Wikipedia

Mumbai: verschil tussen versies

Interactief door geschiedenis bladeren
← Oudere bewerkingNieuwere bewerking →
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
VisueelWikitekst
Spelfout gecorrigeerd
Labels: Bewerking via mobiel Bewerking via mobiele app
Naam. De Taalunie en toonaangevende Belgische openbare omroep VRT geven anno 2019 aan dat de naam 'Mumbai' te verkiezen is boven 'Bombay'. Aangepast in het artikel, behalve in het deel geschiedenis (waar het evt. wel relevant is om de Britse historische naam te gebruiken voor aanduiding van de stad tijdens de koloniale periode).
Regel 1:
{{Zie dp}}
{{Infobox plaats in India
| plaatsnaam = BombayMumbai
| soort = Stad
| wapen =
| kaart =
| deelstaat = [[Maharashtra]]
| district = [[Bombay Stad|BombayMumbai Stad]] en [[Bombay Suburbaan|BombayMumbai Suburbaan]]
| jaar = 2001
| inwoners = 11.914.398<ref name="census">[https://web.archive.org/web/20070607194126/http://www.censusindia.net/results/data/mah_uatowns.PDF Volkstelling van 1 maart 2001 (via archive.org) ]</ref><br>(20.694 inw. km²)
| oppervlakte = 437,77
| percentageman =
| alfabetisme =
| alfabetismem =
| alfabetismev =
| bevolkingonder6jaar =
| hoogteligging =
| latitudeGraden = 18
| latitudeMinuten = 57
| latitudeSeconden =
| longitudeGraden = 72
| longitudeMinuten = 49
| longitudeSeconden =
| netnummer = 022
| postcode = 400...
| mapname2 = Maharashtra
| image = MumbaiMontage.png
| caption =
}}
[[Bestand:Kanheri-stupa1.jpg|{{Largethumb}}|De grotten van [[Kanheri]] dienden als boeddhistisch centrum in de oudheid]]
Regel 35:
[[Bestand:Mumbai suburban rail map.svg|{{Largethumb}}|Schematische kaart van de ''Mumbai Suburban Railway'']]
 
'''BombayMumbai''' (officieelvroeger: '''MumbaiBombay'''; [[Marathi (taal)|Marathi]]: मुंबई/Mumbaī; [[Internationaal Fonetisch Alfabet|IPA]]: mumbəi) is de grootste stad van [[India]] en de hoofdstad van de deelstaat [[Maharashtra]]. De stad had volgens de volkstelling in 2001 11.914.398 inwoners.<ref name="census" /> Een niet-officiële schatting uit 2008 geeft 13,7 miljoen inwoners.<ref>[http://www.world-gazetteer.com/wg.php?x=&men=gpro&lng=en&des=gamelan&dat=200&geo=-104&srt=pnan&col=aohdqcfbeimg&pt=c&va=&geo=392281282 World Gazetteer]</ref>
 
== Naam ==
Regel 42:
In [[1996]] werd de naam officieel gewijzigd in Mumbai,<ref>[http://www.mcgm.gov.in/irj/portal/anonymous/qlmumbaitravelguide Officiële website van Municipal Corporation of Greater Mumbai: Mumbai Travel Guide]</ref> conform het streven om Indiase steden te hernoemen naar de originele Indiase benamingen. In de deelstaat Maharashtra was toen de hindoenationalistische partij [[Shiv Sena]] aan het bewind en die beweerde dat Bombay niets meer is dan een verbastering van het originele Mumbai.
 
Ondanks de naamsverandering blijft Bombay een in de Nederlandstalige volksmond gebruikte naam. De media lijkenkiezen de laatste jaren steeds vaker voor Mumbaide teofficiële kiezenbenaming Mumbai{{Bron?||2018|05|03}}. alhoewelOok de [[Taalunie]] alsgeeft standaardsinds schrijfwijze2018 inaan Nederlandstaligedat tekstende naam Mumbai de oude naam Bombay aangeeftgeheel of goeddeels verdreven heeft.<ref>[httphttps://taaladvies.net/taal/aardrijkskundige_namenadvies/landtekst/IN19 Advies van de Taalunie]</ref>
 
