Kwik: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
D'Arch (overleg | bijdragen)
k Wijzigingen door 62.235.184.180 (Overleg) hersteld tot de laatste versie door Bor Komorovski
Label: Misbruikfilter: Experimenteren
Regel 48:
In oude publicaties wordt [[druk (grootheid)|druk]] soms weergegeven in millimeter kwikdruk: [[mmHg]]. Dit is geen [[SI-stelsel|SI-eenheid]] en tegenwoordig wordt deze aanduiding niet vaak meer gebruikt, behalve in de geneeskunde, waar zij voor de [[bloeddruk]] nog steeds gangbaar is, en in de luchtvaart, waar zij gebruikt wordt om de [[luchtdruk]] aan te geven in Angelsaksische landen.<ref>29,92, in in. Hg. is de luchtdruk van de [[standaard atmosfeer]], wat overeenkomt met 1013,25 mbar.</ref>
 
== Toepassinge
== Toepassingen ==
In de industrie wordt kwik vooral gebruikt voor elektrische en elektronische toepassingen en in allerlei verbindingen. Tot ongeveer het einde van de [[20e eeuw]] werd kwik veel gebruikt in [[thermometer]]s en [[barometer]]s. Vanwege de giftigheid van dit element is het voor deze toepassing steeds meer in onbruik geraakt.
* Kwik wordt toegepast in kwikdamplampen zoals [[spaarlamp]]en, zeer heldere lichtbronnen die gasvormig kwik bevatten.
* Op laboratoria wordt kwik regelmatig gebruikt voor hogetemperatuurthermometers, [[diffusiepomp]]en en andere laboratoriuminstrumenten.<ref name="CRC" />
* Omdat kwik makkelijk verbindingen ([[amalgaam|amalgamen]]) vormt met goud, wordt het toegepast om goud te isoleren uit gouderts. Hierdoor raakten de omgevingen van oude mijnen verontreinigd met kwik. Het alternatief was het eveneens giftige en vervuilende [[cyanide]].
* Het [[tripelpunt]] van kwik (234,3156 [[Kelvin (eenheid)|K]]) is een vastliggend punt dat geldt als temperatuurstandaard van de Internationale Temperatuurschaal [[ITS-90]].
* Bij de productie van [[natriumhydroxide]] worden kwikcellen gebruikt.
* In de tandheelkunde werden kwikamalgamen gebruikt in tandvullingen.
* In de geneeskunde wordt de [[organokwikverbinding]] [[thiomersal]] soms gebruikt voor het conserveren van [[vaccin]]s.<ref name="fda">[http://www.fda.gov/CBER/vaccine/thimerosal.htm ''Thimerosal in Vaccines''], U.S. Food and Drug Administration. Pagina laatst gecontroleerd op 18 februari 2011.</ref> Bij de afbraak van deze stof in het lichaam komt onder meer [[ethylkwik]] vrij.<ref name="fda" />
* Kwik werd vroeger ook gebruikt om de [[bloeddruk]] van patiënten te meten. Tegenwoordig wordt hiervoor elektronische apparatuur gebruikt, maar de eenheid van bloeddruk wordt nog steeds gegeven in mm Hg, oftewel hoeveel kwik de bloeddruk kan 'optillen'. Een bloeddruk van 120&nbsp;mm Hg kan dus in een buisje 12&nbsp;cm aan kwik omhoogdrukken.
* In de [[elektrochemie]] wordt kwik gebruikt in de [[druppelende kwikelektrode]], die een eenvoudig reproduceerbare standaard is voor elektrochemische [[potentiaal]]metingen.
* In de gezondheidszorg wordt kwik gebruikt als geleidend materiaal in kwiktouwtjes, een rubberen buisje gevuld met kwik, voor [[Plethysmografie|plethysmografisch]] onderzoek. Hiermee kunnen volumeveranderingen in lichaamsdelen gemeten worden, zoals adervernauwingen bij [[etalagebenen]] en de [[Fenomeen van Raynaud|ziektezijffjfvnjjjjjjjjjjjjffffvnevhiehmverhvnmseouhmoznjkerhfiosemrjfm
kte van Raynaud]].<ref>[https://web.archive.org/web/20040613192215/http://www.cibliga.be/a_m_raynaud.html ''Het Raynaud-fenomeen'', CIB-liga. Uit de lezing gegeven door prof. Duprez, cardioloog UZ Gent, op 13 juni 1998]. Pagina laatst gecontroleerd op 22 juli 2014.</ref> Het kwiktouwtje wordt om het te meten lichaamsdeel gebonden; als er een volumeverandering plaatsvindt verandert ook de lengte en doorsnede van het slangetje en daardoor ook de [[Elektrische weerstand (eigenschap)|elektrische weerstand]] van het kwik daarin. Deze weerstand wordt gemeten en geeft informatie over de hoeveelheid volumeverandering.
* In [[vuurtoren]]s werd (en wordt nog soms) het draaiende lenzenstelsel drijvend in een kwikbad geplaatst. Door de geringe wrijvingsweerstand kan het zware lenzenstelsel door middel van een licht aandrijfmechanisme in beweging gehouden worden.
* Kwik werd in de 19e-eeuw gebruikt om vilt te bewerken en vilt was de belangrijkste grondstof voor de hoedenindustrie. De hoedenmaker ademde de dampen in, vandaar de Engelstalige uitdrukking "mad as a hatter".<ref>[https://socialhistory.org/nl/vandaag/06-14/hoedenmakers-syndroom Hoedenmakers Syndroom]</ref>