In de literatuur en populaire cultuur worden de negatieve associaties bij lelijkheid vaak gebruikt door de [[Booswicht|schurken]] in het verhaal als lelijke personages neer te zetten. Een bekend voorbeeld is [[Uriah Heep (personage)|Uriah Heep]] in ''[[David Copperfield (boek)|David Copperfield]]''.
Ook de tegenstelling tussen [[schoonheid]] en lelijkheid is een bekend thema. Een bekend voorbeeld is [[Belle en het Beest]], een traditioneel [[volksverhaal]] dat in 1740 voor het eerst werd gepubliceerd.<ref>{{en}} The Journal of Mythic Arts: {{aut|Terri Windling}}, [https://web.archive.org/web/20140726163822/http://www.endicott-studio.com/articleslist/beauty-and-the-beast-old-and-new-by-terri-windling.html Beauty and the Beast, Old and New]</ref> De mooie vrouw in het verhaal wordt aanvankelijk afgestoten door het lelijke monster, maar later groeien de twee dichter tot elkaar. Vergelijkbare thema's zijn onder andere te vinden in ''[[De klokkenluider van de Notre Dame (boek)|De klokkenluider van de Notre Dame]]'' en de film ''[[Creature from the Black Lagoon]]''.