== Geschiedenis ==
Aan de hand van voorwerpen die nabij [[Kandivali]] in noordelijk BombayMumbai gevonden zijn kan worden opgemaakt dat de eilanden sinds de [[Steentijd]] bewoond zijn geweest. Menselijke bewoning is gedocumenteerd sinds [[250 v.Chr.]] toen het bij de Grieken bekendstond als ''Heptanesia''. In de derde eeuw v.Chr. waren de eilanden een deel van het [[Maurya's|Maurya Rijk]], geregeerd door de [[Boeddhisme|boeddhistische]] keizer [[Asoka]]. Gedurende de eerste paar eeuwen werd de macht over BombayMumbai betwist tussen de [[Indo-Scythen|Indo-Scythische]] [[Westelijke Satrapen]] en de [[Satavahana-dynastie|Satavahana's]]. De [[hindoeïsme|hindoe]]-heersers van de [[Silhara-dynastie]] bestuurden de eilanden tot [[1343]], toen [[Gujarat]] ze annexeerden. De grotten van [[Elephanta]] en het tempelcomplex [[Walkeshwar]], een van de oudste bouwwerken van de eilandengroep, dateren uit deze periode.
 
In [[1543]] kregen de [[Portugal|Portugezen]] de eilanden in ruil voor een bondgenootschap van sultan [[Bahadur Shah van Gujarat|Bahadur Shah]] van Gujarat en in [[1661]] werden ze door [[Catharina van Bragança]] als bruidsschat aan [[Karel II van Engeland]] gegeven. De eilanden werden daarop in [[1668]] aan de [[Britse Oostindische Compagnie]] verpacht voor tien pond per jaar. De compagnie vond de diepe natuurlijke haven aan de oostkant van de eilanden goed geschikt voor hun eerste haven op het [[Indisch Subcontinent]]. De bevolking groeide snel van 10.000 in 1661 tot 60.000 in [[1675]] en in [[1687]] verplaatste de Britse OostindischeOost-Indische Compagnie hun hoofdkwartier van [[Surat (India)|Surat]] naar Bombay. De stad zal uiteindelijk de hoofdstad worden van het presidentschap [[Bombay (presidentschap)|Bombay]] (Bombay Presidency).
 
Vanaf [[1817]] werd de stad heringericht en uitgebreid. Met behulp van grootschalige [[Civiele techniek|civiele werkzaamheden]] werd van de eilanden van de archipel één groot eiland ([[Salsette]]) gemaakt. Dit project, dat bekendstond als de ''[[Hornby Vellard]]'' was in [[1845]] gereed en resulteerde in een vergrote oppervlakte van 438&nbsp;km². In [[1853]] reed India's eerste passagierstrein van Bombay naar [[Thane (stad)|Thane]]. Tijdens de [[Amerikaanse Burgeroorlog]] (1861-1865) werd de stad de belangrijkste [[katoen]]markt van de wereld wat voor een sterke groei van de economie zorgde en de stad een hoger aanzien gaf. Door de opening van het [[Suezkanaal]] in [[1869]] werd Bombay een van de grootste zeehavens langs de Arabische Zee. In de dertig jaar die daarop volgde groeide de stad tot een groot stedelijk centrum uit, geprikkeld door een verbetering van de infrastructuur en het ontstaan van veel van de stad zijn instituten. Het aantal inwoners van de stad groeide tot een miljoen in [[1906]], waardoor het op dat moment de op een na grootste stad was van India, na [[Calcutta]]. Bombay werd tevens een belangrijk bolwerk voor de Indiase onafhankelijkheidsbeweging, met de [[Quit India Movement]] van [[Mahatma Gandhi]] in [[1942]] als de belangrijkste gebeurtenis.
Regel 65:
 
== Bestuurlijke indeling ==
De gemeente BombayMumbai wordt bestuurd door de ''Gemeentelijke Corporatie van Groot-BombayMumbai'' ([[Marathi (taal)|Marathi]]: ''बृहन्मुंबई महानगर पालिका'', [[Engels]]: ''Brihanmumbai Municipal Corporation'' of de ''BMC''). De burgemeester is sinds [[10 maart]] 2007 [[Subha Raul|Dr. Subha Raul]].
 
