Van de Noord-Samojeden leven de Nenetsen op het schiereiland [[Jamal- (schiereiland)|Jamal]] en het uiterste noordoosten van Europees Rusland. Tot de Nganasanen telt men nog slechts ongeveer duizend mensen, levend op het schiereiland [[Tajmyr- (schiereiland)|Tajmyr]] tussen de benedenloop van de Jenisej en de [[Golf van Chatanga]].
 
== Naam ==
 
Het [[Endoniem en exoniem|endoniem]] ''Saamod'' of ''Saamid'' (vergelijk ook ''[[Samen (volk)|Saami]]'' en ''[[Finnen|Suomi]]'') werd door Russische [[volksetymologie]] tot ''Samojed'', wat zoveel als "zelf-eter" betekent. Mogelijk hierdoor worden de Samojeden in een reisverslag uit 1670 als [[Kannibalisme|kannibalen]] beschreven. Vanwege deze negatieve associaties is het gebruik van de naam enigszins omstreden, en gebruikt men soms de naam ''Hasava''.
 
== Levenswijze ==
[[Bestand:Ru200008050079.jpg|miniatuur|Nenetsen in de toendra van het schiereiland [[Tajmyr- (schiereiland)|Tajmyr]]]]
De Samojeedse volkeren waren oorspronkelijk [[nomade]]n die van [[rendierhouderij]], [[Visserij|visvangst]] en [[Jacht (activiteit)|jacht]] leefden. Tegenwoordig zijn ze echter voor het grootste deel [[Sedentarisme|sedentair]]. Hoewel ze deels al vanaf de 16e eeuw door de [[Russisch-orthodoxe Kerk]] en de [[oudgelovigen]] gekerstend werden, hebben zich [[Sjamanisme|sjamanistische]] gebruiken en voorstellingen tot het heden kunnen behouden.
 
== Geschiedenis==
 
Al vanaf dat Europese reizigers in het midden van de achttiende eeuw de twee vestigingskernen der Samojeedse volkeren open legden, in het noorden en zuiden, gescheiden door een brede strook land bewoond door de [[Ob-Oegrische talen|Ob-Oegrische]] [[Chanten]] en [[Mansen]], kwamen Russische wetenschappers met twee hypotheses over welke van deze centra de oorspronkelijke locatie van de [[etnogenese]] der Samojeedse volkeren was.
 
Tot nu toe domineert hierbij de zogenaamde ''zuidelijke hypothese'', volgens welke de oude pastorale Samojeden zich in Zuid-Siberië vormden ([[Karakolcultuur]]<ref>[[d:Q4213912]]</ref> en [[Koelajkacultuur]]<ref>[[d:Q4245967]]</ref>). In het bijzonder de [[filologie|filoloog]] en [[Etnologie|etnoloog]] [[Matthias Castrén]] nam aan dat gedurende het 2e-1e millennium v.Chr. de Samojeedse stammen door [[Turkse volkeren]] uit hun oorspronkelijke woonplaats in de hooglanden van de [[Sajan]]-hooglanden naar het noorden verdrongen werden. Daar legden ze de basis voor volken zoals de Nenetsen, Enetsen, Nganasanen en Selkoepen. Slechts enige restvolkeren, de ''Sajan-Samojeden'' bleven in het zuiden. Deze werden vervolgens geleidelijk geassimileerd door de grotere volkeren van Zuid-Siberië, zoals de [[Siberische Tataren]], [[Toevanen]], [[Chakassen]] en [[Sjoren]].
 
Echter ook de ''noordelijke hypothese'', die het zuidelijke woongebied als secundair aan het noorden beschouwt, heeft tot op heden zijn supporters.