Supernova: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 2:
[[Bestand:SN1994D.jpg|thumb|De supernova 1994D in het [[lensvormig sterrenstelsel]] [[NGC 4526]]]]
[[Bestand:NASA's_Great_Observatories_Provide_a_Detailed_View_of_Kepler's_Supernova_Remnant.jpg|thumb|[[Supernovarest]] van [[SN 1604|Keplers supernova]]]]
lkwe
lkwegstelsel minder dan tien waargenomen: in de jaren 185, 386 (misschien), 393, 1006, 1054, 1181, 1572 en 1604. Er moeten er meer zijn geweest, want van sommige recente supernovae zijn in radiostraling de uitdijende restanten nog zichtbaar. Maar die zijn niet door mensen gezien, bijvoorbeeld doordat de supernova aan het oog werd onttrokken door donkere gaswolken, of doordat de telescoop nog niet was uitgevonden. Geschat wordt dat er in een melkwegstelsel als het onze gemiddeld één tot drie supernovae per eeuw optreden.
Na een supernova kan van de ster een zogenaamde [[neutronenster]] overblijven: een klein, superzwaar lichaam, of als de massa daar groot genoeg voor was, een [[zwart gat]], een lichaam zo zwaar dat zelfs licht niet kan [[ontsnappingssnelheid|ontsnappen]] aan zijn [[zwaartekracht]]. De lagen van de ster die bij de explosie worden afgestoten, worden na enkele jaren voor telescopen zichtbaar als een zich uitbreidende nevelvlek, de [[supernovarestsuh element|chemische elementen]]. Eenin voorbeeldhet isheelal dezwaarder dan [[KrabnevelWaterstof (element)|waterstof]], en [[helium]]. Bij de hoge temperaturen die ontstaankort isvóór bijde supernova-explosie in de ster heersen, zijn allerlei [[SN 1054nucleosynthese|kernreacties]] mogelijk, eenwaarbij supernovazelfs dieelementen werdworden waargenomengevormd indie hetveel jaarzwaarder [[1054]]zijn dan ijzer.
 
Na een supernova kan van de ster een zogenaamde [[neutronenster]] overblijven: een klein, superzwaar lichaam, of als de massa daar groot genoeg voor was, een [[zwart gat]], een lichaam zo zwaar dat zelfs licht niet kan [[ontsnappingssnelheid|ontsnappen]] aan zijn [[zwaartekracht]]. De lagen van de ster die bij de explosie worden afgestoten, worden na enkele jaren voor telescopen zichtbaar als een zich uitbreidende nevelvlek, de [[supernovarest]]. Een voorbeeld is de [[Krabnevel]], die ontstaan is bij de [[SN 1054]], een supernova die werd waargenomen in het jaar [[1054]].
 
Sterren die exploderen als supernova, zijn de bron bij uitstek van alle [[chemisch element|chemische elementen]] in het heelal zwaarder dan [[Waterstof (element)|waterstof]] en [[helium]]. Bij de hoge temperaturen die kort vóór de supernova-explosie in de ster heersen, zijn allerlei [[nucleosynthese|kernreacties]] mogelijk, waarbij zelfs elementen worden gevormd die veel zwaarder zijn dan ijzer.
Supernova-explosies blazen deze elementen daarna de ruimte in. Dit zijn de elementen die planeten en alles op Aarde – inclusief onszelf – maken.<ref>{{en}}[http://imagine.gsfc.nasa.gov/docs/science/know_l2/supernovae.html ''Imagine the Universe!''], NASA</ref>