De gemeente BombayMumbai is op staatsniveau verdeeld over twee districten;
* ''BombayMumbai Stad (Mumbai City)'', de binnenstad van BombayMumbai met een oppervlakte van 69&nbsp;km² en 3.326.837 inwoners (2001<ref name="census2">Census 2001 (via http://www.statoids.com/yin.html)</ref>)
* ''BombayMumbai Suburbaan (Mumbai Suburban)'', de buitenwijken en enkele voorsteden van BombayMumbai met een oppervlakte van 534&nbsp;km² en 8.587.561 inwoners (2001<ref name="census2" />) Het districtscentrum is gevestigd in [[Bandra]].
 
De stedelijke agglomeratie van BombayMumbai ligt verder verspreid over de districten [[Thane (district)|Thane]] en [[Raigad]].
 
Daarnaast wordt de gemeente voor bestuurlijke doeleinden verdeeld in zes zones, die elk weer zijn onderverdeeld in drie tot vijf ''wards''.
Regel 90 ⟶ 91:
 
== Geografie ==
De stad is gevestigd op het eiland [[Salsette]], gelegen aan de [[Arabische Zee]]. Samen met de voorsteden is BombayMumbai een van 's werelds grootste stedelijke agglomeraties. Volgens de volkstelling in 2001 had de agglomeratie 16.368.084 inwoners.<ref name="census" /> Volgens een niet-officiële schatting over 1 januari 2009 heeft de agglomeratie ondertussen 22.300.000 inwoners.<ref>[http://www.citypopulation.de/world/Agglomerations.html Citypolution.de: The Principal Agglomerations of the World - statistics and charts as map, diagram and table (reference date 2009-01-01)]</ref> De grootste voorsteden zijn, van groot naar klein; [[Thane (stad)|Thane]], [[Kalyan-Dombivli]], [[Navi Mumbai]] (New Bombay), [[Mira-Bhayandar]] en [[Ulhasnagar]].
 
De stad beschikt ook over een haven die van groot belang is voor het land. Ongeveer de helft van India's reizigersvervoer gaat over water, alsook een significant deel van de totale goederenoverslag, gaan via de [[haven van BombayMumbai]].
 
BombayMumbai is het culturele en commerciële hart van India. Het huisvest een boel belangrijke financiële instellingen en vele Indiase bedrijven hebben er hun hoofdkantoor. Vanwege de hogere levensstandaard worden immigranten van over heel India aangetrokken, de stad is daarom ook een smeltkroes van verschillende Indiase culturen.
 
Behalve om de industrie is BombayMumbai ook bekend om zijn filmproducties. Mensen uit de hele wereld komen hierheen om te acteren en te werken in [[Bollywood]].
 
Een van de opvallendste bouwwerken van de stad is de Gateway of India, gebouwd ter herinnering aan een bezoek van de Britse koning [[George V van het Verenigd Koninkrijk|George V]] in [[1911]]. De laatste Britse militairen verlieten India in 1948 via deze poort.
 
== Bevolking ==
Volgens de volkstelling van 2011 telt de stad BombayMumbai ruim 12,4 miljoen inwoners. De metropool BombayMumbai telt echter 18.394.912 inwoners. <ref> statistieken van de volkstelling van 2011 [https://www.census2011.co.in/census/city/365-mumbai.html]</ref> Ongeveer twee op de drie inwoners is aanhanger van het [[hindoeïsme]] (66%), een vijfde deel is [[islamitisch]] (21%), 5% is [[boeddhistisch]], 4% behoort tot het [[jaïnisme]] en 3% is [[christelijk]]. [[Marathi (taal)| Marathi]] is de meest gesproken taal, gevolgd door [[Hindi]], [[Urdu]], [[Gujarati (taal)|Gujarati]] en [[Engels]]. Bijna 90% van de bevolking is [[alfabetisme | alfabeet]].
 
De stad kent vele [[sloppenwijk]]en. 43 procent van de bevolking leeft in sloppenwijken en andere informele nederzettingen. De bekendste is [[Dharavi]], met zo'n 1 miljoen inwoners, een van de grootste sloppenwijken van Azië. Alleen [[Orangi | Orangi Town]] in [[Karachi]] is groter.
 
