Gorgonen (mythologie): verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k Wijzigingen door 207.190.85.244 (Overleg) hersteld tot de laatste versie door Bitbotje
aanpassing link Appollodorus van Athene naar Pseudo-Appollodorus/Bibliotheca
Regel 1:
[[Bestand:Gorgon Louvre F230.jpg|thumb|Gorgo op een Attisch zwartfigurige [[amphora]]. Ca. 520 - 510 v.Chr., [[Musée du Louvre]].]]
Met de '''Gorgonen''' ([[Grieks]]: {{Polytonic|Γοργόνες}} of {{Polytonic|Γοργοῖ}}), enkelvoud '''Gorgo''' (Grieks: {{Polytonic|Γοργώ}}), worden in de [[Griekse mythologie]] doorgaans [[Medusa (mythologie)|Medusa]] (de door Poseidon bezwangerde), [[Stheno]] (de sterke) en [[Euryale (mythologische figuur)|Euryale]] (de vérspringende) bedoeld, dochters van de zeegoden [[Phorcys]] en [[Ceto (mythologie)|Ceto]].<ref>[[Hesiodus]], ''[[Theogonia]]'' 270 ff., [[Stasinus van Cyprus]] of [[Hegesias van Aegina]], ''Cypria'' fr. 21, [[Aeschylus]], ''Prometheus vinctus'' 788 ff., (pseudoPseudo-)[[Apollodorus van Athene]], ''[[Bibliotheca]]'' I 10.</ref> Zij vormen een zogeheten [[thriai]] of [[triade (godsdienst)|triade]] van [[Chtonische goden|chtonische]] wezens die werden voorgesteld als vrouwen met slagtanden, handen van brons, gouden vleugels en slangen in plaats van haren. Iedereen die hen aankeek werd veranderd in steen.
[[Bestand:Disk-fibula Gorgoneion Louvre Br4306.jpg|thumb|left|Schijf-[[Fibula (voorwerp)|fibula]] met gorgonenhoofd]]
De bekendste der Gorgonen is (de, in tegenstelling tot haar zusters, sterfelijke) Medusa. Zij wordt gedood door de [[heros (mythologie)|heros]] [[Perseus (mythologie)|Perseus]].
Regel 7:
 
[[Bestand:Gorgoneion Cdm Paris 322.jpg|thumb|''[[Gorgoneion]]'' in het tondo van een Attische zwartfigurige drinkschaal uit [[Cerveteri]]. Ca. 520 v.Chr. Cabinet des médailles de la Bibliothèque nationale de France (Leagros-groep).]]
De gorgonenkop ({{Polytonic|γοργόνειον}} - ''[[gorgoneion]]'') is een van de vaste attributen van de godin [[Pallas Athena|Athena]].<ref>[[Homerus]], ''[[Ilias]]'' V 738 ff., (pseudoPseudo-)Apollodorus van Athene, ''Bibliotheca'' II 46, [[Quintus van Smyrna|Quintus Smyrnaeus]], ''Posthomerica'' XIV 453 ff., [[Pausanias (schrijver)|Pausanias]], I 21 § 3, 24 § 7, V 10 § 4, 12 § 4, IX 34 § 2, (pseudo-)[[Gaius Iulius Hyginus|Hyginus]], ''Astronomica'' II 12, [[Publius Ovidius Naso]], ''[[Metamorfosen (Ovidius)|Metamorphoses]]'' IV 770 ff., [[Propertius]], ''Elegiae'' II 2, [[Nonnus van Panopolis]], ''Dionysiaca'' XXXVI 15 ff., [[Suda]], ''s.v.'' Gorgolophas en Gorgonoton.</ref> Perseus schenkt haar Medusa's hoofd, dat zij voortaan op haar [[kuras]] of [[aegis (mythologie)|aigis]] draagt. Tevens komt het voor op de [[aegis (mythologie)|aigis]] van [[Zeus]]. Vaak zien we hierom een gorgonenkop als ornament op (bijvoorbeeld [[Romeinse Rijk|Romeinse]]) wapenuitrustingen terug. De gorgo(nenkop) kwam ook voor als [[antefix]] en [[akroterion]] op [[Oude Griekenland|Griekse]] en [[Etrusken|Etruskische]] tempels.
 
Het bloed van de Gorgonen had ook een aparte eigenschap. Het bloed uit de linkerhelft van een Gorgo is namelijk dodelijk en het het bloed uit de rechterkant van een Gorgo is allesgenezend: zelfs doden zouden weer tot leven kunnen worden gewekt.<ref>(Pseudo-)Apollodorus van Athene, ''Bibliotheca'' II 144.</ref>
 
== Zie ook ==