== Transport ==
De meeste inwoners van BombayMumbai maken voor hun woon-werkverkeer gebruik van het [[openbaar vervoer]]. Dit in verband met het gebrek aan parkeerplaatsen, de verkeersopstoppingen en de, vooral in het [[moesson (regentijd)|moessonseizoen]], in het algemeen slechte staat van onderhoud van de wegen.
 
De stad is het hoofdkwartier van twee zones van de [[Indian Railways|Indiase spoorwegen]]; de Central Railway (CR) met als hoofdkwartier de [[Chhatrapati Shivaji Terminus]] (voorheen de ''Victoria Terminus'') en de Western Railway (WR) met het hoofdkwartier nabij [[Churchgate]].
 
De ruggengraat van het transport in BombayMumbai is de [[Mumbai Suburban Railway]]. Deze bestaat uit drie van elkaar gescheiden netwerken, die alle drie ruwweg, in noord-zuid-richting over de lengte van de stad liggen. De Western Railway loopt door het westelijke deel van het stedelijk gebied en de Central Railway verzorgt het centrale en noordoostelijke deel van BombayMumbai.
 
Beide lijnen komen ook in de omliggende forensensteden en hebben beide een lengte van zo'n 125&nbsp;km. De Harbour Line is een onderdeel van de Central Railway en loopt in het zuidoosten van de stad, langs de haven en splitst zich richting [[Andheri]] (bij het vliegveld) in het noordwesten en [[Panvel]], via [[Navi Mumbai]], in het oosten.
De bouw van de [[Mumbai Metro|metro van BombayMumbai]] is in juni 2006 van start gegaan<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/5100974.stm BBC News: "New metro rail project for Mumbai"]</ref> en de planning is dat in 2011 de eerste lijn operationeel wordt.<ref>[https://web.archive.org/web/20081224042059/http://www.mumbaimetro1.com/HTML/faqs.html#q21 Mumbai Metro: Faqs]</ref>
 
Het openbaar busvervoer wordt verzorgd door de Brihanmumbai Electric Supply and Transport (BEST), een zelfstandig onderdeel binnen de Brihanmumbai Municipal Corporation (Gemeentelijke Corporatie van Groot-BombayMumbai) (BMC), en verzorgen vrijwel alle delen van het stedelijk gebied van en rondom BombayMumbai. Bussen worden gebruikt voor korte tot middellange afstanden en de treinen voor langere afstanden. De bussen van BEST bestaan uit gewone bussen en [[Dubbeldeksbus|dubbeldekkers]].
 
De [[taxi (vervoer)|taxi's]], die tot vier personen meenemen, rijden in vrijwel het gehele stedelijke gebied. Geautomatiseerde [[riksja|riksja's]], die alleen buiten het centrum opereren, zijn de meest gebruikte vervoermiddelen op afroep. Deze driewielige voertuigen kunnen maximaal drie personen meenemen.
 
Het vliegveld van BombayMumbai heet [[Chhatrapati Shivaji International Airport]] (voorheen ''Sahar International Airport'') en is het drukste vliegveld van India. De Andheri terminal verzorgt de internationale vluchten en de Santacruz terminal verzorgt de vluchten binnen India. Het vliegveld ligt in het noordwesten van de stad, midden tussen de bebouwing.
 
De [[haven van BombayMumbai]] wordt als een van de beste natuurlijke havens ter wereld beschouwd en verzorgt naast een aanzienlijk deel van het Indiase goederenvervoer, vijftig procent van het Indiase passagiersvervoer over zee. BombayMumbai is tevens een belangrijke basis voor de Indiase marine. [[Veerboot|Veerboten]] van ''Ferry Wharf'' verzorgen goedkope toegang tot in de buurt gelegen eilanden en stranden.
 
== Stedenbanden ==
Regel 135 ⟶ 136:
* [[Merle Oberon]] (1911-1979), Brits actrice
* [[Joseph Cordeiro]] (1918-1994), aartsbisschop van [[Karachi]] ([[Pakistan]]) en kardinaal
* [[Simon Ignatius Pimenta]] (1920-2013), aartsbisschop van BombayMumbai en kardinaal
* [[Shammi Kapoor]] (1931-2011), acteur en regisseur
* [[Ivan Dias]] (1936-2017), kardinaal
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/wiki/Mumbai"